Diễn đàn "Cơ hội và thách thức phát triển ngành sầu riêng Việt Nam" vừa diễn ra do Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai, Trung ương Hội Làm vườn phía Nam và Hiệp hội Rau quả Việt Nam phối hợp tổ chức. Tại diễn đàn, các chuyên gia đã đánh giá diễn biến mới nhất của ngành sầu riêng, đồng thời nêu ra những thách thức và triển vọng trong tương lai.
Sầu riêng đã trở thành một cây làm giàu cho người nông dân ở nhiều tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên và Đông Nam bộ nhờ vào hiệu quả kinh tế cao. Trong vòng 5 năm qua, diện tích sầu riêng cả nước đã tăng gấp ba lần, đạt hơn 110.000ha, với tốc độ tăng trưởng trung bình mỗi năm là 24,5%. Xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam cũng có sự bứt phá, trong 6 tháng đầu năm 2023 đã đạt gần 850 triệu USD, gần gấp đôi so với cả năm trước đó. Dự kiến xuất khẩu sẽ tiếp tục tăng mạnh và đạt từ 1,2-1,5 tỷ USD trong năm 2023, gấp 3,5 lần so với năm 2022.
Tuy vậy, việc phát triển ngành sầu riêng cũng đối mặt với một số thách thức. Một trong những vấn đề đáng quan ngại là việc trồng sầu riêng trên những loại đất không phù hợp, như đất sét nặng hoặc đất nhiễm phèn, khiến cho cây không phát triển tốt và ảnh hưởng xấu đến năng suất. Ngoài ra, quy mô sản xuất nhỏ lẻ và thiếu liên kết sản xuất cũng gây khó khăn cho việc ổn định đầu ra. Việc thiếu kinh nghiệm trong canh tác cây sầu riêng cũng là một vấn đề cần quan tâm, đặc biệt là khi nông dân chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng cây sầu riêng. Chất lượng cây giống sầu riêng cũng cần được đảm bảo để tránh tình trạng cây trôi nổi không rõ nguồn gốc.
Bên cạnh đó, ngành sầu riêng cũng phải đối mặt với vấn đề bảo vệ thực phẩm và truy xuất nguồn gốc, khi các thị trường xuất khẩu ngày càng yêu cầu điều kiện đảm bảo vệ sinh và nguồn gốc sản phẩm. Tình hình biến đổi khí hậu, khô hạn và xâm nhập mặn cũng đang diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng lớn đến sản xuất sầu riêng. 
Trong bối cảnh này, các chuyên gia và nhà quản lý đề xuất nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển bền vững của ngành sầu riêng. Đầu tiên, cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng cây giống, kỹ thuật canh tác và quy trình sản xuất, từ đó tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Nông dân cần được tập huấn và hỗ trợ về kỹ thuật để nâng cao năng lực quản lý vườn cây và phòng trừ sâu bệnh hại. Đồng thời, cần xây dựng các mô hình sản xuất liên kết và cung ứng đầu ra ổn định cho ngành sầu riêng.
Việc tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu sầu riêng cũng là một yếu tố quan trọng. Cần đẩy mạnh công tác truy xuất nguồn gốc và đảm bảo vệ sinh thực phẩm để đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu. Đồng thời, cần tìm kiếm thêm các thị trường mới và đa dạng hoá thị trường xuất khẩu, giảm thiểu sự phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc.
Nhìn chung, với những nỗ lực và sự chủ động trong ứng phó với thách thức, triển vọng của ngành sầu riêng Việt Nam vẫn còn rất sáng sủa. Cây sầu riêng sẽ tiếp tục là cây làm giàu cho nông dân và đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế quốc gia. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần có sự hợp tác và đồng lòng của tất cả các bên liên quan, từ chính phủ, các tổ chức nghiên cứu đến người nông dân, để đưa ngành sầu riêng Việt Nam phát triển bền vững và thịnh vượng trong tương lai.
P.V (t/h)
