Một báo cáo mới từ công ty xếp hạng carbon, BeZero Carbon, tiết lộ rằng thị trường carbon trị giá 100 tỷ USD có thể bảo vệ 150 triệu ha đất, tương đương với diện tích của Peru và thúc đẩy khoản đầu tư 700 tỷ USD hàng năm vào các dự án carbon.
Báo cáo “100 tỷ USD cho Hành tinh và Con người” của BeZero đã nêu bật những lợi ích về kinh tế và môi trường tiềm năng của thị trường carbon toàn cầu ở quy mô này. Công ty này cũng ước tính rằng một thị trường như vậy có thể hỗ trợ 12,4 triệu việc làm trong lâm nghiệp, gần 3 triệu việc làm trong nông nghiệp bền vững, 310.000 việc làm trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và 50.000 việc làm trong các ngành lân cận.
Ông Tommy Ricketts, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của BeZero Carbon, cho biết: “Thị trường carbon trị giá 100 tỷ USD sẽ mang lại lợi ích to lớn cho hành tinh và con người. Điều đó có nghĩa là các công ty sẽ chi hàng tỷ USD cho các công nghệ mới và phục hồi đất đai, tạo ra nhiều việc làm hơn cả ngành dầu khí, đồng thời còn giảm dấu chân carbon trên toàn cầu”.
Từ rừng đến đất nông nghiệp: Các hoạt động đa dạng tạo ra tín chỉ carbon
Hiện nay, có hơn 50 loại hoạt động tạo ra tín chỉ carbon, từ lâm nghiệp và rừng ngập mặn đến thu hồi khí mê-tan và hấp thụ carbon trong đất. Và con số này đang tăng lên đều đặn.
Chuỗi hoạt động tạo tín chỉ carbon ngày càng mở rộng này nêu bật các phương pháp tiếp cận linh hoạt sẵn có để chống lại biến đổi khí hậu. Đồng thời, điều này nhấn mạnh tầm quan trọng ngày càng tăng của thị trường carbon tự nguyện (VCM) trong nỗ lực giảm phát thải toàn cầu.
Thị trường đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc vào năm 2021, nhưng những lo ngại về tính toàn vẹn của tín chỉ carbon đã gây ra ảnh hưởng không nhỏ. Số lượng tín chỉ phát hành đã giảm trong hai năm liên tiếp là 2022 và 2023.
Tuy nhiên, dự báo vẫn cho thấy xu hướng tích cực đối với sự tăng trưởng của VCM, khi các nước trên thế giới nỗ lực chống lại biến đổi khí hậu và cắt giảm lượng khí thải carbon.
BloombergNEF dự đoán thị trường carbon toàn cầu sẽ vượt 100 tỷ USD vào giữa những năm 2030. Các nhà phân tích cũng ước tính nhu cầu tín chỉ sẽ đạt 2,5 tỷ USD mỗi năm với mức giá trung bình là 40 USD.
Thị trường trị giá 100 tỷ USD thúc đẩy việc giảm phát thải như thế nào?
Báo cáo cung cấp một số thông tin có liên quan về những gì thị trường tín chỉ carbon trị giá 100 tỷ USD có thể mang lại. Dưới đây là một số phát hiện quan trọng đáng chú ý:
1. Theo Thỏa thuận Paris, thị trường tín chỉ carbon trị giá 100 tỷ USD vào giữa những năm 2030 có thể tài trợ cho các dự án loại bỏ khí thải, loại bỏ khoảng 20% lượng carbon cần thiết cho lộ trình giảm 1,5 độ C. Một thị trường như vậy sẽ tập trung vào các dự án như trồng rừng, thu hồi không khí trực tiếp (DAC) và năng lượng sinh học với khả năng thu hồi và lưu trữ carbon (BECCS).
2. Thị trường có thể thu hút 700 tỷ USD đầu tư hàng năm vào các dự án carbon, tỷ lệ 7:1. Doanh thu từ tín chỉ carbon giúp các dự án này trở nên khả thi, giải phóng nguồn vốn thể chế thiết yếu, đặc biệt là đối với các công nghệ cần đầu tư ban đầu và vận hành đáng kể như DAC. Nếu không có tín chỉ carbon, các dự án này sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút nguồn tài trợ cần thiết nhằm giảm thiểu và loại bỏ lượng khí thải carbon một cách hiệu quả.
3. Báo cáo cho thấy rằng trong một thị trường trị giá 100 tỷ USD, tín chỉ carbon đã sử dụng sẽ loại bỏ khoảng 1,2 tỷ tấn khí thải CO2e hàng năm. Điều này thể hiện tác động môi trường đáng kể, tương đương với khoảng 3% lượng khí thải toàn cầu hiện nay. Con số này tương đương với lượng khí thải hàng năm của Nhật Bản và gấp rưỡi lượng khí thải của ngành hàng không toàn cầu.
4. Thị trường tín chỉ carbon trị giá 100 tỷ USD có thể tài trợ cho các dự án thiên nhiên với diện tích khoảng 150 triệu ha, tương đương 30% diện tích rừng bị mất trên toàn cầu kể từ năm 2000 và lớn hơn cả diện tích của Peru. Các dự án này, chẳng hạn như trồng rừng ở Brazil, carbon xanh ở Indonesia và các sáng kiến carbon trong đất ở Mỹ, sẽ hỗ trợ các loài có nguy cơ tuyệt chủng, bảo vệ các khu vực ven biển và cải thiện chất lượng đất.
Hơn nữa, dựa trên những điều chỉnh rủi ro thận trọng, các khoản tín chỉ này đảm bảo giảm thiểu và loại bỏ khí thải thực sự. Như vậy, điều này nhấn mạnh vai trò của chúng trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu, bằng cách bù đắp một cách hiệu quả lượng khí nhà kính đáng kể từ các lĩnh vực khác nhau.
Dọn đường để mở rộng quy mô
Nhưng, để đạt được thị trường trị giá 100 tỷ USD sẽ cần thiết đến việc mở rộng quy mô một cách nhanh chóng, giải quyết các vấn đề gần đây với các dự án tín chỉ carbon và tăng cường các dịch vụ xác minh và chứng nhận. Báo cáo kêu gọi tích hợp tín chỉ carbon tự nguyện vào các thị trường tuân thủ, định nghĩa quy định rõ ràng và vận hành thị trường carbon quốc tế theo Điều 6 của Thỏa thuận Paris.
Sáng kiến Mục tiêu dựa trên khoa học (SBTI) đang xem xét cho phép giao dịch tín chỉ carbon đối với lượng phát thải Phạm vi 3 của các công ty, có khả năng bao gồm đến 6 gigaton CO2e. Nếu được phê duyệt, điều này có thể định giá thị trường carbon toàn cầu ở mức 100 tỷ USD mỗi năm.
Báo cáo cũng kêu gọi các doanh nghiệp áp dụng giá carbon nội bộ và các nhà phát triển nâng cao chất lượng thực hiện dự án.
Trong khi những người ủng hộ tin rằng cách tiếp cận này có thể thúc đẩy đầu tư vào các dự án loại bỏ carbon, các nhà phê bình lo ngại nó có thể làm suy yếu tính trung thực của các mục tiêu dựa trên cơ sở khoa học, và giảm áp lực lên các công ty trong việc cắt giảm lượng khí thải trong chuỗi cung ứng.
Tiềm năng của thị trường tín chỉ carbon trị giá 100 tỷ USD không chỉ dừng lại ở lợi ích kinh tế. Bằng cách bảo vệ 150 triệu ha đất và tạo ra hàng triệu việc làm ở nhiều lĩnh vực khác nhau, một thị trường như vậy có thể thúc đẩy tiến bộ đáng kể về môi trường và xã hội. Giải quyết các thách thức về xác minh và chứng nhận, tích hợp tín chỉ carbon vào các thị trường tuân thủ và tăng cường thực hiện dự án chất lượng cao là những bước quan trọng để hiện thực hóa tầm nhìn này.
Phát thải phạm vi 3 là gì?
Phát thải gián tiếp từ chuỗi cung ứng: Đây là khái niệm phức tạp nhất và cũng rất khó ước tính trong thực tế nếu không có chuyên gia trong lĩnh vực. Ví dụ: doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa, hằng năm phải thực hiện nhiều chuyến bay công tác từ Việt Nam – Mỹ để gặp gỡ và thương thảo với đối tác. Theo GHG Protocol, doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa phải chịu trách nhiệm cho lượng khí thải từ nguồn công tác đó. Một ví dụ khác về ngành chăn nuôi, sau khi sản xuất và đóng gói, sản phẩm sẽ được giao tới các chuỗi siêu thị trong nước và quốc tế. Doanh nghiệp chăn nuôi sử dụng bên thứ 3 để vận chuyển hàng hóa đến nơi tiêu thụ. Trong quá trình vận chuyển sẽ tiêu thụ nhiên liệu và phát sinh khí thải. Doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm cho lượng khí thải này.
Lân Nguyễn (t/h)
