Trung Quốc trên con đường lật ngược "ván bài" công nghệ phụ thuộc vào nước ngoài

Có lẽ đáng nhớ nhất là vào năm 2016, ông Tập đã nói rằng sự phụ thuộc của lĩnh vực Internet Trung Quốc vào các thành phần cốt lõi của nước ngoài giống như "xây nhà trên nền móng của người khác" sẽ không thể bền vững dù có đẹp đến đâu. Chính vì vậy, cuối năm đó, Hội đồng Nhà nước Trung Quốc đã ban hành một chính sách quốc gia nhằm đảo ngược sự phụ thuộc quá nhiều của nước này vào công nghệ nước ngoài cho đến năm 2025. 

Tuy nhiên, nỗ lực chiến dịch nhiều năm của ông Tập với mục đích xây dựng công nghệ trong nước rõ ràng mất nhiều thời gian hơn so với kế hoạch ban đầu. Một phần cốt lõi trong chiến lược của Bắc Kinh là xây dựng ngành công nghệ thông tin trong nước tự chủ toàn diện, có khả năng sản xuất chip, hệ điều hành và ứng dụng. Hãy tưởng tượng một thế giới công nghệ của Trung Quốc không có Intel, Qualcomm, Microsoft hay Android: Đó chính xác là những gì Bắc Kinh mong muốn. Chiến lược này đang được thực hiện theo ba bước. 

Đầu tiên, Trung Quốc đang nuôi dưỡng một thị trường tự chủ trong khu vực trị giá hàng chục tỷ đô la. Sau đó, cuộc "thay máu" sẽ mở rộng sang các lĩnh vực quan trọng thuộc sở hữu nhà nước bao gồm viễn thông, đường sắt, điện, chăm sóc sức khỏe, hàng không vũ trụ và năng lượng. Thị trường này có thể lớn gấp 4 đến 5 lần. Bước cuối cùng là bao phủ thị trường tiêu dùng, bao gồm điện thoại thông minh trị giá hàng trăm tỷ đô la.

Bên cạnh đó, bất ổn định trong chính sách là thách thức khác đối với ngành công nghệ Trung Quốc. Chẳng hạn như, bộ vi xử lý HiSilicon của đơn vị thiết kế chip Phytium và Huawei Technologies đều dựa trên giấy phép được cấp vĩnh viễn từ Công ty chip ARM của Anh. Hiện ARM đã ngừng hợp tác với Huawei sau lệnh cấm của Hoa Kỳ vào năm 2019 và đang vướng vào cuộc tranh chấp với ARM Trung Quốc về quyền kiểm soát hoạt động kinh doanh tại thị trường này. Tất cả đặt ra nghi vấn về khả năng của Huawei và các công ty Trung Quốc khác trong việc tiếp tục sử dụng kiến ​​trúc ARM.

Hơn nữa, Bắc Kinh không có bộ quy chuẩn yêu cầu đối với sản phẩm sản xuất trong nước.  Các nhà thiết kế chip, phát triển phần mềm phải điều hướng dựa trên những quy tắc bản địa hóa khác nhau ở mỗi thành phố, làm tăng chi phí, giảm tương tác trên toàn bộ chuỗi cung ứng. Do khả năng tương tác và thích ứng đang tiến triển chậm, người dùng trong chính phủ và bộ máy nhà nước thường cài đặt hai hệ điều hành và phần mềm: Một là hệ thống riêng trong nước được bản địa hóa và một hệ thống khác như Windows của Microsoft để đảm bảo khả năng sử dụng.

Không có khả năng Trung Quốc đảo ngược tình thế phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài năm 2021 hoặc đạt dự báo một nửa thị trường máy tính trị giá 104 tỷ đô của nước này đến từ các sản phẩm nội địa mới năm 2023. Nhưng trước mắt, Bắc Kinh và Hoa Kỳ tỏ ra không khoan nhượng trong cuộc chiến công nghệ. Các lô hàng của Qualcomm tại Trung Quốc đã giảm 48,1% so với cùng kỳ vào năm 2020 khi các nhà sản xuất điện thoại Trung Quốc tìm cách đa dạng hóa mạng lưới cung cấp. Nhiều công ty Mỹ trong lĩnh vực viễn thông, thiết bị y tế và thiết bị hàng hải cũng có thể sớm bị đóng cửa khỏi thị trường Trung Quốc khi Bắc Kinh tiếp tục trả đũa.

TL (theo Nikkie Asia)