Theo thiết kế, tuyến Metro số 2 có chiều dài hơn 11 km với 10 nhà ga, trong đó có 9 ga ngầm và 01 ga trên cao. Các nhà ga ngầm, đoạn đào hở, nhà ga trên cao của dự án tuyến Metro số 2 được bố trí dọc theo các tuyến đường từ khu vực chợ Bến Thành, đường Phạm Hồng Thái, Cách mạng Tháng 8, đường Trường Chinh, nằm trong các khu vực dân cư đông đúc… vì thế bên trong phạm vi nhà ga và tiếp giáp với ranh dự án có nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật (HTKT) ngầm và nổi hiện hữu trong đó có hệ thống cây xanh cần phải thực hiện di dời để có mặt bằng phục vụ thi công các công trình chính của dự án.
Việc di dời/bứng dưỡng và đốn hạ hệ thống cây xanh nhằm phục vụ cho công tác thi công di dời – tái lập các hệ thống HTKT ngầm, nổi (công trình cấp, thoát nước, điện, viễn thông…) hiện nay đang được thi công (khởi công từ tháng 6/2023) và phục vụ cho công tác thi công các nhà ga ngầm và nhà ga trên cao của dự án (dự kiến bắt đầu thi công từ năm 2026).
Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị (ĐSĐT) thì phương án di dời/bứng dưỡng hệ thống cây xanh hiện hữu đã được nghiên cứu kỹ lưỡng và thực hiện theo đúng quy trình được Sở Xây dựng ban hành và hướng dẫn. Cụ thể, tổng số cây xanh phải di dời và đốn hạ phục vụ thi công di dời các công trình HTKT (giai đoạn 1) và thi công các nhà ga ngầm, ga trên cao (giai đoạn 2) là 453 cây xanh (49 cây được di dời và 380 cây đốn hạ). Trong đó, giai đoạn 1 sẽ di dời và đốn hạ 25 cây xanh (trong đó 01 cây di dời và 24 cây đốn hạ) để phục vụ thi công di dời các công trình HTKT của dự án (cấp, thoát nước, điện, viễn thông…), công tác này bắt đầu thực hiện từ tháng 4/2024 đến tháng 7/2024.
Ở giai đoạn 2, di dời và đốn hạ cây xanh phục vụ thi công các nhà ga ngầm (thi công đào hở) là 428 cây (48 cây được di dời và 380 cây đốn hạ), công tác này dự kiến thực hiện từ năm 2026 khi các nhà ga của dự án tuyến Metro số 2 chính thức được khởi công xây dựng.
Về vấn đề này, ông Lê Văn Tấn - Trưởng phòng Công viên cây xanh, Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật thông tin thêm, sở dĩ lượng cây bứng dưỡng không nhiều vì qua thực tiễn, việc bứng dưỡng để trồng lại có tỉ lệ sống rất thấp, trong khi đó, chi phí bảo dưỡng cao. Ngoài ra cây có kích thước lớn khi bứng, di dời buộc phải cắt phần lớn rễ. Do bị cắt các rễ lớn nên khả năng tái tạo rễ như cũ là không thể, vì vậy không thể trồng lại trên đường phố vì nguy cơ ngã đổ là rất cao.
Ông Tấn cũng nói thêm, trong quá trình triển khai thực hiện, Ban Quản lý ĐSĐT yêu cầu các nhà thầu, đơn vị tư vấn khảo sát, đánh giá, nghiên cứu phương án tối ưu nhất nhằm hạn chế tối đa tỷ lệ cây xanh bị đốn hạ. Việc thực hiện di dời, đốn hạ cây xanh khi làm những công trình trong thành phố, trong đó có công trình xây dựng dự án tuyến Metro số 2 là sự lựa chọn bất khả kháng. Tuy nhiên, cần phải thực hiện để có mặt bằng thi công dự án, và sau khi thi công xong công trình dự án sẽ thực hiện tạo mảng xanh và trồng lại cây xanh theo thiết kế đồng bộ với công trình Metro số 2.
Việc thiết kế tái bố trí cây xanh, mảng xanh trong phạm vi ảnh hưởng của tuyến Metro số 2 sẽ được thực hiện một cách khoa học, đồng bộ. Theo đó, việc tái tạo mảng xanh và trồng lại cây tại các vị trí nhà ga tuyến Metro số 2 hiện đã được bố trí trong dự án CTF/Quỹ công nghệ sạch do Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) tài trợ và được Ban Quản lý dự án công trình giao thông làm chủ đầu tư.
Dự án bao gồm các hạng mục tạo cảnh quan và trồng cây xanh tại các nhà ga tuyến Metro số 2 cũng như tăng cường khả năng tiếp cận của người dân khi đưa dự án vào vận hành khai thác như cải tạo vỉa hè, trạm dừng xe buýt, bãi đậu xe, cầu/hầm bộ hành... đảm bảo đồng bộ với công trình metro 2 sau khi được hoàn thành và đưa vào vận hành khai thác.
Uyển Nhi