Thứ hai 13/10/2025 06:11
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Thể chế vẫn cách xa thông lệ quốc tế

12/10/2020 00:00
Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) chính thức có hiệu lực từ 14/1/2019, được kỳ vọng tạo thêm xung lực mới cho phát triển thương mại và đầu tư, đẩy mạnh hơn nữa cải cách kinh tế tại Việt Nam.
Thể chế vẫn cách xa thông lệ quốc tế

Kinh tế tư nhân tại Việt Nam đã được “cởi trói”, phát triển mạnh mẽ

Lợi ích phụ thuộc thể chế

Sau một năm CPTPP có hiệu lực cho thấy tỷ lệ tận dụng ưu đãi của Việt Nam chưa cao. FDI đổ vào nhiều, nhưng tập trung chủ yếu ở những phân khúc thấp trong chuỗi giá trị, sử dụng công nghệ trung bình, giá trị gia tăng trong nước thấp. Bên cạnh đó, mặc dù Việt Nam đã cải thiện chất lượng thể chế liên tục và nhất quán, nhưng vẫn còn một khoảng cách so với các nước trong CPTPP…

Đây là những khái quát chính được nêu lên tại Hội thảo với chủ đề “Thực hiện hiệu quả Hiệp định CPTPP trong tiến trình Hội nhập kinh tế quốc tế: Yêu cầu hoàn thiện thể chế và nâng cao năng lực cạnh tranh cho DN Việt Nam” do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức với sự hỗ trợ của Chương trình Australia Hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam (Aus4Reform).

Tại hội thảo, sau khi đánh giá tổng quan tình hình kinh tế - xã hội của Việt Nam, mức độ sẵn sàng cho việc thực hiện Hiệp định CPTPP, ông Nguyễn Anh Dương - Trưởng ban nghiên cứu tổng hợp (CIEM) nhấn mạnh, việc thực thi hiệu quả Hiệp định CPTPP đòi hỏi phải xử lý một số yêu cầu về thể chế.

Đơn cử như dịch vụ tài chính, Chính phủ đã và đang tiến hành những bước cải cách cần thiết để hài hòa hóa khung khổ của các nhóm dịch vụ này với cam kết trong CPTPP; nhưng do quá lo ngại nên còn khá chậm và một số định chế tài chính nước ngoài đã thu hẹp hoạt động hoặc rút khỏi Việt Nam. “Lo ngại về thách thức là cần thiết, song không nên đánh giá quá thấp khả năng cạnh tranh và thích ứng của các định chế, DN tài chính trong nước”, ông Dương nêu quan điểm.

Cùng quan điểm rằng, CPTPP đang thúc đẩy cải cách thể chế trong nước, bà Nguyễn Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập thuộc VCCI cho rằng, các cam kết của CPTPP không chỉ là tiêu chuẩn mà còn là áp lực buộc thể chế phải cải cách, là sức ép cải cách. Các yêu cầu về thể chế của Hiệp định CPTPP rất gần với Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Bởi vậy, cơ hội về kinh tế trong CPTPP có thể là thấp nhưng nếu cộng hưởng với EVFTA thì sẽ rất là lớn.

Phải vượt lên cam kết

Ở cấp độ DN, tuy mức độ quan tâm tới CPTPP có tăng, nhưng mức độ hiểu biết còn hạn chế khi các DN quá lưu tâm đến những vấn đề ngắn hạn. Đơn cử DN mới chỉ hiểu về thuế quan và cắt giảm thuế quan, chứ chưa thực sự hiểu đầy đủ và có hệ thống về các khía cạnh khác như quy tắc xuất xứ, SPS, TBT… và thiếu các thông tin về mạng lưới nhà cung cấp trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, năng lực khoa học công nghệ, tỷ lệ sử dụng công nghệ cao, đầu tư vào hoạt động nghiên cứu và triển khai, và cải tiến công nghệ còn rất thấp. Trình độ và kỹ năng của người lao động và đội ngũ quản lý, lãnh đạo DN còn hạn chế. Vì thế, DN Việt Nam vẫn gặp nhiều khó khăn để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Cơ hội mang lại từ CPTPP đối với DN là không nhỏ, như mở rộng thị trường, gia tăng xuất khẩu, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu; tiếp cận nguồn vốn đầu tư; tiếp cận công nghệ, kỹ năng quản lý nước ngoài; và cải thiện hiệu quả hoạt động khi thể chế kinh tế thị trường trở nên hoàn thiện hơn. Tuy nhiên DN cũng phải xử lý hiệu quả những thách thức, đặc biệt trong việc cải thiện khả năng cạnh tranh; khả năng tận dụng cơ hội, nhất là hài hòa việc thực hiện CPTPP với các tuyến hội nhập khác.

Đánh giá mức độ sẵn sàng của Việt Nam trong thực thi CPTPP, các chuyên gia nhấn mạnh những yêu cầu về cải cách thể chế thương mại; thể chế đầu tư; thể chế liên quan đến các biện pháp phi thuế quan; thể chế liên quan đến sở hữu trí tuệ; phòng ngừa và ứng phó với các vụ kiện thương mại, đầu tư; chính sách ngành/công nghiệp…

Hiện Việt Nam đã chủ động hơn trong cải cách thể chế kinh tế; môi trường kinh doanh đã có những thay đổi tích cực, trong đó vai trò quan trọng khu vực tư nhân được thừa nhận và được coi là xương sống của nền kinh tế. Tuy nhiên, theo các chuyên gia khung khổ thể chế và pháp lý của nền kinh tế thị trường tại Việt Nam nhìn chung vẫn chưa đầy đủ và chưa hoàn thiện, năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và của DN vẫn còn nhiều hạn chế.

Vì vậy TS. Lê Đình Ân - nguyên Giám đốc Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế - xã hội quốc gia cho rằng, cần phải có quyết tâm chính trị để nhất quán, liên tục ưu tiên thực hiện hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, và một nền tảng quan trọng chính là cải cách thể chế kinh tế trong nước.

Tựu trung lại, thực thi “CPTPP không phải thực hiện theo cam kết, quan trọng hơn là vượt lên các cam kết vì sự hiệu quả”, TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh nhấn mạnh.

Kim Anh

Tin bài khác
Lợi nhuận xổ số kiến thiết: Khi “chiếc bánh” được chia không đều

Lợi nhuận xổ số kiến thiết: Khi “chiếc bánh” được chia không đều

Với người bán vé số dạo, mỗi bước chân, mỗi tiếng rao là cả ngày vất vả mưu sinh, nhưng phần lớn lợi nhuận lại “chảy” đi nơi khác, còn họ chỉ nhận lại những đồng tiền ít ỏi…
Hội nghị Xúc tiến Đầu tư tỉnh Lâm Đồng: Trao 358 dự án đầu tư cho giai đoạn 2026-2030

Hội nghị Xúc tiến Đầu tư tỉnh Lâm Đồng: Trao 358 dự án đầu tư cho giai đoạn 2026-2030

Sáng 12/10/2025, Hội nghị Xúc tiến Đầu tư tỉnh Lâm Đồng năm 2025 đã diễn ra thành công tốt đẹp tại Lâm Đồng. Đây là một sự kiện đặc biệt, đánh dấu dấu mốc lịch sử sau khi Quốc hội quyết định thành lập tỉnh Lâm Đồng mới trên cơ sở hợp nhất Lâm Đồng, Bình Thuận và Đắk Nông.
TP. Hồ Chí Minh: Hơn 650 sản phẩm, giải pháp công nghệ chiến lược từ các tập đoàn dẫn đầu

TP. Hồ Chí Minh: Hơn 650 sản phẩm, giải pháp công nghệ chiến lược từ các tập đoàn dẫn đầu

Triển lãm “Sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia tại TP. Hồ Chí Minh” quy tụ gần 30 gian hàng, hơn 650 sản phẩm, giải pháp thuộc 11 nhóm công nghệ chiến lược, đến từ các tập đoàn và doanh nghiệp dẫn đầu, góp phần hình thành diện mạo thành phố thông minh và hiện đại.
Khánh Hòa thúc đẩy hợp tác kinh tế với Thụy Sĩ qua Diễn đàn SVEF

Khánh Hòa thúc đẩy hợp tác kinh tế với Thụy Sĩ qua Diễn đàn SVEF

Khánh Hòa kết nối Diễn đàn Kinh tế Thụy Sĩ - Việt Nam (SVEF), mở rộng cơ hội hợp tác đầu tư trong các lĩnh vực công nghệ, y tế, năng lượng và du lịch.
Logistics Việt Nam hướng tới tăng trưởng bền vững, mục tiêu 15% mỗi năm

Logistics Việt Nam hướng tới tăng trưởng bền vững, mục tiêu 15% mỗi năm

Theo Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn ký ban hành tại Quyết định số 2229/QĐ-TTg, ngành logistics đặt mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình 12 - 15% mỗi năm, trở thành một trong những ngành dịch vụ nền tảng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và năng lực cạnh tranh quốc gia.
Xổ số kiến thiết: “Ích nước”, nhưng có thật sự “lợi nhà”?

Xổ số kiến thiết: “Ích nước”, nhưng có thật sự “lợi nhà”?

Ở miền Nam, tấm vé số không chỉ là trò may rủi mà còn là một phần đời sống thường nhật. Nhưng đằng sau những giấc mơ đổi đời ấy, là một câu hỏi nhức nhối: Ai đang thực sự hưởng lợi từ “xổ số kiến thiết”?...
Tây Ninh khẳng định tầm vóc mới, khát vọng phát triển năng động và bền vững

Tây Ninh khẳng định tầm vóc mới, khát vọng phát triển năng động và bền vững

“Đây là tình cảm sâu sắc, là nguồn động viên, khích lệ to lớn dành cho quê hương Tây Ninh trung dũng, kiên cường.” – lời phát biểu chân thành của Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Quyết tại phiên làm việc chính thức ngày thứ hai của Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tây Ninh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030, đã mở đầu cho một không khí trang trọng, phấn khởi và tràn đầy kỳ vọng về chặng đường phát triển mới của tỉnh.
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: Lâm Đồng cần bứt phá, trở thành cực tăng trưởng mới của khu vực

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: Lâm Đồng cần bứt phá, trở thành cực tăng trưởng mới của khu vực

Dự và phát biểu chỉ đạo Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lâm Đồng lần thứ I, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh, việc hợp nhất ba tỉnh Lâm Đồng, Bình Thuận và Đắk Nông là quyết sách mang tầm lịch sử, mở ra một không gian phát triển rộng lớn, tạo điều kiện để Lâm Đồng vươn lên trở thành cực tăng trưởng năng động của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Hải Phòng tăng tốc bứt phá – Khẳng định vị thế đầu tàu kinh tế phía Bắc

Hải Phòng tăng tốc bứt phá – Khẳng định vị thế đầu tàu kinh tế phía Bắc

9 tháng đầu năm 2025, Hải Phòng tiếp tục ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ phát triển kinh tế - xã hội của cả nước với tốc độ tăng trưởng GRDP đạt 11,59%, đứng thứ hai toàn quốc và dẫn đầu trong nhóm 6 thành phố trực thuộc Trung ương. Những con số biết nói, những sự kiện chính trị - kinh tế mang tầm quốc gia và khu vực, cùng tinh thần đoàn kết, dám nghĩ dám làm đã giúp thành phố cảng vượt qua thách thức, giữ vững đà tăng trưởng, khẳng định vị thế là “điểm đến chiến lược của kỷ nguyên mới”.
Thiên tai năm 2025 gây thiệt hại ít nhất 2% GDP: Thủ tướng yêu cầu tập trung khắc phục hậu quả

Thiên tai năm 2025 gây thiệt hại ít nhất 2% GDP: Thủ tướng yêu cầu tập trung khắc phục hậu quả

Tính đến ngày 9/10, thiên tai trên cả nước đã khiến 238 người chết và mất tích, 367 người bị thương, hơn 258.000 ngôi nhà hư hỏng, tốc mái; 500.000 ha lúa, hoa màu và cây trồng bị ngập úng.
Luật Giá sửa đổi có áp lực lên chính quyền cấp xã?

Luật Giá sửa đổi có áp lực lên chính quyền cấp xã?

Tại phiên họp sáng 9/10, khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã thẳng thắn chỉ ra điểm yếu cốt lõi trong vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - đó là "câu chuyện cán bộ".
Xuất khẩu lập đỉnh mới, thêm cơ hội để doanh nghiệp Việt tăng tốc?

Xuất khẩu lập đỉnh mới, thêm cơ hội để doanh nghiệp Việt tăng tốc?

Xuất nhập khẩu tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam trong 9 tháng năm 2025, khi kim ngạch thương mại đã vượt xa kỳ vọng, duy trì xuất siêu vững chắc và mở ra triển vọng chạm mốc kỷ lục 900 tỷ USD cho cả năm.
Việt Nam tăng tốc logistics xanh và chuyển đổi số: Hướng tới trung tâm chuỗi cung ứng ASEAN

Việt Nam tăng tốc logistics xanh và chuyển đổi số: Hướng tới trung tâm chuỗi cung ứng ASEAN

Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng logistics của khu vực Đông Nam Á, khi đẩy mạnh chiến lược kép: chuyển đổi số và phát triển logistics xanh.
Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 680,6 tỷ USD, tăng 17,3%

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 680,6 tỷ USD, tăng 17,3%

Theo Bộ Công Thương, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 680,6 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ năm trước.
Phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ chính sách thuế bất động sản trước ngày 15/10

Phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ chính sách thuế bất động sản trước ngày 15/10

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký công điện yêu cầu các bộ, ngành và địa phương quyết liệt triển khai các giải pháp tăng nguồn cung, giảm giá nhà ở, ổn định thị trường bất động sản, hướng tới mục tiêu phát triển thị trường lành mạnh, minh bạch và bền vững.