Thứ năm 18/09/2025 20:06
Hotline: 024.355.63.010
Nghiên cứu - Dữ liệu

Tết hàn thực: Là lúc con cháu tưởng nhớ đến các bậc sinh thành

14/04/2021 08:34
Tết hàn thực: Là lúc con cháu tưởng nhớ đến các bậc sinh thành

Sự tích về Tết Hàn thực

Tết hàn thực thực chất là ăn đồ ăn lạnh theo phong tục kể lại rằng đó là phong tục cổ truyền bắt nguồn từ Trung Quốc. Vào đời Xuân Thu (770 - 221), vua Tấn Văn Công nước Tấn, gặp loạn nên phải bỏ nước lưu vong sống cảnh nay trú nước Tề, mai ở nước Sở. Bấy giờ, có một hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi, theo phò vua đã giúp đỡ nhiều mưu kế. Một hôm, trên đường lánh nạn, lương thực cạn kiệt, Giới Tử Thôi phải lén cắt một miếng thịt đùi mình nấu lên dâng vua. Vua ăn xong, hỏi ra mới biết đem lòng cảm kích vô cùng.

Bánh Trôi hương vị đặc biệt của người việt.

Giới Tử Thôi theo phò vua Tấn Văn Công trong vòng 19 năm cùng nhau nằm gai nếm mật, khổ luyện thành tài. Về sau, Tấn Văn Công dành lại được ngôi vương, trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công khi tòng vong, nhưng lại quên mất Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi cũng không oán giận gì, nghĩ mình theo vua phò vua là chuyện nên làm, ông cho rằng những việc đó đâu có gì đáng nói.

Vì thế, ông về nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn. Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm Tử Thôi. Nhưng vì là người không tham danh vọng, Tử Thôi nhất quyết không quay về lĩnh thưởng, Tấn Văn Công ra lệnh đốt rừng (muốn thúc ép Tử Thôi quay về). Không ngờ Tử Thôi quyết chí, hai mẹ con cùng chịu chết cháy trong rừng. Vua thương xót và thấy lỗi lầm của mình. Ông cho lập miếu thờ Giới Tử Thôi. Ông cũng hạ lệnh người dân phải kiêng đốt lửa 3 ngày, chỉ ăn đồ nguội để tưởng nhớ (khoảng mùng 3 tháng 3 tới 5 tháng 3 âm lịch). Cho đến ngày nay, mùng 3 tháng 3 âm lịch được coi là Tết Hàn thực.

Lịch sử Tết Hàn thực tại Việt Nam

Từ thời Lý, nhân dân ta đã ảnh hưởng bởi ngày này nó mang phong cách riêng của người Việt. Vào ngày này người Việt không kiêng lửa, vẫn nấu nướng bình thường. Điều đặc biệt, vào mùng 3 tháng 3 hằng năm, người Việt còn sáng tạo nên bánh trôi, bánh chay với ý nghĩa tượng trưng đó là những thức ăn nguội với tấm lòng thành kính với ông, bà, cha, mẹ những người đã có công dưỡng dục chúng ta lên người để tưởng nhớ đến công ơn dưỡng dục của những người đã khuất.

Đặc biệt là ngày giỗ tổ Hùng Vương mùng 10 tháng 3 người Việt từ khắp mọi miền Tổ quốc về đền Hùng, Phú Thọ thắp hương và dâng cúng những đĩa bánh trôi bánh chay, tưởng nhớ cội nguồn... Có thể khẳng định tết Hàn thực của ta mang màu sắc dân tộc riêng, trường tồn trong quá trình dựng nước và giữ nước. Mặt khắc bánh trôi bánh chay là đặc trưng của ngày lễ này, từ xa xưa bánh trôi bánh chay đã đi vào thơ ca dân tộc như những món ăn đặc trưng phổ biến của người Việt.

Tết Hàn thực của người Việt mang ý nghĩa hướng về cội nguồn

Quy trình làm bánh trôi chay cũng khác biệt: Bánh trôi được làm từ bột gạo nếp thơm rồi nặn bánh trôi thành viên nhỏ, ngoài trắng, trong có nhân đường đỏ hoặc không nhân tiếp đến thả vào nồi nước sôi, khi bánh nổi lên mặt nước vớt ra vừa chín tới. Những ngày này những người làm ăn xa thường ra chợ làm một đĩa bánh trôi để cảm nhận được nhân tình thế thái. Nhiều người còn cho rằng ăn bánh trôi vào ngày này để ôn lại những chuyện xưa một thời đã qua, chuyện một thời đã xa của cha ông ta.

Cũng có câu truyện được thêu dệt nhưng mang sắc thái riêng cho rằng bánh trôi có từ thời Hùng Vương nó nhắc chúng ta về sự tích "bọc trăm trứng" của Âu Cơ. Trăm viên bánh nhỏ tượng trưng cho trăm quả trứng của Đức Lạc Long Quân. Bánh trôi tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con lên rừng theo mẹ. Bánh chay tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con theo cha xuống biển.

Có thể khẳng định dù suy nghĩ ở ngóc nhìn nào đi chăng nữa thì những truyền thống tốt đẹp này đã ăn sâu vào tiềm thức người Việt, để rồi cứ đến ngày Tết Hàn thực, người người nhà nhà lại nô nức chuẩn bị làm bánh trôi với những vùng miền khác nhau lại mang hương vị khác của quê hương.

Vũ Văn Tiến

Bài liên quan
Tin bài khác
Đắk Lắk: Gần 500 bệnh nhân được tán sỏi bằng máy đã hỏng?

Đắk Lắk: Gần 500 bệnh nhân được tán sỏi bằng máy đã hỏng?

Sáng 18/9, bác sĩ CKII Nay Phi La - Giám đốc Sở Y tế tỉnh Đắk Lắk cùng lãnh đạo Sở và Ban lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên đã thông tin một số vấn đề cơ bản liên quan đến vụ việc gần 500 bệnh nhân được phẫu thuật tán sỏi thận tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên, dù máy đã bị hỏng gần 2 năm.
Thời tiết ngày mai 19/9/2025: Bắc Bộ mưa rào, dông rải rác, có nơi mưa to

Thời tiết ngày mai 19/9/2025: Bắc Bộ mưa rào, dông rải rác, có nơi mưa to

Thời tiết ngày mai 19/9/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to tập trung vào đêm và sáng.
Bão số 8 Mitag xuất hiện trên Biển Đông, gió giật cấp 11, biển động rất mạnh

Bão số 8 Mitag xuất hiện trên Biển Đông, gió giật cấp 11, biển động rất mạnh

Thông tin mới nhất chiều 18/9, áp thấp nhiệt đới di chuyển vào Biển Đông trong đêm qua đã mạnh lên thành bão, trở thành cơn bão số 8 trong năm 2025.
Điện Biên triển khai 45 ngày thanh tra quản lý nhà, đất công

Điện Biên triển khai 45 ngày thanh tra quản lý nhà, đất công

Vừa qua, Thanh tra tỉnh Điện Biên đã công bố Quyết định số 218/QĐ-TTr (ngày 28/8/2025) về việc triển khai thanh tra chuyên đề công tác phòng, chống lãng phí trong quản lý, sử dụng cơ sở nhà, đất tại các cơ quan, đơn vị, tổ chức và doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn.
Thời tiết hôm nay 18/9: Bắc Bộ trưa nay nhiều nơi nắng nóng

Thời tiết hôm nay 18/9: Bắc Bộ trưa nay nhiều nơi nắng nóng

Thời tiết hôm nay 18/9, Bắc Bộ từ 22-24/9 có nơi mưa to; Đông Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ có mưa dông; Nam Trung Bộ đến Nam Bộ có mưa dông về chiều, trưa trời nắng gián đoạn; áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông mạnh lên thành bão.
Thời tiết ngày mai 18/9/2025: Bắc Bộ ngày nắng, đêm có mưa rào

Thời tiết ngày mai 18/9/2025: Bắc Bộ ngày nắng, đêm có mưa rào

Thời tiết ngày mai 18/9/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ ngày nắng, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi.
Lâm Đồng phát động cuộc thi thiết kế cổng chào bằng hoa tươi tại chân đèo Prenn

Lâm Đồng phát động cuộc thi thiết kế cổng chào bằng hoa tươi tại chân đèo Prenn

Ngày 17/9, UBND tỉnh Lâm Đồng đã ban hành Kế hoạch số 3618/KH-UBND về việc tổ chức thi thiết kế cổng chào bằng hoa tươi tại chân đèo Prenn, phường Xuân Hương - Đà Lạt. Cuộc thi nhằm tạo điểm nhấn, gây ấn tượng cho du khách trong nước và quốc tế khi đến với Đà Lạt.
Thời tiết hôm nay 17/9: Miền Bắc trưa và chiều trời nóng

Thời tiết hôm nay 17/9: Miền Bắc trưa và chiều trời nóng

Thời tiết hôm nay 17/9, Bắc Bộ từ đêm 22/9 mưa to; Bắc Trung Bộ chiều nay trời nóng; Nam Trung Bộ, Nam Bộ mưa nhiều đến 19/9, chiều và tối nay mưa dông mạnh, trưa có nắng.
Central Retail Việt Nam bàn giao công trình lớp học trị giá gần 2,3 tỷ đồng cho Trường Tiểu học Đông Hải tại tỉnh Cà Mau

Central Retail Việt Nam bàn giao công trình lớp học trị giá gần 2,3 tỷ đồng cho Trường Tiểu học Đông Hải tại tỉnh Cà Mau

Ngày 16/9/2025, tại tỉnh Cà Mau, tập đoàn Central Retail Việt Nam đã tổ chức lễ bàn giao công trình lớp học cho Trường Tiểu học Đông Hải (tại ấp 16, xã Vĩnh Hậu, tỉnh Cà Mau), góp phần quan trọng vào việc cải thiện chất lượng giáo dục của nhà trường.
Thời tiết ngày mai 17/9/2025: Bắc Bộ đêm và sáng có mưa rào, dông rải rác

Thời tiết ngày mai 17/9/2025: Bắc Bộ đêm và sáng có mưa rào, dông rải rác

Thời tiết ngày mai 17/9/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ có mưa rào và dông vài nơi; riêng khu vực vùng núi, đồng bằng và ven biển đêm và sáng có mưa rào rải rác và có nơi có dông.
Thời tiết hôm nay 16/9: Bắc Bộ trưa trời nắng

Thời tiết hôm nay 16/9: Bắc Bộ trưa trời nắng

Thời tiết hôm nay 16/9, Bắc Bộ có mưa dông; Bắc Trung Bộ trời nắng; Nam Trung Bộ đến Nam Bộ chiều nay tiếp tục mưa dông, trưa trời nắng gián đoạn; vùng áp thấp ở Biển Đông mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới.
Phú Thọ tôn vinh 298 điển hình tiên tiến, lan tỏa sức mạnh đại đoàn kết

Phú Thọ tôn vinh 298 điển hình tiên tiến, lan tỏa sức mạnh đại đoàn kết

Hội nghị điển hình tiên tiến lần thứ I (2025 - 2030) do Ủy ban MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội Phú Thọ tổ chức đã tôn vinh 298 gương sáng, khẳng định sức mạnh đoàn kết trong giai đoạn phát triển mới.
Thời tiết ngày mai 16/9/2025: Bắc Bộ mưa rào vài nơi, đêm có dông rải rác

Thời tiết ngày mai 16/9/2025: Bắc Bộ mưa rào vài nơi, đêm có dông rải rác

Thời tiết ngày mai 16/9/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ có mưa rào và dông vài nơi; riêng đêm và sáng có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to.
Từ “nóc nhà Quảng Trị” để mở thêm hướng phát triển du lịch xanh

Từ “nóc nhà Quảng Trị” để mở thêm hướng phát triển du lịch xanh

Hơn 66.000ha rừng nguyên sinh ở Nam Quảng Trị đang dần trở thành lợi thế du lịch sinh thái, khởi đầu với tuyến trekking Pa Thiên – Voi Mẹp đầy hứa hẹn.
Thời tiết hôm nay 15/9: Hà Nội ban ngày trời nắng, oi nóng

Thời tiết hôm nay 15/9: Hà Nội ban ngày trời nắng, oi nóng

Thời tiết hôm nay 15/9, Bắc Bộ trưa chiều trời nắng, oi nóng, sáng và đêm có mưa vài nơi; Nam Trung Bộ đến Nam Bộ tiếp tục mưa dông về chiều tối, ngày có nắng.