Tại sao Iceland đã thành công trong việc tiêm chủng nhưng vẫn chứng kiến ​​số ca nhiễm tăng cao?

Pall Matthiasson, giám đốc điều hành của bệnh viện lớn nhất nước, cho biết nếu không có vắc-xin, đợt bùng phát ở Iceland “sẽ rất thảm khốc.

Bằng chứng là các biến thể delta dễ lây lan hơn đang thúc đẩy các trường hợp gia tăng ở các quốc gia hầu như không bắt đầu tiêm chủng cho công dân của họ, cũng như ở các quốc gia nơi tốc độ tiêm chủng đang chững lại. Ngay cả những quốc gia xử lý tốt đại dịch thời gian đầu cũng đã rất ngạc nhiên khi thấy mình trở thành những điểm nóng về virus .

Iceland nổi bật là một trong những quốc gia được tiêm chủng nhiều nhất trên thế giới, với gần 71% dân số được tiêm chủng đầy đủ, theo dữ liệu của The Washington Post. Với ít hơn 360.000 cư dân và hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn dân được quốc gia hóa, quốc gia này có thể nhanh chóng phân phối vắc xin khi những liều đầu tiên đến vào những ngày cuối năm ngoái, và việc tiêm chủng tiếp tục diễn ra với tốc độ nhanh chóng.

Iceland cũng đã có một hệ thống quy củ để xét nghiệm, truy tìm và ngăn chặn sự lây lan của vi rút kể từ thời kỳ đầu của đại dịch. Việc giám sát đó - kết quả của sự hợp tác giữa bộ y tế Iceland và công ty gen người deCODE có trụ sở tại Reykjavik - đã dẫn đến một số tiết lộ quan trọng đầu tiên về cách thức lây lan của virus, bao gồm việc nhiều người bị nhiễm không có triệu chứng và trẻ em ít có khả năng mắc bệnh hơn người lớn. Điều này tiếp tục cung cấp cho Iceland một bức tranh rõ ràng về những gì họ đang phải đối mặt, trái ngược với một quốc gia như Hoa Kỳ, quốc gia đang có một tỷ lệ dân số tiêm chủng nhỏ hơn nhiều.

Các nhà lãnh đạo của Iceland nghĩ rằng đất nước đang ở một vị trí tốt khi họ đưa ra thông báo chiến thắng đại dịch vào cuối tháng 6 với các lệnh dỡ bỏ hạn chế bao gồm không còn phải đeo khẩu trang, giữ khoảng cách, giới hạn về tụ tập hoặc giờ hoạt động và không kiểm dịch đối với những du khách đã tiêm phòng. 

Svandis Svavarsdottir, Bộ trưởng Bộ Y tế, cho biết vào thời điểm đó: “Chúng tôi đang lấy lại một cuộc sống bình thường như chúng tôi hằng mong ước". 

Tuy nhiên, chưa đầy một tháng sau, số ca mắc mới tăng vọt. Các quan chức y tế hàng đầu của đất nước công bố rằng hầu hết các trường hợp đều liên quan với quán bar và những cư dân đến London để tham dự các trận đấu bóng đá Euro 2020 mà một số người cảnh báo sẽ là “nơi sẽ dẫn đến thảm họa lây lan”.

Con số mắc Covid-19 gần đây ở Iceland vẫn còn tương đối nhỏ, nhưng với dân số nhỏ và xuất phát điểm thấp của Iceland khiến mức tăng gần đây trở nên đặc biệt rõ rệt.

Cả Iceland và Hoa Kỳ đều báo cáo các trường hợp mới gia tăng , nhưng Hoa Kỳ có thể có nhiều trường hợp nhiễm hơn mà không bị phát hiện, do tỷ lệ xét nghiệm ở mức thấp hơn.

Chính vắc xin đã cứu vãn tình hình

Iceland nhanh chóng trở thành tâm điểm cho phong trào chống lại vắc-xin. Laura Ingraham của Fox News đã phát sóng một phân đoạn trong đó một khách mời nói rằng “gần như chính vắc xin đã mời gọi sự bùng nổ các ca bệnh này ở Iceland".

Philip J. Landrigan, một nhà dịch tễ học và là giám đốc của Chương trình vì Sức khỏe Cộng đồng Toàn cầu và Công ích của Trường Cao đẳng Boston, cho biết những nhận định như vậy là sai. Họ bỏ qua thực tế rằng vắc-xin “cung cấp sự bảo vệ gần như tuyệt đối chống lại cái chết,” ông nói.

Landrigan nói thêm rằng sự bùng phát ở Iceland không có gì đáng ngạc nhiên. Khi một tỷ lệ cao dân số được tiêm chủng, việc quay trở lại cuộc sống bình thường được thúc đẩy khiến nhiều người dễ có nguy cơ lây lan hơn.

Ông nó: "Mặc dù số ca bệnh tăng, nhưng nhờ chiến dịch tiêm vắc xin rộng rãi, tỷ lệ người bị chuyển biến bệnh nặng và tử vong ở mức cực thấp, và đó là thông điệp cốt lõi ở đây. Chính vắc xin đã cứu vãn tình hình".

Matthiasson, giám đốc điều hành một bệnh viện ở Iceland, cho biết ông không mong đợi sự gia tăng mới nhất này trong các trường hợp, đặc biệt là trong bối cảnh khi có vẻ như quốc gia này đã tiêu diệt được virus.

Bệnh viện của ông đã hoạt động hết công suất mặc dù nó chỉ điều trị hai đến ba chục bệnh nhân covid-19 cùng một lúc.

Ông nói, trong số 65 bệnh nhân nhiễm chúng tôi tiếp nhận trong cả đợt này, phần lớn là những chưa được tiêm chủng.

Dữ liệu rất rõ ràng, Matthiasson nói: “Tiêm vắc xin làm giảm khả năng nhập viện gấp nhiều lần.”

Iceland cũng được thiết lập để trở thành một thử nghiệm sớm của việc tăng cường tiêm chủng. Phần lớn cư dân nhận được phác đồ hai liều vắc-xin mRNA, chủ yếu là các mũi tiêm Pfizer, nhưng 53.000 người đã tiêm vắc-xin Johnson & Johnson một liều sẽ được tiêm thêm ít nhất tám tuần sau đó.

Chính phủ Iceland đã khôi phục các yêu cầu về khẩu trang đối với một số địa điểm trong nhà và giới hạn sức chứa 200 người, cả hai sẽ được áp dụng cho đến ít nhất là đến tuần cuối cùng của tháng Tám. 

Brandon Guthrie, một nhà dịch tễ học và giáo sư y tế toàn cầu tại Đại học Washington chia sẻ: “Ban đầu, các nhà khoa học hy vọng vắc xin có hiệu quả 50% và mục tiêu là ngăn ngừa tử vong và bệnh tật nặng - chứ không phải để bảo vệ toàn diện chống lại các đợt lây lan nào. Ít nhất, trong bối cảnh này, vắc xin đã giúp các nước tránh được số lượng người chết gia tăng và giảm áp lực cho các bệnh viện, thế nên đây có thể coi là một phần của chiến thắng trong công cuộc quay trở lại cuộc sống bình thường mới". 

Bảo Bảo (Theo The Washington Post)