Tại sao các ngân hàng phương Tây vẫn "theo đuổi" Trung Quốc sau nhiều đợt thắt chặt quy định vốn nước ngoài?

Trong những tuần gần đây, các ngân hàng lớn đã ký kết thỏa thuận nhằm mở rộng dấu chân tại Trung Quốc hoặc cố gắng kiểm soát nhiều hơn hoạt động tại đây sau nhiều năm tham gia thị trường thông qua liên doanh. 

Cuối tháng trước, HSBC đã được cơ quan quản lý Trung Quốc chấp thuận và giành được toàn quyền kiểm soát đối với liên doanh bảo hiểm nhân thọ được thành lập năm 2009 qua hợp tác bình đẳng với doanh nghiệp trung Quốc. Ngân hàng cho biết, động thái này nhấn mạnh "cam kết mở rộng kinh doanh" tại thị trường đông dân nhất thế giới. HSBC không phải là cái tên duy nhất. Tạp chí Chứng khoán Trung Quốc đã đưa tin, ngân hàng Đức Deutsche Bank muốn thành lập liên doanh quản lý tài sản riêng tại nước này.

Alex Capri, một nhà nghiên cứu tại Hinrich Foundation, cho biết: "Quy mô của thị trường trái phiếu và cổ phiếu của Trung Quốc vẫn chưa được khai thác hết, từ đó hấp dẫn các tổ chức tài chính, đặc biệt là khi Bắc Kinh cho phép các bên vận hành quỹ tương hỗ với quyền sở hữu 100%".

Trung Quốc là thị trường lớn thứ hai toàn cầu về cổ phiếu, trái phiếu nhưng phần lớn chưa được các nhà đầu tư nước ngoài khai thác. Cổ phiếu quốc tế chiếm khoảng 5% thị trường chứng khoán trị giá 14 nghìn tỷ đô la Mỹ. Năm ngoái, BlackRock, công ty quản lý tài sản lớn nhất thế giới đã trở thành đơn vị đầu tiên được chấp thuận quyền sở hữu hoàn toàn. Hai tháng sau, BlackRock ra mắt quỹ tương hỗ đầu tiên và nhanh chóng huy động thành công 1 tỷ đô la Mỹ. 

Sau đó, vào tháng 8, JP Morgan trở thành ngân hàng Hoa Kỳ đầu tiên giành được toàn quyền sở hữu đơn vị chứng khoán. Giám đốc điều hành Jamie Dimon khi đó đã nói rằng, Trung Quốc đại diện cho "một trong những cơ hội lớn nhất trên thế giới" đối với công ty. Đến tháng 10, Goldman Sachs đã được "bật đèn xanh" để tiếp quản toàn bộ liên doanh chứng khoán của mình. Và Morgan Stanley tiếp bước với chiến thắng tăng cổ phần trong liên doanh lên 94%.

Brendan Ahern, Giám đốc đầu tư của KraneShares, một công ty quản lý tài sản tập trung vào cổ phiếu và trái phiếu của Trung Quốc, khẳng định: "Trung Quốc là cơ hội tăng trưởng đáng kể cho các công ty dịch vụ tài chính toàn cầu". Ông nói thêm: "Các thị trường phát triển như Hoa Kỳ và châu Âu có tính cạnh tranh cao và trưởng thành, cơ hội ngày càng eo hẹp. Nhưng với Trung Quốc, thị trường này còn tương đối non trẻ".

Mở rộng bất chấp rủi ro

Xu hướng cổ phiếu và trái phiếu gia tăng diễn ra trong hai thập kỷ sau khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới và hứa sẽ mở rộng lĩnh vực tài chính. Tuy nhiên, sự nhiệt tình của các ngân hàng toàn cầu cũng đi kèm với rủi ro, vì ngày càng xuất hiện nhiều bất ổn về quy định của Trung Quốc.

Vào cuối năm 2020, Bắc Kinh đã tung ra một đợt siết chặt quy định chưa từng có đối với doanh nghiệp tư nhân, do lo ngại rằng những công ty như vậy đã trở nên quá mạnh. Cuộc đàn áp sau đó đã mở rộng sang các công ty tài chính lớn của Trung Quốc như Ant Group , buộc phải đại tu hoạt động kinh doanh và tuân theo các quy định nghiêm ngặt quản lý hoạt động ngân hàng. Một số doanh nghiệp phương Tây đã bị cuốn vào cuộc tranh cãi ở Trung Quốc khi căng thẳng địa chính trị trở nên tồi tệ hơn, đặc biệt là về các cáo buộc vi phạm nhân quyền ở khu vực phía Tây Tân Cương của nước này.

Trong những tuần gần đây, Walmart và Intel đã gặp phải phản ứng dữ dội của công chúng ở Trung Quốc vì những cáo buộc rằng họ đang cố tránh nhập khẩu các sản phẩm có nguồn gốc từ Tân Cương. Và năm ngoái, H&M, Nike, Adidas và các nhà bán lẻ phương Tây khác đã bị đe dọa tẩy chay tại Trung Quốc vì lập trường chống lại cáo buộc sử dụng lao động cưỡng bức để sản xuất bông.

Áp lực tại sân nhà

Các công ty phương Tây cũng đang phải đối mặt với áp lực trên sân nhà. Nhà đầu tư tỷ phú George Soros gọi khoản đầu tư vào Trung Quốc của BlackRock là một "sai lầm" ảnh hưởng tới dòng tiền của khách hàng cũng như đe dọa an ninh quốc gia Mỹ. Một số chính trị gia cũng kêu gọi Phố Wall ngừng "tạo điều kiện cho Trung Quốc" và có lập trường cứng rắn hơn chống lại Bắc Kinh. Tháng trước, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký Đạo luật Ngăn chặn Lao động Cưỡng bức của người Duy Ngô Nhĩ, một đạo luật cấm nhập khẩu từ Tân Cương vì lo ngại về lao động cưỡng bức. 

Tuy nhiên, tiềm năng kiếm tiền ở Trung Quốc vẫn là một món hời khó có thể bỏ qua. Các ngân hàng phương Tây đã tiếp tục tạo ra hàng tỷ đô la doanh thu từ Trung Quốc, bất chấp loạt chính sách đàn áp.

Động cơ của Trung Quốc

Có rất nhiều lí do khiến Trung Quốc mở cửa cho ngành tài chính đầu tư nước ngoài. Chính phủ muốn sử dụng kiến ​​thức chuyên môn của giới tinh hoa toàn cầu xây dựng một ngành dịch vụ tài chính đa dạng và mạnh mẽ, lấp khoảng trống cho cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang rình rập. Dân số già nhanh và lực lượng lao động ngày càng thu hẹp đã làm tăng gánh nặng lên hệ thống lương hưu của đất nước, đồng thời gây áp lực to lớn lên chính phủ trong cung cấp đủ nguồn tài chính cho người cao tuổi.

Việc Trung Quốc tuân thủ nghiêm ngặt chiến lược "zero Covid" đã vô tình tự cô lập với phần còn lại của thế giới. Fang Xinghai, Phó Chủ tịch Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc, đã nhiều lần phát biểu về tầm quan trọng của mở cửa ngành dịch vụ tài chính và thu hút vốn nước ngoài. Ông cho rằng,Trung Quốc cần phải duy trì khả năng tiếp cận môi trường quốc tế, công nghệ mới và vốn lớn hơn đòi hỏi quan hệ đối tác lâu dài với công ty phương Tây.

TL