Thứ ba 08/07/2025 18:55
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

PGS.TS Trần Đình Thiên: Kinh tế tư nhân vẫn chưa "đóng đúng vai, tròn vai"

PGS.TS Trần Đình Thiên nhận định kinh tế tư nhân vẫn chưa phát huy tương xứng vai trò, chưa “đóng đúng vai, tròn vai”, khiến nền kinh tế nhìn chung vẫn tăng trưởng chưa đúng tầm.
PGS.TS Trần Đình Thiên: Kinh tế tư nhân vẫn chưa
PGS.TS Trần Đình Thiên – nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, kinh tế tư nhân vẫn chưa 'đóng đúng vai, tròn vai'.

Sáng nay (26/5), tại Hội thảo khoa học với chủ đề “Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế”, PGS.TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam - đã có bài phát biểu về vai trò chiến lược của khu vực kinh tế tư nhân (KTTN) trong hành trình phát triển và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Kinh tế tư nhân - Động lực quan trọng nhất để Việt Nam vươn lên

PGS.TS Trần Đình Thiên nhìn nhận, hành trình 40 năm đổi mới của kinh tế tư nhân (KTTN) là một cuộc chuyển mình mang tính cách mạng trong tư duy và hành động. Từ chỗ chưa được công nhận, khu vực tư nhân giờ đây được khẳng định là “động lực tăng trưởng quan trọng nhất”, một trụ cột của sự thịnh vượng quốc gia.

Ông nhấn mạnh các mốc quan trọng: năm 1986 đánh dấu sự thừa nhận chính thức kinh tế tư nhân khi Việt Nam lựa chọn thể chế kinh tế thị trường; năm 2011 lần đầu tiên xác định kinh tế tư nhân là động lực tăng trưởng; đến năm 2017 và đặc biệt là năm 2025, tầm quan trọng của kinh tế tư nhân tiếp tục được khẳng định mạnh mẽ khi được ghi nhận là động lực quan trọng nhất.

"Hành trình 40 năm đổi mới đã tạo ra sự thay đổi căn bản, mang tính cách mạng trong nhận thức lý luận và hành động, từ đó hình thành niềm tin và động lực để Việt Nam bước vào cuộc đua phát triển trên trường quốc tế", PGS.TS Trần Đình Thiên khẳng định.

Không thể có một nền kinh tế thị trường đúng nghĩa nếu thiếu vắng khu vực kinh tế tư nhân. PGS.TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh, kinh tế tư nhân chính là lực lượng đã tạo ra của cải, việc làm, thu nhập và đóng góp đáng kể vào GDP, xuất nhập khẩu cũng như ngân sách nhà nước.

Dẫn chứng từ thực tiễn quốc tế, PGS.TS Trần Đình Thiên chỉ rõ, thành công của các nền kinh tế thị trường tự do, đặc biệt là những nền kinh tế thần kỳ châu Á, cho thấy điểm chung là đều coi trọng đúng tầm vai trò của kinh tế tư nhân. Điển hình như tại Hàn Quốc, nhà nước đóng vai trò kiến tạo trong khi khu vực tư nhân làm nền tảng - các tập đoàn Cheabol dẫn dắt và cạnh tranh quốc tế thúc đẩy tăng trưởng.

Trở lại với bối cảnh Việt Nam, ông nhấn mạnh chính khu vực tư nhân đã giúp nền kinh tế thoát khỏi khủng hoảng trong giai đoạn đổi mới từ năm 1986, vực dậy nhanh chóng và hội nhập quốc tế một cách tự tin, điều mà kinh tế quốc doanh hay kinh tế tập thể không làm được thời điểm đó.

PGS.TS Trần Đình Thiên: Kinh tế tư nhân vẫn chưa
Toàn cảnh Hội thảo khoa học với chủ đề “Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế”

Kinh tế tư nhân vẫn chưa “đóng đúng vai, tròn vai”

Khu vực kinh tế tư nhân hiện đã đóng góp đáng kể, chiếm 50,6% GDP, 25–26% kim ngạch xuất nhập khẩu, 30% ngân sách nhà nước và tạo ra 83% việc làm, điều này cho thấy vai trò hàng đầu của khu vực này trong nền kinh tế. Dù đã đóng góp lớn nhưng thực lực của kinh tế tư nhân hiện nay vẫn còn yếu. Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, khu vực này vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa hình thành được chuỗi giá trị toàn cầu, thiếu sức sáng tạo và chưa dẫn dắt khoa học công nghệ, chưa thành lực lượng chính đóng góp vai trò trụ cột trong cạnh tranh quốc tế.

Ngoài ra, dù đã được xác định về mặt nhận thức lý luận và đường lối là "động lực quan trọng nhất" của nền kinh tế, nhưng kinh tế tư nhân vẫn chưa phát huy tương xứng vai trò, chưa “đóng đúng vai, tròn vai”, khiến nền kinh tế nhìn chung vẫn tăng trưởng chưa đúng tầm, lãng phí tiềm năng, lợi thế và tiếp tục đối mặt với nguy cơ tụt hậu, rơi vào bẫy thu nhập trung bình.

Theo ông Thiên, trong bối cảnh thế giới đầy biến động và bất ổn, thời đại phát triển đang bị đảo chiều bởi những thay đổi nhanh chóng về công nghệ và trật tự toàn cầu, mục tiêu của Việt Nam là phải đi lên, sánh vai và vươn tới sự thịnh vượng bằng cách tận dụng các trụ cột mới như kinh tế số, kinh tế tri thức, công nghệ cao, trí tuệ sáng tạo và trí tuệ nhân tạo.

"Để hiện thực hóa mục tiêu đó, Việt Nam buộc phải trông cậy chủ yếu vào lực lượng doanh nghiệp trong nước, trong đó kinh tế tư nhân đóng vai trò nền tảng, các tập đoàn kinh tế tư nhân phải trở thành trụ cột dẫn dắt các chuỗi sản xuất toàn cầu của Việt Nam. Kinh tế tư nhân mang sứ mệnh là động lực quan trọng nhất cho phát triển, đưa nền kinh tế Việt Nam lên một tầm cao mới, trở thành thế lực có vị thế trong hệ thống kinh tế toàn cầu, đồng thời bảo đảm năng lực cạnh tranh quốc gia và xây dựng một nền kinh tế tự cường. Để làm được điều đó, lực lượng doanh nghiệp Việt Nam cần được trang bị những năng lực mới – từ trí tuệ sáng tạo đến bản lĩnh khôn ngoan – đi kèm với hệ sinh thái nền tảng bao gồm hạ tầng, nguồn nhân lực, thể chế, tài chính, công nghệ, mạng lưới và chuỗi liên kết hiệu quả", ông Thiên nhấn mạnh

Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị chính là bước ngoặt lịch sử

PGS.TS Trần Đình Thiên cũng đặt ra loạt câu hỏi lớn mang tính then chốt rằng, Nhà nước cần làm gì để xây dựng một lực lượng doanh nghiệp Việt Nam mạnh mẽ và làm gì để khu vực kinh tế tư nhân phát triển xứng tầm, tròn vai.

Theo ông, Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị chính là bước ngoặt lịch sử, đánh dấu sự công nhận toàn diện kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất và là lực lượng tiên phong. Chỉ trong vòng một tháng kể từ khi Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị được ban hành, một loạt chính sách quan trọng đã nhanh chóng được thể chế hóa qua Nghị quyết 198 của Quốc hội và Chương trình hành động của Chính phủ. Tinh thần xuyên suốt là cởi trói để phát triển, không dựa trên ưu đãi đơn lẻ, mà tập trung vào xóa bỏ phân biệt đối xử, bảo đảm quyền tự do kinh doanh và cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế.

Các giải pháp được xác định rõ ràng, bao gồm: không hình sự hóa hoạt động kinh doanh, giảm tối đa các cuộc thanh tra, kiểm tra, không hồi tố gây bất lợi cho doanh nghiệp, chuyển từ cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm, và đặc biệt là tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tiếp cận các nguồn lực như đất đai, vốn.

Đồng thời, Chính phủ cũng khuyến khích khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra toàn cầu (“Go Global”), và bảo trợ cho sự hình thành các doanh nghiệp tiên phong, dẫn dắt nền kinh tế.

Theo ông Thiên, đây là bước đi cụ thể hóa Nghị quyết số 68 - một trong “Bộ tứ chiến lược” cùng với các Nghị quyết 57 (về khoa học công nghệ), Nghị quyết 59 (về hội nhập quốc tế), và Nghị quyết 66 (về cải cách thể chế) – tạo nên nền tảng đột phá thời đại, sắp xếp lại bộ máy và kiến tạo lại hệ sinh thái phát triển quốc gia. Trong đó, kinh tế tư nhân không chỉ được xác định là “một động lực tăng trưởng quan trọng nhất” mà còn là “lực lượng tiên phong phát triển”.

Để phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam xứng tầm, PGS.TS Nguyễn Đình Thiên đề xuất cần xác lập rõ chức năng của khu vực doanh nghiệp nhà nước trong mối quan hệ với toàn bộ khu vực doanh nghiệp Việt Nam nói chung và khu vực tư nhân nói riêng, theo hướng hỗ trợ, tạo điều kiện thúc đẩy và lan tỏa phát triển. Ông cũng cho rằng, trong khu vực kinh tế tư nhân, cần ưu tiên phát triển khối doanh nghiệp tư nhân nội địa - lực lượng trực tiếp tạo việc làm, tăng thu nhập, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xã hội chủ nghĩa thông qua việc chuyển hộ cá thể thành doanh nghiệp, cắt giảm thủ tục hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh. Đồng thời, phải xây dựng và hỗ trợ phát triển các chuỗi sản xuất trong nước, với vai trò dẫn dắt của các tập đoàn kinh tế tư nhân Việt Nam và sự tham gia sâu rộng của các doanh nghiệp trong nước.

Tin bài khác
Thương mại Việt Nam – EU nửa đầu năm 2025 xấp xỉ 36 tỷ USD

Thương mại Việt Nam – EU nửa đầu năm 2025 xấp xỉ 36 tỷ USD

Trong sáu tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại Việt Nam - EU đạt gần 36 tỷ USD, trong đó xuất khẩu từ Việt Nam sang EU đạt 27,3 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước; nhập khẩu từ EU đạt 8,4 tỷ USD, tăng 6,4%.
Ông chủ Sunhouse đề xuất giải pháp để doanh nghiệp Việt Nam vươn lên trong bối cảnh mới

Ông chủ Sunhouse đề xuất giải pháp để doanh nghiệp Việt Nam vươn lên trong bối cảnh mới

Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF) diễn ra chiều ngày 8/7, ông chủ Sunhouse đã đề xuất Việt Nam cần một chiến lược đồng hành toàn diện giữa Nhà nước và doanh nghiệp nếu muốn đạt được tăng trưởng hai con số.
"Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần cán mốc trên 8% từ năm 2025"

"Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần cán mốc trên 8% từ năm 2025"

Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã đề xuất loạt giải pháp chiến lược nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao và bền vững, hướng đến mục tiêu phát triển 2045.
Tập đoàn Vale - doanh nghiệp quặng sắt số 1 thế giới "nhắm" Việt Nam làm trung tâm chuỗi cung ứng châu Á

Tập đoàn Vale - doanh nghiệp quặng sắt số 1 thế giới "nhắm" Việt Nam làm trung tâm chuỗi cung ứng châu Á

Tại Hội nghị Thượng đỉnh BRICS mở rộng (Brazil), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có cuộc làm việc với lãnh đạo Tập đoàn Vale – “đại gia” toàn cầu trong lĩnh vực khai khoáng và luyện kim để thảo luận về định hướng hợp tác chiến lược giữa Vale và các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.
Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước công bố tín dụng đạt 17,2 triệu tỉ đồng sau 6 tháng đầu 2025, tiếp tục điều hành linh hoạt để ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.
Hà Nội mở phiên chất vấn về vấn đề an toàn thực phẩm

Hà Nội mở phiên chất vấn về vấn đề an toàn thực phẩm

Kỳ họp thứ 25 HĐND TP Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021–2026, khai mạc sáng 8/7/2025, dành thời lượng nửa ngày để thực hiện hoạt động chất vấn về an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố, một vấn đề đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của cử tri và dư luận.
Cho phép các địa phương cấp tỉnh bội chi có kiểm soát

Cho phép các địa phương cấp tỉnh bội chi có kiểm soát

Dự thảo Nghị định Luật Ngân sách Nhà nước 2025 cho phép địa phương cấp tỉnh bội chi có kiểm soát, để tạo điều kiện cho các dự án đầu tư phát triển quan trọng.
Thỏa thuận mới với Mỹ mở ra cơ hội tái cấu trúc cho doanh nghiệp Việt

Thỏa thuận mới với Mỹ mở ra cơ hội tái cấu trúc cho doanh nghiệp Việt

Thỏa thuận mới với Mỹ giúp Việt Nam tránh được mức thuế đối ứng 46%, nhưng cũng mở ra một kỷ nguyên thuế cao mới, buộc doanh nghiệp phải tái cấu trúc để tồn tại và thích nghi.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu gỡ vướng để hiện thực hóa phát triển trục Sông Hồng

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu gỡ vướng để hiện thực hóa phát triển trục Sông Hồng

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành phối hợp, gỡ vướng mắc để Hà Nội sớm hiện thực hóa trục Sông Hồng, kiến tạo biểu tượng cho Thủ đô.
Xuất khẩu gỗ Việt đối mặt nhiều thách thức, doanh nghiệp chủ động mở rộng thị trường

Xuất khẩu gỗ Việt đối mặt nhiều thách thức, doanh nghiệp chủ động mở rộng thị trường

Thị trường xuất khẩu gỗ Việt Nam đang chịu nhiều tác động từ các cuộc chiến khu vực và xu hướng gia tăng chính sách bảo hộ thương mại tại các thị trường lớn.
Còn nhiều thách thực để kinh tế 2025 đạt mục tiêu tăng trưởng 8%

Còn nhiều thách thực để kinh tế 2025 đạt mục tiêu tăng trưởng 8%

Tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm 2025 đạt 7,52% – một kết quả tích cực, tạo nền tảng quan trọng để hướng tới mục tiêu tăng trưởng 8%. Cục Thống kê đánh giá, dư địa cho tăng trưởng vẫn còn lớn, song cũng thẳng thắn chỉ ra hàng loạt rủi ro và điểm nghẽn cần được tháo gỡ một cách quyết liệt, đồng bộ và kịp thời.
Thủ tướng Chính phủ: Tiến tới xoá room tín dụng theo hạn ngạch

Thủ tướng Chính phủ: Tiến tới xoá room tín dụng theo hạn ngạch

Trong Công điện mới phát đi ngày 6/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) khẩn trương trình Chính phủ dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng trước ngày 15/7.
Chỉ đạo mới của Thủ tướng về chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa

Chỉ đạo mới của Thủ tướng về chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 104/CĐ-TTg ngày 6/7/2025 về tăng cường hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và tổ chức sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2025.
Hạ đặt thành công Rotor tổ máy số 1 Nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng

Hạ đặt thành công Rotor tổ máy số 1 Nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Ban Quản lý dự án Điện 1 phối hợp với các nhà thầu vừa hạ đặt thành công Rotor tổ máy số 1 dự án Thủy điện Hòa Bình mở rộng.
6 tháng đầu năm 2025: Chỉ số sản xuất ngành công nghiệp tăng tới 9,2%

6 tháng đầu năm 2025: Chỉ số sản xuất ngành công nghiệp tăng tới 9,2%

Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, chỉ số sản xuất ngành công nghiệp ước tăng 9,2% so với cùng kỳ năm trước, là mức tăng cao nhất kể từ năm 2020 đến nay.