Hội nhập Tỷ phú Chiến tranh giữa Nga - Ukraine

Những rắc rối về vắc xin AstraZeneca có thể làm chậm quá trình phục hồi kinh tế toàn cầu như thế nào?

Chia sẻ Facebook

Vắc xin AstraZeneca được đánh giá là chìa khóa để chấm dứt tình trạng suy thoái kinh tế toàn cầu do virus coronavirus gây ra. Nhưng một loạt sai lầm của nhà sản xuất thuốc và những lo ngại mới về tình trạng máu đông có nguy cơ làm suy giảm niềm tin của người dân vào việc tiêm chủng và làm chậm quá trình hồi phục của nền kinh tế.

Ngày 7/4, các cơ quan quản lý dược phẩm châu Âu cho biết có thể có mối liên hệ giữa những mũi tiêm Oxford-AstraZeneca Covid-19 và các tình trạng máu đông hiếm gặp, thế nhưng không có bất cứ lệnh hạn chế sử dụng nào. Các nhà chức trách Vương quốc Anh khuyến cáo những người dưới 30 tuổi nên dùng các loại vắc xin khác thay thế.

Đây là bước lùi mới nhất của AstraZeneca ( AZN ) , công ty đã phải đối mặt với những chỉ trích về việc công bố các thử nghiệm vắc xin với công chúng và cơ quan chức năng, cũng như sự chậm trễ nghiêm trọng trong sản xuất đã làm chậm quá trình triển khai tiêm chủng ở châu Âu.

Các nhà chức trách vẫn khẳng định rằng lợi ích mà vắc xin này mang lại vẫn vượt xa những rủi ro đối với hầu hết các nhóm tuổi. Tuy nhiên việc thay đổi về cách sử dụng cùng những lo lắng về tình trạng máu đông có nguy cơ ảnh hưởng đến những nỗ lực của công ty này khi phân phối ra nhiều nước. Đức đã đình chỉ việc sử dụng vắc-xin AstraZeneca vào tuần trước ở những người dưới 60 tuổi, trong khi Australia cho biết hôm thứ Năm (8/4) rằng họ sẽ không tiêm vắc-xin này cho những người dưới 50 tuổi.

Một nhân viên y tế chuẩn bị tiêm chủng vắc-xin AstraZeneca cho một phụ nữ ở Hyderabad vào ngày 5 tháng Tư. — Một nhân viên y tế chuẩn bị tiêm chủng vắc-xin AstraZeneca cho người phụ nữ ở Hyderabad vào ngày 5/4

Các câu hỏi về an toàn luôn có ý nghĩa lớn hơn đối với các nước đang phát triển và có thu nhập trung bình, nhiều nước thậm chí đang kỳ vọng vắc xin sẽ giúp họ mở của lại kinh tế vì vắc-xin AstraZeneca rẻ hơn các loại vắc xin khác và có thể được bảo quản dễ dàng hơn. Nhiều quốc gia tiếp cận vắc xin này qua Covax – một chương trình chia sẻ vaccine toàn cầu, đã bảo đảm hơn một nửa nguồn cung từ AstraZeneca tính đến tháng Ba.

Theo Trung tâm Đổi mới Y tế Toàn cầu Duke, các đơn đặt hàng ước tính khoảng 2,4 tỷ liều vắc-xin AstraZeneca đã được xác nhận, tương đương 28% toàn cầu.

Ben May, giám đốc nghiên cứu vĩ mô tại Oxford Economics, cho biết: “Có rất nhiều điều không chắc chắn ở đây. Ông cho biết những phát triển của AstraZeneca không đủ để điều chỉnh các dự báo tăng trưởng trong ngắn hạn".

Tổ chức Y tế Thế giới cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Tư (7/4) cho biết rằng "dựa trên thông tin hiện tại, mối liên hệ giữa vắc xin và sự xuất hiện của tình trạng máu đông được coi là chính đáng nhưng thể khẳng định chắc chắn".

AstraZeneca nói rằng gần 200 triệu người trên khắp thế giới đã nhận được vắc-xin của họ và các đánh giá của các cơ quan quản lý của Liên minh Châu Âu và Vương quốc Anh "tái khẳng định vắc-xin mang lại khả năng bảo vệ cao chống lại tất cả các mức độ nghiêm trọng của Covid-19 và những lợi ích này tiếp tục vượt xa những rủi ro."

Một khởi đầu khó khăn
AstraZeneca đã nhận được giấy phép sử dụng khẩn cấp từ Vương quốc Anh vào cuối tháng 12 và Liên minh Châu Âu một tháng sau đó. Vì vắc-xin rẻ hơn và có thể được bảo quản ở nhiệt độ cao hơn so với vắc-xin do Pfizer ( PFE ) và Moderna ( MRNA ), nên nó được coi là một bước đột phá, đặc biệt đối với các quốc gia có nguồn tiền hạn hẹp và mạng lưới logistic phức tạp.

Công ty cũng tạo ra nhiều thiện chí bằng việc cam kết cung cấp vắc-xin không có lợi nhuận trong thời gian đại dịch, và bằng cách hợp tác với Viện Huyết thanh của Ấn Độ, nơi đã đồng ý sản xuất hơn 1 tỷ liều cho các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. AstraZeneca đã cung cấp hơn 30 triệu liều cho hơn 58 quốc gia thông qua Covax.

Tuy nhiên, một loạt sai lầm đã tạo ra một chuỗi vấn đề tồi tệ cho nhà sản xuất dược phẩm này. Vấn đề đầu tiên xuất hiện vào tháng 11, khi công ty phải đối mặt với các câu hỏi nghi ngờ về dữ liệu từ các thử nghiệm quy mô lớn. Những người tình nguyện nhận được các liều lượng khác nhau do lỗi sản xuất, tạo ra sự nhầm lẫn về hiệu quả thực sự của nó.

Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier nhận mũi tiêm vắc xin AstraZeneca đầu tiên ngày 1-4 - Ảnh: TWITTER.

AstraZeneca không đề cập rằng một sai sót gây ra sự khác biệt về liều lượng trong thông báo ban đầu của nó, điều này gây ra lo ngại về sự thiếu minh bạch.

Nhiều va vấp tiếp theo xảy ra. Ủy ban vắc xin của Đức cho biết vào tháng 1 rằng không nên tiêm vắc xin AstraZeneca cho những người trên 65 tuổi, với lý do không đủ dữ liệu cho nhóm tuổi này. Pháp ban đầu cũng giới hạn vắc xin AstraZeneca cho những người dưới 65 tuổi. Cả hai quốc gia đã thay đổi liệu trình vào tháng trước.

Nếu việc triển khai vắc-xin diễn ra suôn sẻ, những vấp váp như vậy có thể đã bị lãng quên. Nhưng sự thiếu hụt tiếp tục trong việc cung cấp các mũi tiêm AstraZeneca ở châu Âu, nơi hiện đang 'sa lầy' vào làn sóng thứ ba của các ca nhiễm coronavirus, đã gây ra những phản ứng dữ dội. Các nhà lãnh đạo đã áp đặt các hạn chế đối với xuất khẩu vắc xin.

Ủy viên châu Âu Thierry Breton cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây với tờ Le Parisien:"Nếu chúng tôi nhận được 100% số vaccine như trong hợp đồng, Liên minh châu Âu có lẽ đã có tỷ lệ tiêm chủng ngang Anh. Vì vậy, tôi có thể nói rằng nguyên nhân gây ra sự hỗn loạn hiện tại là bởi AstraZeneca không cung cấp đúng hạn".

Vai trò trong tương lai của AstraZeneca

Công ty cũng đã vấp phải sự phản đối của các nhà quản lý Hoa Kỳ vào tháng trước khi họ gửi dữ liệu thử nghiệm. Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Hoa Kỳ bày tỏ lo ngại rằng thông tin về hiệu quả được đệ trình là "lỗi thời". AstraZeneca nhanh chóng gửi dữ liệu sửa đổi, nhưng Tiến sĩ Anthony Fauci, giám đốc cơ quan, gọi đó là "một lỗi lầm không thể sửa chữa".

Hiện nay, do lo ngại về tình trạng máu đông hiếm hoi buộc các chính phủ trên khắp thế giới phải đánh giá lại, phân tích lợi ích-rủi ro của việc cung cấp các mũi tiêm cho tất cả các nhóm tuổi, Hoa Kỳ đã thông báo rằng họ không cần các liều AstraZeneca.

"Chúng tôi có đủ loại vắc xin rất tốt", Fauci, người cũng là cố vấn y tế chính cho Tổng thống Joe Biden, nói với CNN hôm thứ Tư (7/4).

Tuy nhiên, không phải tất cả các quốc gia đều "kiêu hãnh" như vậy. Ví dụ, Ấn Độ đang dựa rất nhiều vào những liều tiêm chủng của AstraZeneca trong nỗ lực chống lại sự gia tăng đáng báo động của các ca nhiễm.

Jeffrey Lazarus – Giám đốc nghiên cứu sức khỏe tại Viện Sức khỏe toàn cầu Barcelona hôm 8/4 cho biết rằng nếu các quốc gia giàu có hơn quyết định giảm sự phụ thuộc vào AstraZeneca, ông hy vọng cá liều vắc xin có thể được gửi đến các quốc gia khác có nhu cầu, vì dữ liệu vẫn cho thấy nó an toàn và hiệu quả. Ông nói: “Có rất nhiều quốc gia không có lựa chọn khác vì gặp vấn đề về hậu cần và vì chi phí.

Tuy nhiên, ông lo lắng rằng tất cả những luồng ý kiến xấu có thể ảnh hưởng đến sự chấp thuận vắc xin AstraZeneca của mọi người khi vắc xin này có sẵn.

Lazarus nói: “Điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến danh tiếng của vắc-xin AstraZeneca. Nó sẽ chỉ hấp dẫn đối với những người có thu nhập thấp hơn".

Đây cũng có thể là một tin xấu cho sự phục hồi kinh tế toàn cầu. Tuần này, Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã nâng dự báo tăng trưởng toàn cầu năm nay lên 6%. Nhưng ước tính đó một phần phụ thuộc vào tốc độ triển khai vắc xin.

May của Oxford Economics cho biết: “Bất cứ điều gì làm ảnh hưởng đến nguồn cung của vắc xin rõ ràng không phải là tin tốt.

Ông lưu ý rằng vắc-xin "vẫn có thể sử dụng được cho những bộ phận dân cư dễ bị tổn thương nhất". Nhưng cùng với sự thiếu hụt nguồn cung, những hạn chế mới có thể làm phức tạp thêm sự phục hồi ở các quốc gia nơi vắc xin của AstraZeneca là trọng tâm trong các chiến lược thoát khỏi đại dịch, May nói.

Bảo Trinh (Theo CNN)