Một trong những quốc gia được tiêm chủng nhiều nhất thế giới đối mặt số ca nhiễm gia tăng

Trong khi nhiều quốc gia khác phải vật lộn để đảm bảo có đủ số lượng vắc xin cho người dân thì Cộng hòa Seychelles khiến cả thế giới “ghen tị” khi đã tiêm chủng đầy đủ cho hơn 61,4% dân số. Nhưng nỗ lực này vẫn chưa đủ để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.

Trước tình huống của Seychelles, nhiều người đặt ra câu hỏi: Liệu các quốc gia khác rơi vào trường hợp tương tự nếu hoàn thành phổ cập tiêm chủng và phải chăng vắc xin mà Seychelles sử dụng không có hiệu quả? Trả lời câu hỏi này, các chuyên gia và quan chức địa phương cho biết, đợt bùng phát của Seychelles không phải dấu hiệu vắc xin không hoạt động. Tuy nhiên, dù là bằng cách nào thì tình huống của quốc gia nhiệt đới cũng là một lời nhắc nhở rằng ngay cả những quốc gia có mức độ tiêm chủng cao cũng không thể lơ là. 

Tình hình ở Seychelles

Chỉ hơn một tháng trước, Seychelles đã rất tự tin với khả năng xử lý Covid-19 của mình đến mức họ đã bỏ các hạn chế đối với hầu hết khách du lịch. Hiện Seychelles vẫn đang tiến hành một chiến dịch tiêm chủng hàng loạt bởi quốc gia này phụ thuộc nhiều vào khách du lịch nước ngoài, do vậy mở cửa biên giới là biện pháp tối ưu nhằm phục hồi kinh tế. Điều này có nghĩa là bất kỳ ai có kết quả xét nghiệp PCR âm tính đều có thể nhập cảnh mà không cần kiểm dịch. Tính đến thời điểm mở cửa trở lại, Seychelles ghi nhận có gần 3,800 trường hợp mắc Covid-19 và 16 trường hợp tử vong. Trước mắt vẫn chưa làm rõ nguyên nhân do đâu khiến vi rút lây lan nhanh chóng nhưng Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Du lịch, Synvestre Radegonde cho rằng, việc được tiêm chủng đầy đủ khiến người dân lơ là hơn: “Trong mấy tháng qua, sau khi tiêm chủng không xuất hiện các trường hợp tử vong hay nhiều biến chứng nên người dân đã mất cảnh giác”.

Seychelles đang sử dụng vắc xin AstraZeneca của Ấn Độ, Sinopharm và Covishield do Trung Quốc sản xuất. Trong số tất cả những người được tiêm chủng đầy đủ, 57% tiêm Sinopharm cho đối tượng từ 18 đến 60 tuổi, 43% sử dụng Covishield trên những người trên 60 tuổi.

Cần biết gì về vắc xin?

Mặc dù có nhiều câu hỏi xoay quanh trường hợp của Seychelles nhưng chính quyền địa phương, các chuyên gia và tổ chức Y tế Thế Giới (WHO) nhận định tình hình tại đây phù hợp với viễn cảnh và kỳ vọng trong phổ cập tiêm chủng.

Các loại vắc xin trên đều được WHO phê duyệt nhưng trên thực tế không có vắc xin nào hiệu quả 100% đối với Covid-19. Theo dữ liệu từ một thử nghiệm Giai đoạn 3 trên nhiều quốc gia, AstraZeneca tuyên bố hiệu quả 76% đối với bệnh có triệu chứng và 100% đối với các trường hợp có bệnh lý nền, nguy kịch và phải nhập viên. Trong khi đó, Sinopharm có tỷ lệ hiệu quả là 79% phù hợp với bệnh nhân có triệu chứng hoặc nhập viện. 

Tiến sĩ Richard Mihigo, điều phối viên của WHO khu vực châu Phi cho biết, dữ liệu của Seychelles khớp với bằng chứng vắc xin Covid-19 có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh nặng, nhập viện và tử vong. Ông nhấn mạnh thêm rằng: “Cho đến khi tất cả người dân đều được bảo vệ, không có lý do gì khiến căn bệnh này không tiếp tục lây lan” và cho hay các nhóm của WHO đang tiếp tục xem xét dữ liệu, đánh giá tiến trình và tìm hiểu xu hướng tại Seychelles.

Michael Z. Lin, Phó Giáo sư sinh học thần kinh và kỹ thuật sinh học tại Đại học Stanford cho biết, khoảng 20% ​​dân số vẫn còn nhạy cảm với vi rút, ngay cả khi đã được tiêm phòng. Ông nói: “Không có gì ngạc nhiên nếu vi rút tiếp tục lây nhiễm sang một số người chưa được tiêm chủng và một số trường hợp nằm ngoài khả năng của vắc xin. Nhưng về mặt tích cực, những người đã được tiêm chủng có nguy cơ thấp hơn những người chưa tiêm. Tất nhiên hiện vẫn còn có những khoảng trống trong nghiên cứu và dữ liệu nhưng quan trọng hơn, chúng ta sẽ tìm ra ý tưởng tốt hơn cải thiện vắc xin.

Seychelles là một lời nhắc nhở rằng ngay cả sau khi tiêm chủng rộng rãi, đại dịch chưa thể biến mất hoàn toàn. Jeremy Lim, Phó Giáo sư tại Saw Swee Hock của Đại học Quốc gia Singapore (NUS), cho biết vắc xin có thể làm giảm số lượng các trường hợp bệnh nghiêm trong nhưng không cung cấp khả năng miễn dịch hoàn toàn. Ông chia sẻ: “Đây là phản ánh cho thấy chúng ta ‘lạc quan’ đến nào thế nào”.

Còn Cassie Berry, Giáo sư miễn dịch học tại Đại học Murdoch ở Perth, lưu ý rằng tình hình ở Seychelles không phản ánh toàn bộ thế giới. Tỷ lệ lây nhiễm cho những người đã được tiêm chủng sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm loại vắc xin họ nhận được và di truyền của dân số. Các quốc gia sử dụng vắc xin có tỷ lệ hiệu quả cao hơn sẽ đạt được miễn dịch cộng đồng sớm hơn. Ví dụ, Pfizer hiệu quả với 90% ca bệnh nặng.

Cảnh báo

Dù thế nào, Seychelles vẫn được biết đến như một câu chuyện thành công của vắc xin nhưng không loại bỏ kịch bản xấu nhất là thế giới phải sống chung với Covid-19. Theo ông Radegone, số ca mắc Covid-19 tăng lên không đáng lo ngại bằng tác động của dịch bệnh đối với nền kinh tế: “Nếu tình hình trở nên tồi tệ đến mức du khách quốc tế không đến đây nữa thì đó sẽ là một vấn đề lớn. Seychelles vẫn mở cửa cho du khách. Chúng tôi chào đón tất cả mọi người. Chúng tôi hoàn toàn không có ý định thay đổi điều đó”. Seychelles dường như đã chấp nhận quan điểm rằng Covid với số lượng nhỏ các ca bệnh là một cái giá phải trả có thể chấp nhận được. Về phía các chuyên gia cho rằng Seychelles cần nhiều nỗ lực hơn là chỉ tiêm chủng bao gồm kiểm soát biên giới, thử nghiệm rộng rãi, chuẩn bị đầy đủ nhân lực để đối phó với các đợt bùng phát”.

TL