Làn sóng xe điện từ Trung Quốc tái định hình ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan

Làn sóng xe điện từ Trung Quốc đang tái định hình ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan, khiến Nhật Bản mất thị phần tại một trong những thị trường lâu đời nhất ở khu vực Đông Nam Á.

Sự bùng nổ xe điện Trung Quốc đe dọa vị thế của Nhật Bản ở Thái Lan

Trước đây, các nhà sản xuất lớn của Nhật Bản từng chiếm 80% doanh số bán ô tô mới tại Thái Lan. Vào những năm 1960, các nhà sản xuất của Nhật Bản như Toyota Motor đã bắt đầu sản xuất tại Thái Lan và góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp địa phương, theo hãng Reuters.

Nhưng Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản để trở thành nhà đầu tư nước ngoài hàng đầu của Thái Lan vào năm ngoái, được thúc đẩy bởi khoản đầu tư của BYD vào một nhà máy mới sẽ khởi động vào năm 2024, trong bối cảnh các quan chức Thái Lan nỗ lực phối hợp để thu hút các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc.

Việc chậm trễ của các nhà sản xuất ô tô điện Nhật Bản đã khiến các công ty Thái Lan chuyển đối tác, đặc biệt nhắm tới Trung Quốc. Trong làn sóng dịch chuyển, nổi bật nhất là công ty Siam Motors của Thái Lan, vốn là đối tác lâu đời của Nissan, và từng dựa vào công ty Nhật Bản để trở thành nhà phân phối lớn ở Đông Nam Á với doanh thu hàng năm lên 7 tỉ USD (165 ngàn tỉ đồng), Reuters đưa tin.

Theo ông Sebastien Dupuy, Phó chủ tịch Siam Motors, công ty ông hiện đang đàm phán với một số nhà sản xuất ô tô Trung Quốc để thiết lập quan hệ đối tác tiềm năng, đặc biệt là đối với xe điện cao cấp.

Động thái của Siam Motors phản ánh sự thay đổi nhanh chóng đang diễn ra ở Thái Lan, nơi các khoản đầu tư của Trung Quốc trị giá 1,44 tỷ USD kể từ năm 2020, bao gồm cả BYD và Great Wall Motor, đã mở ra một mặt trận mới tại thị trường mà các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản từng thống trị.

Theo dữ liệu đăng ký, các quan chức và nhà phân tích trong ngành, ngay sau cuộc khủng hoảng doanh số ở Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản hiện phải đối mặt với cuộc chiến giành thị trường châu Á quan trọng khác vì cách tiếp cận chậm chạp đối với xe điện. 

Làn sóng Trung Quốc đã bắt đầu định hình lại ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan, khi các nhà sản xuất xe điện từ Trung Quốc mời các nhà cung cấp của họ và các công ty địa phương của Thái Lan, bao gồm cả những công ty có liên kết lâu dài với các công ty Nhật Bản, như Siam Motors, để tìm kiếm quan hệ đối tác mới.

Quá trình chuyển đổi của Thái Lan đưa ra một trường hợp thử nghiệm cho các nền kinh tế khác khi các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc tăng cường xuất khẩu và xây dựng các trung tâm sản xuất ở nước ngoài, một phần để đáp ứng thị trường nội địa siêu cạnh tranh cho ô tô điện.

Trước đây, các công ty ô tô Trung Quốc như SAIC, Great Wall, BYD và NIO chủ yếu chỉ xuất khẩu xe sang châu Âu. Tuy nhiên, xu hướng đã thay đổi do nhu cầu ngày càng tăng từ người tiêu dùng Thái Lan và các chính sách hỗ trợ xe điện của chính phủ nước này.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cũng đang tạo ra một cú hích lớn vào thị trường mà xe điện hiện chiếm gần 1/5 tổng doanh số bán hàng.

Ông Hajime Yamamoto, người đứng đầu phòng tư vấn của Viện nghiên cứu Nomura ở Thái Lan, cho rằng các thương hiệu Trung Quốc có thể giành lấy ít nhất 15 điểm phần trăm từ thị phần của các công ty Nhật Bản trong 10 năm tới nhờ các mẫu xe điện giá rẻ.

Sức hấp dẫn của thị trường Thái Lan

Chuyên gia Tu Le của Sino Auto Insights, một công ty tư vấn ở Detroit (Mỹ) cho biết thị trường nội địa của Trung Quốc đã bão hòa, cuộc cạnh tranh trở nên khốc liệt hơn và tăng trưởng kinh tế nguội dần. Những yếu tố đó khiến chi phí mà các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc phải dành ra để thu hút được khách hàng mới tăng cao. Thậm chí, trong những tháng gần đây, một cuộc chiến giá cả giữa các thương hiệu xe điện đã nổ ra ở Trung Quốc.

Trung Quốc đã xuất khẩu ô tô trị giá 21 tỷ USD trong quý đầu tiên của năm 2023, nhiều hơn 82% so với cùng kỳ năm ngoái.

Giữa bối cảnh như vậy, nhiều nhà sản xuất ô tô coi việc mở rộng hoạt động ra nước ngoài là con đường chắc chắn hơn để đảm bảo tăng trưởng.

Do căng thẳng địa chính trị và thương mại đang gia tăng giữa Trung Quốc và phương Tây, các nhà sản xuất Trung Quốc đang tìm kiếm một cơ sở trung lập để từ đó mở rộng quy mô toàn cầu của họ. Thái Lan, với tư cách là bạn đồng minh của Mỹ và là thành viên của Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) có vẻ đặc biệt hấp dẫn.

Các công ty Trung Quốc cũng sẽ bán một số ô tô sản xuất tại Thái Lan ở thị trường Đông Nam Á, nơi nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng. 

Bên cạnh đó, làn sóng đầu tư mới này dường như được Chính phủ Thái Lan ủng hộ, với hàng loạt biện pháp khuyến khích được đưa ra. Thái Lan đang hy vọng các khoản đầu tư này sẽ giúp quốc gia Đông Nam Á thực hiện mục tiêu chuyển đổi khoảng 30% sản lượng xe hàng năm thành xe điện vào năm 2030.

Sự hiện diện ngày càng nhiều của các mẫu EV đến từ Trung Quốc dường như đang giúp thúc đẩy xe điện trở nên phổ biến hơn ở Thái Lan, thị trường xe hơi lớn thứ hai ở Đông Nam Á.

Ủy ban Đầu tư Thái Lan cho biết trong nửa đầu năm 2023, hơn 31.000 xe điện đã được đăng ký mới tại Thái Lan, gấp hơn ba lần con số của cả năm 2022. Khoảng cách về giá giữa xe điện và xe động cơ đốt trong cũng đã được thu hẹp, một phần nhờ các biện pháp trợ cấp của chính phủ.

BYD hiện là công ty dẫn đầu thị trường xe điện Thái Lan, theo sau là công ty SAIC và Hozon của Trung Quốc, và “ông lớn” xe điện Tesla của Mỹ.

Surapong Paisitpatanapong, Phó Chủ tịch Liên đoàn các ngành công nghiệp Thái Lan, nói: "Các thương hiệu xe điện của Nhật Bản và các thương hiệu khác từ châu Âu đã cố gắng thâm nhập thị trường Thái Lan, nhưng không mạnh mẽ như các thương hiệu Trung Quốc. Tôi nghĩ các thương hiệu Nhật Bản vẫn đang tăng doanh số bán xe hybrid (cho phép sử dụng kết hợp động cơ xăng, điện mà không cần cắm sạc điện) ở Thái Lan và họ có thể đợi cho đến khi nhu cầu tăng lên đáng kể trước khi bắt đầu sản xuất xe điện thuần túy".

Với kế hoạch thị trường chủ động và giá cả cạnh tranh, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc dự kiến sẽ nâng thị phần tại Thái Lan từ 58% vào năm ngoái lên khoảng 80% trong năm nay, theo Trung tâm nghiên cứu Kasikorn.

Nhìn chung, cho dù các kế hoạch mở rộng sản xuất tại Thái Lan của các công ty ô tô Trung Quốc có thành công hay không, các khoản đầu tư sẽ củng cố vị trí thống trị của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng châu Á.

Minh Tú (t/h)