Vài năm gần đây, cam sành Hàm Yên có mặt tại nhiều siêu thị Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng Cần Thơ ... nhiều trung tâm thành thị lớn khắp cả nước như: Big C, Metro, Saigon Co.opmart. Bắt đầu từ vài chục ha, đến nay huyện Hàm Yên (Tuyên Quang) đã có tới 2.500ha cam sành. Đặc biệt, cam sành Hàm Yên vừa lọt vào tốp 50 trái cây nổi tiếng và có giá trị nhất Việt Nam. Cam Hàm Yên cũng đã có mặt ở nhiều siêu thị tại Hà Nội; năm nay, cam sành Hàm Yên được mùa, được giá, hộ ít thu về hàng trăm triệu đồng còn hộ nhiều thu về cả tỷ đồng.
Cam Sành Hàm Yên thu hoạch được tập kết, phân loại cho thương lái.
Rất nhiều địa phương khác có thương hiệu về cây cam như: Cam Vinh, Cam Cao Phong Hòa Bình ... vv. Nhưng với điều kiện thuận lợi về khí hậu, thổ nhưỡng, chất lượng cam sành Hàm Yên ngon hơn hẳn cam trồng ở nhiều địa phương khác. Tuy nhiên, trước đây phần vì diện tích nhỏ lẻ, canh tác quảng canh, nên năng suất, chất lượng và giá trị của cam chưa cao. Những năm 1999, Trung tâm Cây ăn quả Hàm Yên được thành lập, cùng với chủ trương phát triển cây cam của tỉnh, cam Hàm Yên mới thực sự phát triển và trở thành cây có giá trị bậc nhất của tỉnh Tuyên Quang.
Canh Sành Hàm Yên một góc chợ đêm tại Tuyên Quang.
Đến năm 2000, diện tích cam được tăng nên rõ dệt gồm các xã chủ lực như: Phù Lưu, Yên Thuận, thị trấn Hàm Yên, Yên Phú... trong đó Phù Lưu gần 1.000ha, Yên Thuận 300ha; huyện Hàm Yên trước có khoảng 1.500ha cam, thì nay đã tăng lên 2.500ha, nhiều hộ có hàng chục ha, thu hàng trăm, thậm chí cả tỷ đồng mỗi vụ; rất nhiều hộ đã vươn lên làm giàu từ chính cây cam. Theo thông tin đại diện tại xã Phù Lưu cho biết: Một hộ dân cho biết ở xã Bằng Cốc đã lên thôn Thọ, xã Phù Lưu để học hỏi cách trồng cam sành. Đến nay ông đã có hơn 4ha cam, năm nay, ông dự kiến thu khoảng 100 tấn, với giá 8.000 - 10.000 đồng/kg, trừ chi phí lãi hơn 500 triệu đồng.
Thương hiệu “Cam Sành Hàm Yên” từ quy trình tổ chức đến chất lượng sản phẩm
Một số hội được thành lập tiêu biểu như: Hội Cam Sành Hàm Yên, và một số hợp tác xã khác thành lập nhằm bảo vệ quyền lợi, cũng như chia sẻ kinh nghiệm, những người trồng cam. Nhằm mục đích chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn về kỹ thuật, quy trình chăm sóc cây cam từng thời điểm, thu hái, bảo quản quả cam nên năng suất, chất lượng cam sành ở Hàm Yên ngày một nâng cao.
Đại diện phía Trung tâm Cây ăn quả huyện Hàm Yên cho biết: "Năm 2007, Cục sở hữu trí tuệ chứng nhận thương hiệu "Cam sành Hàm Yên” là thương hiệu người việt đạt tiêu chuẩn chất lượng có giá trị sức khỏe, bổ xung nhiêu vitamin đề kháng cho cơ thể; Đến cuối năm 2012, cam sành Hàm Yên đã được Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam đưa vào danh sách 50 trái cây nổi tiếng và giá trị nhất Việt Nam". Được kết quả trên là một phần đóng góp của trung tâm với việc cung cấp giống cho người dân, mở lớp tập huấn về kỹ thuật trồng, chăm sóc cam, hạn chế việc phun thuốc trừ sâu, hướng tới sản xuất sạch.
Một số thị trường Hà Nội, Hải Phòng, Nha Trang, Thành phố Hồ Chí Minh ... với các đối tác như: Big C, Metro, Saigon Co.opmart, Vinmar ... đã tiêu thụ khoảng 15.000 tấn cam; trong đó BigC thu nhập 150 tấn cam với giá 8.000 – 9.000 đồng/1Kg. Hiện nay Hàm Yên thu về 40.000 tấn cam thu về khoảng 320 tỷ cho người nông dân.
Đại diện một chủ cửa hàng có tiếng tại TP.Hồ Chí Minh ra lấy hàng cho biết: "Năm nay, miền Nam "cháy" cam sành Hàm Yên. Trước đây, tôi chủ yếu nhập cam Thái Lan về bán, nhưng từ khi cam sành Hàm Yên được vinh danh là một trong 50 loại hoa quả nổi tiếng và có giá trị, tôi đích thân ra đây để mua hàng".
Vũ Văn Tiến