Gạo Việt Nam và thị trường châu Phi: Hướng tới sự thích ứng với khẩu vị đa dạng của người tiêu dùng

Tình hình cung cấp gạo tại châu Phi vẫn sẽ tiếp tục tập trung chủ yếu vào các nước như Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan và Việt Nam trong thời gian tới. Các loại gạo nhập khẩu chính của châu Phi bao gồm gạo thơm, gạo trắng và gạo tấm.

Việt Nam đã xuất khẩu gạo sang 54 quốc gia châu Phi với khối lượng đạt trên 600 nghìn tấn theo thông tin từ Vụ Thị trường châu Á - châu Phi. Trong số đó, các thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam tại châu Phi gồm Ghana, Bờ Biển Ngà, Senegal, Mozambique, Cameroon, Gabon, Tanzania, Ai Cập và nhiều quốc gia khác.

Nhu cầu tiêu thụ gạo tại châu Phi chủ yếu là gạo hạt dài, gạo nấu rời (không dính), gạo đồ và gạo thơm. Tuy nhiên, trong một số quốc gia như Ghana và Senegal, người dân lại ưa thích gạo cứng.

Để phát triển thị trường gạo tại châu Phi, Việt Nam cần tăng cường thị phần các loại gạo như gạo trắng, hạt dài, gạo nấu rời, gạo cứng, gạo đồ và gạo thơm. Đồng thời, cần cải thiện năng lực cạnh tranh về giá cả, chất lượng và các điều kiện thanh toán, giao thương tại các nước châu Phi.

Theo dự báo từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), sản lượng gạo của châu Phi trong niên vụ 2022/2023 dự kiến ​​đạt 24,3 triệu tấn, tăng 1,7% so với niên vụ trước đó. Khu vực Bắc Phi dự kiến ​​đạt 3,6 triệu tấn, tăng 23,7%, trong khi khu vực châu Phi hạ Sahara dự kiến ​​đạt 20,7 triệu tấn, giảm 1,2%.

Sản lượng gạo tiêu thụ và dự trữ toàn châu Phi trong năm 2023 được dự báo sẽ đạt trên 42,2 triệu tấn, tăng hơn 570 nghìn tấn so với năm 2022. Khu vực Bắc Phi dự kiến ​​đạt khoảng 4,4 triệu tấn, tăng 50 nghìn tấn, trong khi khu vực châu Phi hạ Sahara dự kiến ​​đạt khoảng 37,5 triệu tấn, tăng 300 nghìn tấn.

Mặc dù diện tích gieo cấy lúa tại châu Phi đã được mở rộng trong nhiều năm qua, sản lượng gạo sau thu hoạch tại các nước châu Phi vẫn ở mức thấp so với trung bình thế giới và gặp nhiều hạn chế từ một số yếu tố.

Các yếu tố này bao gồm giống lúa chất lượng thấp, thiếu cải tiến, biến đổi khí hậu không ổn định, cơ sở hạ tầng nông nghiệp kém phát triển, hạn chế về nguồn lực, dịch hại, quy trình sản xuất, thu hoạch, chế biến và bảo quản yếu kém.

Để nâng cao sản lượng gạo tại châu Phi, các nước trong khu vực cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển giống lúa cao cấp, cải thiện cơ sở hạ tầng canh tác, tăng cường đầu tư vào nguồn lực và công nghệ nông nghiệp, đồng thời nâng cao khả năng quản lý và chế biến gạo. Bên cạnh đó, hợp tác kỹ thuật và chuyển giao công nghệ từ các nước có kinh nghiệm trong sản xuất gạo cũng là một yếu tố quan trọng giúp nâng cao sản lượng và chất lượng gạo tại châu Phi.

Tổng kết lại, trong tương lai, Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan và Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục là những nguồn cung cấp chính của gạo tại châu Phi. Để phát triển thị trường này, Việt Nam cần tăng cường thị phần và đáp ứng nhu cầu của thị trường bằng cách cải thiện năng lực cạnh tranh về giá, chất lượng và các điều kiện giao thương. Trong khi đó, các nước châu Phi cần đầu tư vào nâng cao sản lượng và chất lượng gạo thông qua cải thiện giống lúa, cơ sở hạ tầng nông nghiệp và công nghệ canh tác, cùng với việc hợp tác kỹ thuật và chuyển giao công nghệ từ các nước có kinh nghiệm.

Quan Lâm