Gần 150 công ty Trung Quốc giao dịch với Hoa Kỳ có nguy cơ bị hủy niêm yết

Tổng cộng 150 công ty có trụ sở tại Trung Quốc có khả năng bị hủy niêm yết khỏi thị trường chứng khoán Mỹ do các quy tắc kiểm toán và các nhà lập pháp Mỹ muốn thời hạn cuối cùng sẽ đến sớm nhất là vào năm sau.

Với việc Quốc hội Mỹ thúc đẩy đẩy nhanh việc hủy niêm yết sớm nhất là vào năm 2023, áp lực chia cắt thị trường Mỹ và Trung Quốc chỉ đang gia tăng.

Các công ty giao dịch công khai ở Hoa Kỳ bắt buộc phải có kiểm toán viên của họ được kiểm tra bởi Ban Giám sát Kế toán Công ty Đại chúng (PCAOB) do Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) chỉ định. Theo Đạo luật chịu trách nhiệm về công ty nước ngoài được thông qua vào năm 2020, những công ty không tuân thủ trong ba năm tài chính liên tiếp bắt đầu từ ngày 18 tháng 12 năm 2020 sẽ bị hủy niêm yết.

Trung Quốc trong nhiều năm đã từ chối các cuộc thanh tra kiểm toán nước ngoài, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia. Nhưng áp lực của SEC có thể đang phát huy tác dụng.

Cơ quan giám sát chứng khoán đã cập nhật các quy tắc niêm yết để đáp ứng vào tháng 12 năm 2021 và bắt đầu công bố danh sách các công ty bị gắn cờ theo luật của Hoa Kỳ vào tháng 3 vừa qua.

Các cuộc đàm phán giữa SEC và Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) đã cho thấy sự thay đổi. CSRC hồi tháng 4 đã đề xuất cho phép các cơ quan quản lý nước ngoài kiểm tra kết quả kiểm toán đối với các công ty Trung Quốc. Một quan chức CSRC bày tỏ tin tưởng rằng một thỏa thuận không còn quá xa vời.

Trong khi đó, dịch vụ gọi xe hàng đầu của Trung Quốc Didi Global đã tự nguyện rời Sở giao dịch chứng khoán New York vào thứ Sáu (10/6), phù hợp với một cuộc bỏ phiếu trước đó của các cổ đông. Các nhà chức trách Trung Quốc được cho là đang thúc giục các công ty xử lý thông tin nhạy cảm, như Didi, ngừng giao dịch tại Mỹ. Trung Quốc sẽ dễ dàng chấp nhận thanh tra kiểm toán hơn nếu chúng chỉ áp dụng với các công ty có rủi ro thấp hơn.

SEC đang cho thấy rất ít dấu hiệu về việc giảm bớt áp lực đối với các nhượng bộ của Trung Quốc. YJ Fischer, giám đốc Văn phòng Các vấn đề Quốc tế của SEC, cho biết trong một bài phát biểu vào cuối tháng 5 rằng: "Một số tiến bộ đang được thực hiện. Nhưng ngay cả khi một thỏa thuận được ký kết giữa PCAOB và chính quyền Trung Quốc, đó sẽ chỉ là bước đầu tiên". 

Fischer cho biết PCAOB đã bắt đầu thí điểm một công ty kiểm toán Trung Quốc vào năm 2016, nhưng không thể hoàn thành do chính quyền Trung Quốc giữ lại và xử lý thông tin. "PCAOB phải có khả năng tiếp cận các giấy tờ công việc kiểm toán từ tất cả, không phải một số", cô nói.

Cả hai đảng viên Dân chủ và Cộng hòa trong Quốc hội Hoa Kỳ đang thúc đẩy một cách tiếp cận cứng rắn đối với Trung Quốc. Hạ viện và Thượng viện đã thông qua luật hủy niêm yết công ty một cách riêng biệt sau khi không đáp ứng yêu cầu kiểm toán sau hai năm thay vì ba năm. Nếu Tổng thống Mỹ Joe Biden ký vào phiên bản điều chỉnh của các dự luật, các công ty không tuân thủ có thể bị loại khỏi thị trường chứng khoán Mỹ sớm nhất là vào năm 2023.

Theo nhà cung cấp dữ liệu Dealogic, các quy định khắt khe hơn ở cả Mỹ và Trung Quốc đã đóng chặt cánh cửa niêm yết mới của các công ty Trung Quốc tại Mỹ.

Các tập đoàn hàng đầu của Trung Quốc niêm yết tại Mỹ đã tìm kiếm danh sách thứ cấp ở những nơi khác. Nhà sản xuất ô tô điện Nio bắt đầu kinh doanh tại Hồng Kông vào tháng 3 và Singapore vào tháng 5 cùng với New York.

Thời hạn hủy niêm yết tăng nhanh có thể dẫn đến xáo trộn thị trường. Một số công ty có thể không thể chuyển đổi sang sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông - được cho là có các tiêu chuẩn niêm yết thậm chí khắc nghiệt hơn, trước khi họ ngừng giao dịch ở New York. Điều này có thể khiến các nhà đầu tư Hoa Kỳ mất trắng hoặc buộc họ phải bán với giá giảm sâu.

Các tính toán chính trị cũng đang được thực hiện cho cả hai bên. Với cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Hoa Kỳ sắp diễn ra vào tháng 11, cả chính quyền Biden và Quốc hội đều không có khả năng bị coi là nhượng bộ lớn đối với Trung Quốc. Trong khi đó, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố sẽ ngăn chặn tình trạng "mở rộng vốn một cách mất trật tự" và tìm cách làm loãng ảnh hưởng của các nhà đầu tư nước ngoài trong các lĩnh vực của nền kinh tế có liên quan đến an ninh quốc gia.

Bảo Bảo