Facebook không phải vấn đề duy nhất của giới công nghệ Mỹ

DNHN - Các vấn đề trong Big Tech mang tính hệ thống, không chỉ là lỗi của một công ty duy nhất.

Trong cuộc họp Quốc hội gữa các nhà làm luật và lãnh đạo đất nước vào tuần trước, Frances Haugen đã đưa ra các bằng chứng cho thấy chủ sở hữu Facebook mặc dù biết rằng nền tảng này có nguy cơ gây hại cho các trẻ em gái vị thành niên và tiềm ẩn những phát ngôn nguy hiểm dẫn đến bạo lực và cái chết nhưng những vấn đề trên đều bị ngó lơ. Trước những cáo buộc, CEO Facebook Mark Zuckerberg cho rằng những lời nói trên đã vẽ ra một “bức tranh sai lệch về công ty”, nhưng phía Haugen tiếp tục tung ra bằng chứng về cách Facebook đặt các thỏa thuận lên đầu thay vì tính anh toàn cũng như coi trọng lợi nhuận hơn. Tiết lộ của Haugens đã làm dấy lên so sánh với công ty sản xuất thuốc lá bị điều tra về liều lượng chất gây nghiện có trong dòng sản phẩm Big Tobacco.

Không khó để liên tưởng những tuyên bố của Haugen khẳng định “sự sụp đổ” đạo đức của Facebook và nhãn hàng thuốc lá nói trên cũng như các tổ chức thiếu tính minh bạch. Nói cách khác, Facebook không khác gì công ty thuốc lá, kiếm lợi dựa trên các sản phẩm độc hại, có tính gây nghiện, không lành mạnh và có tác động tiêu cực tới nhiều chủ thể khác nhau. Nhìn nhận khái quát hơn, có lẽ bản thân Facebook có lẽ không phải nguồn cội của vấn đề, hay cả Mark Zuckerberg cũng vậy. Hiện hữu rõ ở đây là tình trạng các vấn đề về thuật toán ưu tiên tương tác hơn là an toàn, phổ biến trên phương tiện truyền thông xã hội. Những động lực cơ bản tương tự được tìm thấy ở các nền tảng khác như YouTube, Twitter, Snapchat và TikTok hay các ứng dụng nhắn tin điển hình là, Signal and iMessage. Mặc dù các ứng dụng đều có tính năng quyền riêng tư người dùng nhưng các dịch vụ thường bị lạm dụng bởi những kẻ khiêu dâm, nạn buôn người và các tổ chức khủng bố bất chấp các công ty tuyên bố họ đã cố gắng loại bỏ những nội dung như vậy và khuyến khích người dùng báo cáo.

Các vấn đề trong Big Tech có tính hệ thống, không chỉ là lỗi của một công ty duy nhất. Các công nghệ mới tiếp tục biến đổi cách chúng ta sống, làm việc và gắn kết với nhau, mang lại những lợi ích to lớn. Nhưng việc thúc đẩy mở rộng quy mô công nghệ mới một cách nhanh chóng và đạt được sự thống trị trên thị trường khiến nhiều khả năng những tác hại xã hội không được xem xét đầy đủ cho đến khi những hậu quả tiêu cực trở nên rõ ràng và không thể tránh khỏi. Chẳng hạn, có những công cụ nhận dạng khuôn mặt mang lại tính an toàn cao hơn cho người dùng, được sử dụng tại nhiều cơ quan kiểm soát, ứng dụng đi xe chung, các giải pháp giao thông,... những công ty kinh doanh loại hình này cam kết chỉ thu lợi ít và hứa hẹn về lợi ích sức khỏe người dùng nhưng đội ngũ tài xế chạy app thường xuyên phàn nàn rằng công ty liên tục thất hứa.

Trong một ghi chú của Zuckerberg gửi nhân viên Facebook chỉ ra anh thừa nhận rằng các công ty công nghệ đã đánh mất tiền tin và tính hợp pháp của công chúng trong quản lý hậu quả tiêu cực. Tuy nhiên, triển vọng tự điều chỉnh của các công ty là một mới hỗn độn và cần sự can thiệp của nhà nước. Người dùng đã dành rất nhiều thời gian để xây dựng mạng lưới bạn bè và gắn bó với một mạng xã hội lớn như Facebook nhưng nếu muốn tiếp tục đồng hành, ta cần có các tiêu chuẩn bắt buộc về khả năng tương tác giữa các nền tảng mạng xã hội, cho phép các đối thủ cạnh tranh mới có thể cung cấp các lựa chọn thay thế hữu ích cho những người chơi lâu năm. Điều đó có nghĩa là các ứng dụng mạng xã hội mới sẽ có thể truy cập mạng bạn bè của bạn trên Facebook, Twitter hoặc bất kỳ nơi nào khác nếu được người dùng cho phép. Điều này sẽ giúp người dùng chuyển sang một nền tảng mới dễ dàng hơn, chẳng hạn như cung cấp các đảm bảo quyền riêng tư tốt hơn hoặc quảng bá nội dung ít độc hại , đồng thời có thể tận dụng tất cả các mối quan hệ bạn bè hoặc người theo dõi mà bạn đã xây dựng trên Facebook hoặc Twitter. 

Quốc hội Mỹ nên thông qua luật bảo mật liên bang yêu cầu tính minh bạch về dữ liệu cá nhân mà các công ty truyền thông xã hội thu thập, yêu cầu họ thông báo đầy đủ cho người dùng. Đối với các thuật toán phải kiểm tra độ sai lệch và đánh giá các tác hại tiềm ẩn, sau đó báo cáo công khai... Đây là một bước ngoặt cho Big Tech, không chỉ cho riêng Facebook. Sự tiến bộ là điều khả thi và được bắt đầu bằng cách phân tán quyền lực tập trung trong tay các gã khổng lồ thu lợi khủng thâu tóm thị trường. 

TL (theo CNN)