Thứ năm 05/06/2025 10:15
Hotline: 024.355.63.010
Kinh doanh

Doanh nghiệp giờ như cá trên cạn

29/07/2021 16:46
TPHCM là đầu tàu kinh tế của cả nước, và cấu trúc kinh tế của trung tâm kinh tế này lại phụ thuộc rất nhiều vào hoạt động thương mại dịch vụ, với rất nhiều doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ, cũng như thành phần kinh tế phi chính thức. Nếu thực hiện giãn c

Doanh nghiệp giờ như cá trên cạn
Doanh nghiệp giờ như cá trên cạn.

Sau 15 ngày áp dụng Chỉ thị 16 để phòng chống dịch Covid-19, chính quyền TPHCM đã quyết định gia hạn và tăng cường đến ngày 1-8-2021. Đây là quyết định cần thiết trong bối cảnh tốc độ lây nhiễm tăng nhanh và sức chịu đựng của hệ thống y tế có lẽ đã tới hạn. Nhưng sức chịu đựng của doanh nghiệp cũng… tới hạn thì làm sao?

Hỗ trợ đâu chỉ có tiền

Theo Cục Thống kê TPHCM, lĩnh vực thương mại, dịch vụ chiếm đến 62,39% GRDP năm 2020 của thành phố. Trong số đó, cao nhất là thương nghiệp bán buôn và bán lẻ, sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy; vận tải kho bãi; tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, và một phần đáng kể là dịch vụ lưu trú và ăn uống.

Số lượng doanh nghiệp đăng ký hoạt động ở TPHCM theo Sách trắng doanh nghiệp năm 2020 chiếm khoảng 31,6% số doanh nghiệp của cả nước. Trong số gần 250.000 doanh nghiệp thì doanh nghiệp siêu nhỏ chiếm đến 72,5%, doanh nghiệp nhỏ chiếm 23,2%. Như vậy số lượng doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ đã chiếm đến 95,7% tổng số doanh nghiệp ở thành phố này. Tính riêng lĩnh vực dịch vụ đã chiếm 68,8% về số doanh nghiệp và 53,6% số lao động. Tính ra trung bình mỗi doanh nghiệp trong lĩnh vực dịch vụ ở TPHCM có khoảng 11,57 lao động.

Nêu ra các con số ở trên để thấy rằng đặc thù kinh tế của TPHCM là dựa vào thương mại, dịch vụ, và mạng lưới chằng chịt các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ, và đó là chưa tính đến khu vực kinh tế phi chính thức.

Cho nên nếu tiếp tục thực hiện Chỉ thị 16 một cách quyết liệt theo kiểu ngăn sông cấm chợ, không rõ ràng và nhất quán trong việc quy định các hàng hóa dịch vụ được phép lưu thông thì hệ thống chằng chịt các luồng hàng và tiền sẽ bị nghẽn, bị vỡ một khi không có các giải pháp hỗ trợ phù hợp.

Việt Nam cũng như các nước đang phát triển còn nghèo khác, có thể không đủ nguồn lực để hỗ trợ tài chính trực tiếp cho doanh nghiệp thông qua hỗ trợ chi phí lương, chi phí hoạt động, nếu có thì chủ yếu là hoãn hay giãn thuế. Nhưng điều có thể làm là tìm cách để cho các doanh nghiệp tiếp tục hoạt động đồng thời tuân thủ các biện pháp phòng dịch an toàn.

Thương nghiệp bán buôn, bán lẻ, vận tải kho bãi là những trụ cột của kinh tế ở TPHCM, vì vậy cần có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp trong lĩnh vực này để giữ cho việc lưu thông hàng hóa được tiếp diễn. Một số nơi gây khó khăn cho hoạt động giao nhận hàng hóa là rất cực đoan.

Các hoạt động thương mại khác nếu tuân thủ được việc hạn chế tiếp xúc trực tiếp giữa người với người, tập trung đông người, thì vẫn nên được duy trì. Trong giai đoạn giãn cách xã hội toàn bộ ở nước Pháp trước đây, chính quyền địa phương nhiều nơi đã hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ của địa phương bằng việc tạo ra trang web để các cửa hàng đăng sản phẩm của mình. Người dân cần mua thứ gì có thể tìm theo thể loại trên trang này.

Các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ gặp khó khăn không chỉ về tài chính. Họ còn khó khăn trong việc huy động, sử dụng các nguồn lực, thị trường đầu ra, cũng như các chương trình đào tạo/chuyển đổi để thích ứng. Lấy ví dụ như quy định “ba tại chỗ” (làm việc, ăn, nghỉ tại doanh nghiệp), không phải doanh nghiệp nào cũng có thể sắp xếp! Có doanh nghiệp duy trì hoạt động được nhưng nguồn khách hàng trước đây bị mất, giờ tìm nguồn khách hàng mới như thế nào? Các doanh nghiệp lớn thì kế hoạch B hay C dễ dàng thực hiện hơn các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ…

Nếu có hỗ trợ thì đành lựa chọn

Giai đoạn này ở TPHCM việc hỗ trợ cho các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ phải được xem như là cấp cứu, qua được giai đoạn này rồi thì mới tính được sẽ phục hồi như thế nào.

Vì số lượng doanh nghiệp cần được hỗ trợ gấp nhiều nên nếu trường hợp có ngân sách, thì việc hỗ trợ chỉ nên hướng đến các doanh nghiệp dễ bị tổn thương nhất nhưng vẫn có cơ hội hồi phục được. Việc xác định khả năng có thể phục hồi được theo kinh nghiệm của nhiều nước thì hãy để các bên có liên quan xác nhận, như bên cho vay hay bên có các quyền lợi liên quan, còn chính phủ chỉ là bên trung gian tham gia cùng trong các buổi thảo luận.

Một kinh nghiệm khác trong hỗ trợ các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ là việc thông tin rộng rãi và rõ ràng các chính sách hỗ trợ. Bởi vì, các doanh nghiệp này ít khi quen với việc theo dõi sát sao các chính sách như các doanh nghiệp lớn. Việc chuẩn bị hồ sơ, điều kiện để đáp ứng được các yêu cầu của chính sách hỗ trợ nhiều khi vượt quá khả năng của doanh nghiệp, cân nhắc được mất sẽ khiến cho doanh nghiệp thà không yêu cầu nhận hỗ trợ còn hơn.

Nhiều doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ trong giai đoạn này và sắp tới sẽ gặp khó khăn về dòng tiền, do đó các hỗ trợ tài chính nếu có cần là hình thức trực tiếp, hoặc giãn các nghĩa vụ phải trả tức thời. Các chi phí đáng kể như là lương - bao gồm bảo hiểm xã hội, các chi phí cố định là những khoản mà doanh nghiệp sẽ phải đương đầu nếu giãn cách kéo dài.

Kinh nghiệm của nhiều nền kinh tế hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ trong giai đoạn chống dịch Covid-19 đã được tổng kết vì nhiều nước đã cơ bản khống chế được dịch, đang dần chuyển sang giai đoạn mở cửa trở lại và chuẩn bị phục hồi kinh tế. Việt Nam và đặc biệt là đầu tàu kinh tế TPHCM đang ở trong giai đoạn khó khăn nhất. Việc hỗ trợ tài chính trực tiếp có vẻ khó trở thành hiện thực với điều kiện hiện nay của Việt Nam. Do đó, các chính sách và biện pháp phi tài chính cần được thực hiện hết mức có thể. Bằng mọi giá không thể để các dòng dịch chuyển hàng hóa, tiền tệ bị tắc nghẽn, vì nếu như vậy sẽ bị vỡ trận và dẫn đến vỡ dây chuyền.

TS. Võ Đình Trí

Tin bài khác
Nhiều hàng quán từ chối chuyển khoản vì lo ngại chính sách thuế mới

Nhiều hàng quán từ chối chuyển khoản vì lo ngại chính sách thuế mới

Người tiêu dùng bất ngờ khi hàng loạt hàng quán dừng nhận chuyển khoản do lo sợ bị áp thuế mới, gây đảo lộn thói quen chi tiêu thường ngày.
Doanh nghiệp F&B chạy đua ‘xanh hóa’: Chuyển đổi hay bị bỏ lại phía sau?

Doanh nghiệp F&B chạy đua ‘xanh hóa’: Chuyển đổi hay bị bỏ lại phía sau?

Sức ép từ người tiêu dùng, nhà đầu tư và các quy chuẩn quốc tế buộc doanh nghiệp F&B Việt phải xanh hóa mô hình kinh doanh nếu không muốn tự đánh mất vị thế.
Gỗ dán Việt Nam tiếp tục bị điều tra: Doanh nghiệp đối phó thế nào?

Gỗ dán Việt Nam tiếp tục bị điều tra: Doanh nghiệp đối phó thế nào?

Việc Mỹ mở rộng điều tra lẩn tránh thuế với gỗ dán từ Việt Nam khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại chuỗi cung ứng bị đứt gãy, vì vậy đang nỗ lực tìm lối đi thích ứng.
Ngành thép hậu khủng hoảng: Hòa Phát, Tôn Hoa Sen đang xoay trục ra sao?

Ngành thép hậu khủng hoảng: Hòa Phát, Tôn Hoa Sen đang xoay trục ra sao?

Sau thời kỳ lao đao vì dư cung, giá giảm và cầu nội địa giảm, các doanh nghiệp thép lớn đang phục hồi tích cực nhờ chiến lược xoay trục và thích ứng kịp thời.
Sầu riêng Việt thoát “án treo”: Trung Quốc chính thức gia hạn Nghị định thư

Sầu riêng Việt thoát “án treo”: Trung Quốc chính thức gia hạn Nghị định thư

Tổng cục Hải quan Trung Quốc tiếp tục cho phép sầu riêng Việt Nam xuất khẩu chính ngạch, không yêu cầu đàm phán lại, không áp biện pháp tạm dừng và tự động gia hạn Nghị định thư đã ký.
Temu, Shein và bài toán giữa hai thị trường: Mỹ khó đi, EU không dễ vào

Temu, Shein và bài toán giữa hai thị trường: Mỹ khó đi, EU không dễ vào

Temu, Shein đang chật vật giữa hai thị trường lớn: Mỹ gia tăng thuế, châu Âu siết chặt các quy định. Dù đối mặt rào cản kép, các nền tảng Trung Quốc vẫn đang tìm cách duy trì sự hiện diện.
Đặt tên hộ kinh doanh: Không còn “lấp lửng” giữa công ty và cá thể

Đặt tên hộ kinh doanh: Không còn “lấp lửng” giữa công ty và cá thể

Một trong những điểm đáng chú ý trong dự thảo Nghị định mới về đăng ký doanh nghiệp do Bộ Tài chính trình Chính phủ là đề xuất siết chặt quy định đặt tên hộ kinh doanh, đặc biệt cấm sử dụng các cụm từ như “công ty”, “doanh nghiệp”, “tập đoàn”, “tổng công ty” trong tên gọi.
Startup Neuralink của Elon Musk nhận thêm 650 triệu USD từ loạt quỹ đầu tư lớn

Startup Neuralink của Elon Musk nhận thêm 650 triệu USD từ loạt quỹ đầu tư lớn

Với số vốn vừa huy động, startup Neuralink của tỷ phú Elon Musk đặt mục tiêu mở rộng quy mô nghiên cứu và phát triển công nghệ cấy ghép thần kinh tiên tiến.
Tháng 5: Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 6,28 tỷ USD

Tháng 5: Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 6,28 tỷ USD

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kim ngạch xuất khẩu nông - lâm - thủy sản tháng 5 của Việt Nam ước đạt 6,28 tỷ USD, tăng 19,6% so với cùng kỳ năm trước.
Quỹ đầu tư mạo hiểm dùng ngân sách nhà nước: Cú huých cho hệ sinh thái khởi nghiệp

Quỹ đầu tư mạo hiểm dùng ngân sách nhà nước: Cú huých cho hệ sinh thái khởi nghiệp

Quỹ đầu tư mạo hiểm sử dụng ngân sách nhà nước, nếu được triển khai hiệu quả có thể trở thành động lực cốt lõi đưa TP.HCM trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước.
Sầu riêng Việt Nam ‘soán ngôi’ Thái Lan ở Trung Quốc?

Sầu riêng Việt Nam ‘soán ngôi’ Thái Lan ở Trung Quốc?

Thị trường Trung Quốc đang trở thành điểm nóng cạnh tranh giữa các quốc gia Đông Nam Á trong ngành xuất khẩu sầu riêng. Với lợi thế mùa vụ và sản lượng tăng trưởng nhanh, Việt Nam đang bứt tốc, nhưng áp lực từ các đối thủ trong khu vực cũng ngày càng lớn.
Cuộc đua tỷ đô ngành chăn nuôi lợn giữa các đại gia Việt

Cuộc đua tỷ đô ngành chăn nuôi lợn giữa các đại gia Việt

Thịt lợn ngày càng chiếm vị thế lớn trong giỏ tiêu dùng, tạo nên cuộc cạnh tranh đầy sôi động giữa các tập đoàn lớn như Hoàng Anh Gia Lai, Hòa Phát, Thaco, BaF, Dabaco…
Khi AI trở thành “người đồng hành” thân thiết hơn cả sếp

Khi AI trở thành “người đồng hành” thân thiết hơn cả sếp

Một khảo sát mới tiết lộ Gen Z ngày càng tìm đến AI như ChatGPT để tư vấn nghề nghiệp và hỗ trợ cảm xúc, thay vì trò chuyện với quản lý. Đây là hồi chuông cảnh tỉnh cho những ai đang dẫn dắt lực lượng lao động trẻ.
Từ ngày 1/6, hộ kinh doanh sẽ phải đóng thuế như thế nào để không bị phạt?

Từ ngày 1/6, hộ kinh doanh sẽ phải đóng thuế như thế nào để không bị phạt?

Ngày 1/6/2025, Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ chính thức có hiệu lực, quy định các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng bắt buộc phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.
Những bài toán kinh doanh sống còn sau khi Elon Musk rời Nhà Trắng

Những bài toán kinh doanh sống còn sau khi Elon Musk rời Nhà Trắng

Sau khi rút khỏi vai trò cố vấn chính phủ Mỹ, Elon Musk đối diện nhiều thách thức: lợi nhuận Tesla lao dốc, X mất nhà quảng cáo, SpaceX liên tiếp thử nghiệm thất bại. Doanh nhân hàng đầu thế giới liệu có thể xoay chuyển tình thế?