Disney và phép màu của chuột Mickey

Là hình ảnh mang tính biểu tượng có lợi nhuận cao nhất của Disney, chuột Mickey và những người bạn đã dẫn dắt nhiều tác phẩm hoạt hình của hãng phim lấn sân từ màn ảnh rộng sang giải trí trực tuyến cũng như thành công vượt bậc của loại hình công viên giải trí đầu tiên và là nơi “hạnh phúc nhất thế giới”.

Còn một tháng nữa là sinh nhật lần thứ 93 của Mickey, nhưng ngôi sao hoạt hình kinh điển đã đi cùng nhiều thế hệ sẽ mất quyền bảo hộ bản quyền vào năm 2023, đồng nghĩa với việc Mickey sẽ không còn thuộc về một mình Disney nữa. Ngoại trừ Steamboat Willie, các nhân vật bao gồm Mickey sẽ hết hạn vào năm 2023, Vịt Donald (2029), Goofy (2027), Bạch Tuyết và bảy chú lùn (2032), Pinocchio (2035), Dumbo (2036) và Nai Bambi (2037) cũng những nhân vật khác dần trở thành tài sản xã hội.

Mickey, sự khởi đầu của Vương quốc hoạt hình Disney

Như Walt Disney đã nói: “Mọi thứ đều bắt đầu với một chú chuột”. Chuột Mickey sinh năm 1928 và ra mắt lần đầu trên màn ảnh rộng trong bộ phim hoạt hình Steamboat Willie. Cho đến nay, Mickey đã được xuất bản bằng hơn 130 thứ tiếng trên thế giới, năm 1978, chú trở thành ngôi sao hoạt hình đầu tiên có tên được khắc trên Đại lộ Danh vọng Hollywood.

Chuột Mickey được xây dựng theo nguyên mẫu sáng tạo đến từ bậc thầy hài kịch Chaplin. Sau 93 năm, vị trí của Mickey trong Vương quốc hoạt hình Disney vẫn không thể lay chuyển. Theo định nghĩa chính thức của Disney, Mickey là một chú chuột vui vẻ, đáng yêu với thân hình tròn trịa. Lúc đầu, xuất hiện trong Steamboat Willie, trang phục cổ điển của Mickey là áo sơ mi đỏ, quần đùi và giày màu vàng; trong Nhà hát Opry, Mickey đeo một đôi găng tay trắng vẫn được giữ nguyên đến tận bây giờ. Vào những năm 30 của thế kỷ 20, chuột Mickey mặc một số bộ quần áo phức tạp hơn. Trong thời đại phim màu mới phát triển, màu sắc của trang phục không chỉ tăng tính biểu cảm cho nhân vật mà biến chú chuột sinh động giống như một đứa trẻ. 

Sau Fantasia, hình ảnh chú chuột Mickey từ từ tiến hóa. Đầu chú lớn hơn, người cao hơn, cái má tròn trĩnh và chiếc mũi thu ngắn lại, một sự kết hợp khiến người ta liên tưởng ngay đến một đứa bé dễ thương, tạo cho chuột Mickey một cảm giác thân thiện và đáng tin cậy. Tạo hình của vai Mickey là sự thành công xuất sắc. Trong suốt 93 năm qua, phiên bản Mickey không ngừng thay đổi. Mickey và những người bạn dù đã lâu không xuất hiện trên màn ảnh rộng nhưng vẫn tiếp tục tạo ra doanh thu cho Disney, là át chủ bài giá trị thương mại của hãng phim

Là một trong những công ty điện ảnh, truyền hình lớn nhất và có giá trị nhất thế giới, các tác phẩm ban đầu của Disney gồm Mickey và những người bạn Vịt Donald và chú chó Pluto đều được gần gũi với vô số phụ huynh và các em nhỏ. Để mở rộng đối tượng khán giả hơn nữa, Disney bắt đầu lấn sân sang mọi lứa tuổi. Trong những năm gần đây, Disney liên tiếp mua lại Pixar, Marvel và Lucas Pictures, sở hữu các tác phẩm Zoo City, Spiderman, Star Wars, Frozen, Dream Travels, Big Hero 6 và các hiện tượng khác.

Trở lại với chuột Mickey, ngày nay, ta có thể bắt gặp hình ảnh nhân vật này ở khắp mọi nơi từ áo phông, ly uống nước, văn phòng phẩm, túi xách và các vật dụng cần thiết hàng ngày. Tuy nhiên, vào những năm 1920, đó là một sự đổi mới rất lớn trong mô hình kinh doanh. Theo hồi ức của Walt Disney, một doanh nhân đã tìm đến ông trong một khách sạn ở New York vào năm 1929 và đề nghị in hình Mickey lên hộp bút chì của một đứa trẻ với giá 300 đô la. Khi đó, Walt Disney mới khởi nghiệp và cần tiền gấp nên đã chấp nhận yêu cầu. Đây là lợi nhuận đầu tiên mà Mickey mang về cho ông chủ, cũng là khởi đầu của tương lai ủy quyền hình ảnh chú chuột kinh điển.

Theo thống kê, Disney đã ủy quyền hơn 20.000 SKU sản phẩm hình ảnh của Mickey chỉ riêng tại Trung Quốc, bao gồm mỹ phẩm, quần áo, đồ chơi, thực phẩm, đồ gia dụng và các danh mục khác. Chuột Mickey với độ nhận diện cao có thể giúp Disney kiếm được 5,6 tỷ đô la Mỹ mỗi năm. Dù là thương hiệu quốc tế hay thương hiệu trong nước, ai ai cũng muốn được hợp tác với nhân vậy. Đối với Disney, ủy ​​quyền hình ảnh Mickey không chỉ mang lại lợi nhuận khổng lồ mà còn trở thành một lý do quan trọng để duy trì sức sống. Theo danh sách "50 IP (sở hữu trí tuệ) có lợi nhuận cao nhất thế giới" công bố năm 2021, Mickey đứng TOP4, với doanh thu bán lẻ lên đến 79,531 tỷ, vượt xa 457 triệu doanh thu phòng vé và 293 triệu doanh thu âm thanh và video gia đình.  

Là hình ảnh IP mang lại lợi nhuận cao nhất của Disney, Mickey và những người bạn của mình đã dẫn dắt nhiều tác phẩm IP hoạt hình Disney hơn từ màn ảnh rộng sang giải trí trực tiếp ngoại tuyến. Năm 1955, công viên giải trí Disney đầu tiên trên thế giới được khai trương tại Hoa Kỳ, tính đến nay trên thế giới đã có 6 công viên Disney và được mệnh danh là “nơi hạnh phúc nhất trên trái đất”.

Tuy nhiên, chỉ một thời gian nữa thôi, bản quyền của Mickey và những người bạn không còn được bảo vệ pháp lý. Nhưng chắc chắn một điều rằng, kể cả sau 93 năm nữa, những gì ta nhắc đến, nhớ đến vẫn sẽ là Mickey của Disney. Bên cạnh đó, công ty tiếp tục giới thiệu những bộ phim mới như sê ri Công chúa Disney, Marvel được hứa hẹn mang lại sức sống mới cho Disney Animation và vương quốc hoạt hình trong tương lai.

TL