Đầu tư vào xe điện của Trung Quốc tăng mạnh có nguy cơ dẫn đến tình trạng dư thừa công suất

Trong một dấu hiệu cho thấy chính quyền địa phương háo hức thúc đẩy sản xuất như thế nào, Dongfeng Motor thuộc sở hữu nhà nước đã nhận được sự chấp thuận cho một địa điểm sản xuất 100.000 xe năng lượng mới (NEV) hàng năm tại quê hương Vũ Hán chỉ trong một ngày, thay vì khoảng một tháng như thường lệ. 

NEV là cái mà Trung Quốc gọi là ô tô điện, ô tô hybrid cắm điện và các loại ô tô chạy điện khác. Một quy tắc có hiệu lực đầy đủ vào năm 2020 yêu cầu các nhà sản xuất ô tô hoạt động tại Trung Quốc phải đáp ứng sản lượng và hạn ngạch bán hàng cho NEV. Được thúc đẩy bởi sự hỗ trợ của chính phủ dưới hình thức trợ cấp, việc Trung Quốc chuyển hướng dần loại bỏ các phương tiện chạy bằng xăng.

Trung Quốc đã bán được 3,52 triệu xe năng lượng mới vào năm 2021, tăng 160% so với năm trước. Xe điện chiếm 2,91 triệu - lớn hơn nhiều so với doanh số bán hàng dưới 1 triệu của Mỹ. Doanh số NEV của Trung Quốc dự kiến ​​sẽ đạt 5 triệu chiếc vào năm 2022, tương đương với toàn bộ thị trường ô tô mới ở Nhật Bản.

NEV chiếm 14% doanh số bán xe du lịch của Trung Quốc vào năm ngoái, theo công ty nghiên cứu LMC Automotive của Anh.

Các nhà sản xuất ô tô toàn cầu đang đặt cược vào nhu cầu cao hơn. Vào tháng 2, liên doanh Audi của Volkswagen tại Trung Quốc được cho là đã giành được sự chấp thuận để xây dựng một nhà máy sản xuất 150.000 xe mỗi năm. Honda Motor đang phê duyệt mở rộng công suất tại một liên doanh ở Trung Quốc.

Nhưng công suất đang tăng nhanh hơn doanh số bán hàng. Hiệp hội Xe du lịch Trung Quốc cho biết, năng lực sản xuất hàng năm của NEV dành cho xe du lịch đạt 5,69 triệu xe vào cuối năm 2021, đưa mức sử dụng của nhà máy ở mức 58%.

Các nhà máy sản xuất ô tô hiện đang được xây dựng sẽ có tổng công suất ô tô chở khách là 10,46 triệu xe, với phần lớn được cho là dành cho NEV. Nói chung, các nhà máy NEV đi vào hoạt động khoảng hai năm sau khi bắt đầu xây dựng. Một khi tất cả các nhà máy này đi vào hoạt động, Trung Quốc dự kiến ​​sẽ đạt công suất 15 triệu xe.

Nếu doanh số bán hàng NEV của Trung Quốc đạt 7 triệu xe vào năm 2025, mức sử dụng của các nhà máy sẽ giảm xuống 50%, làm tăng nguy cơ sản xuất ô tô thua lỗ.

Tan Xuguang, chủ tịch của nhà cung cấp hệ thống truyền lực Weichai Holding Group, cho biết trên các phương tiện truyền thông địa phương: “Cạnh tranh rối loạn đang diễn ra trong lĩnh vực NEV và điều này sẽ dẫn đến vấn đề nghiêm trọng về công suất. Wang Fengying, Giám đốc điều hành của Great Wall Motor, đã kêu gọi "kiểm soát chặt chẽ" việc tăng công suất mới.

Một số nhà sản xuất ô tô đã cảm thấy bị siết chặt. Một chủ nợ của Byton đã yêu cầu công ty khởi nghiệp EV phải vào thủ tục phá sản sau khi các vấn đề tài chính của họ nổi lên. Zotye, công ty đã có kế hoạch liên doanh với Ford Motor, đang trong quá trình tái tổ chức.

Các công ty đa quốc gia cũng không nằm ngoài những áp lực. Một liên doanh của Hyundai Motor đã tụt hậu trong việc chuyển hướng sang xe điện và bán một phần nhà máy ở Bắc Kinh cho công ty khởi nghiệp Li Auto vào năm 2021. Hoạt động tại một nhà máy lắp ráp ở Trùng Khánh đã bị đình chỉ trong bối cảnh có nhiều đồn đoán về việc mua bán.

Nguồn cung dư thừa có thể thúc đẩy sự hợp nhất trong ngành NEV của Trung Quốc, vốn có khoảng 200 công ty. Chính phủ cũng có thể can thiệp, hạn chế việc tăng công suất.

Lin Nianxiu, Phó chủ tịch Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia, cơ quan lập kế hoạch kinh tế của Trung Quốc, cảnh báo vào tháng 3: “Những khoản đầu tư liều lĩnh và những nỗ lực gây rối loạn có thể được nhìn thấy trong ngành NEV của đất nước".

Minh Tú