Đảm bảo ASXH đối với lao động di cư: cần nhanh chóng ký kết các thỏa thuận song phương, đa phương
- Vấn đề
- 16:12 19/09/2018
DNHN - Cuộc CMCN 4.0 đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự dịch chuyển lao động giữa các quốc gia, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho việc thực hiện các chính sách ASXH và đảm bảo quyền lợi cho NLĐ.
Có thể thấy, lao động di cư đang là xu thế nóng toàn cầu. Lao động di cư cũng đang đóng góp rất lớn cho sự phát triển của từng quốc gia, vùng lãnh thổ. Việc xây dựng các chính sách ASXH cho lao động di cư là một yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết, chính đáng và có thể thực hiện được qua các hiệp định song phương, đa phương về ASXH cũng như sự nỗ lực của mỗi quốc gia.
Các diễn giả tại Hội thảo
Kinh nghiệm của các quốc gia
Tại Hội nghị ASSA 35 với chủ đề “Tự do dịch chuyển lao động tại các nước ASEAN và các nước đang phát triển”, ông Mohammed Azman (Tổ chức ASXH Malaysia) cho rằng, hiện NLĐ di cư khi đến làm việc ở một quốc gia khác thường chỉ quan tâm đến tiền lương và điều kiện làm việc, mà không quan tâm nhiều đến việc tham gia các chế độ bảo hiểm, TNLĐ, BNN… Đáng chú ý, lao động di cư là nữ đang chiếm tỉ lệ lớn với các công việc thiếu ổn định, thu nhập thấp như giúp việc gia đình, chăm sóc bệnh nhân, lao công, nông nghiệp… Điều này đòi hỏi các quốc gia cần nhanh chóng có những giải pháp để thay đổi nhận thức, đảm bảo quyền lợi cho đối tượng lao động di cư. Để làm tốt điều này, việc ký kết các hiệp định song phương, đa phương giữa các quốc gia về BHXH là điều kiện tiên quyết, quan trọng nhất.
Cùng chung quan điểm, ông Kim Young Eil- Giám đốc Trung tâm phụ trách các vấn đề quốc tế tại Hàn Quốc (NPS) chia sẻ: “Để đảm bảo quyền lợi về ASXH cho lao động di cư, các quốc gia cần có hiệp định về ASXH với các quốc gia khác. Như Hàn Quốc hiện có lao động làm việc tại 194 quốc gia; vì vậy, ở Hàn Quốc có Hiệp định ASXH (SSA) ký kết với các quốc gia có NLĐ Hàn Quốc đến làm việc, nhằm giải quyết và đảm bảo các quyền lợi ASXH cho NLĐ khi làm việc ở nước ngoài hoặc sau khi về nước. Trong thực tế, nếu không có SSA, nhiều NLĐ sẽ bị thiệt thòi khi dịch chuyển lao động.
Ông Kim Young Eil đưa ra minh chứng: Một số NLĐ đã làm việc 8 năm tại Mỹ và đã nộp thuế ASXH với tổng số tiền 122.400 USD, nhưng do chưa đóng đủ thời gian tối thiểu 10 năm để hưởng chế độ hưu trí của Mỹ, nên không đủ điều kiện nhận lương hưu. Bà Kim làm cho một BV của Đức 30 năm và được nhận 1.000 Euro lương hưu từ Đức, nhưng sau khi quay lại Hàn Quốc thì số tiền lương hưu của Đức giảm xuống còn 700 Euro. Tương tự, tại Châu Á, lao động Châu Á gặp khó khăn trong việc nhận quyền lợi hưu trí từ nước ngoài, vì thời gian được bảo hiểm của họ thường dưới 10 năm. Nếu một người đủ điều kiện nhận lương hưu ở một nước khác, nhưng lại quay lại nước mình, khoản lương hưu đó có thể bị giảm hoặc không được trả về nước đó.
Lao động nhập cư tại một công trường xây dựng ở thành phố Huaying của tỉnh Tứ Xuyên khoe thẻ lương của họ
“Có thể thấy, nếu không có SSA, thì NLĐ sẽ chịu rất nhiều thiệt thòi về ASXH. SSA sẽ giúp loại bỏ bảo hiểm kép, đóng ở cả 2 nước, giảm bớt gánh nặng tài chính đối với lao động ở nước ngoài hoặc những người tự làm việc ở nước ngoài. NLĐ đủ điều kiện nhận chế độ hưu trí thông qua tổng thời gian bảo hiểm và đảm bảo rằng công nhân nước ngoài được đối xử bình đẳng với công dân của nước ký kết hợp đồng…”- ông Kim Young Eil nhấn mạnh.
Rào cản và thách thức
Các hiệp định thường mất rất nhiều thời gian để hoàn thiện, ký kết, nhất là khi một số quốc gia không tìm được tiếng nói chung. Châu Á nói chung và ASEAN nói riêng có rất nhiều hệ thống, mô hình về ASXH với sự khác biệt lớn. Bên cạnh đó, tại nhiều quốc gia, hệ thống ASXH cũng chưa hoàn thiện, độ bao phủ còn thấp, nên chưa đủ nguồn lực hoặc thiếu kinh nghiệm trong bảo vệ quyền lợi cho lao động di cư.
Dẫn chứng từ Việt Nam, ông Đinh Duy Hùng- Phó Trưởng Ban Thu (BHXH Việt Nam) chia sẻ: Lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài thường thuộc nhóm đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Hiện, Việt Nam có 231.000 người tham gia BHXH tự nguyện, còn rất thấp so với 18 triệu lao động phi chính thức. Việc mở rộng độ bao phủ BHXH, BHYT cho nhóm đối tượng này có nhiều thuận lợi khi hệ thống pháp luật đã cơ bản hoàn thiện, được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm - thể hiện mạnh mẽ của các Nghị quyết. Tuy nhiên, vẫn có không ít khó khăn, thách thức, nhất là khi điều kiện kinh tế còn hạn chế.
Ông Hùng cũng cho rằng, trong xu thế dịch chuyển lao động, Việt Nam hiện có khoảng 500.000 người đi làm việc tại nước ngoài và con số sẽ tăng lên hàng trăm ngàn người mỗi năm. Tuy nhiên, mới có khoảng 6.000 người trong nhóm đối tượng này tham gia BHXH, trong khi chưa có phương pháp quản lý hiệu quả về BHXH…
Tìm lời giải cho bài toán đảm bảo ASXH đối với lao động di cư, các chuyên gia cho rằng, các quốc gia cần nhanh chóng ký kết các thỏa thuận song phương, đa phương về bảo vệ lao động di cư; loại bỏ các quy định về phân biệt đối xử quốc tịch; tuân thủ các nguyên tắc quốc tế về lao động di cư; giúp đỡ lao động di cư tiếp cận dần với các chính sách ASXH của quốc gia tiếp nhận lao động…
Ông Jens Schremmer- Trưởng Văn phòng Tổng Thư ký Hiệp hội ASXH Thế giới (ISSA) cho rằng, NLĐ di cư thường làm việc ngắn hạn, nhiều biến động, ít quan tâm đến quyền lợi của mình. Do vậy, công tác thống kê và truyền thông rất quan trọng. Bên cạnh đó, các chính sách cũng cần được thiết kế hấp dẫn hơn; cách tiếp cận đơn giản, thuận tiện hơn thông qua ứng dụng CNTT để NLĐ di cư dễ dàng tham gia, thụ hưởng các chế độ.
Ông Mohammed Azman cũng chia sẻ, NLĐ di cư hiện đang là vấn đề nóng không chỉ ở các quốc gia Châu Á, mà trên phạm vi toàn thế giới. Hiện nay, ở Malaysia, thị trường lao động đã chịu sự phụ thuộc vào lao động di cư với con số tăng dần qua các năm (từ 1,8 triệu người được cấp phép năm 2014 tăng lên hơn 2,2 triệu người vào năm 2017). Ngoài ra, còn có những đối tượng không được cấp giấy phép nữa.
“Đối với những lao động di cư được cấp giấy phép làm việc tại Malaysia, thì áp dụng theo quy định của Malaysia, nhằm hướng tới sự bình đẳng cho NLĐ nhập cư. Năm 2011, Malaysia đã sửa đổi Bộ luật Lao động, trong đó quy định chủ SDLĐ phải tuân thủ cơ chế NLĐ nước ngoài hưởng công bằng với lao động trong nước”- ông Mohammed Azman nói.
Đám đông công nhân nhập cư xếp hàng nhiều giờ để đăng ký giấy phép lao động tại trung tâm PMNM (Bộ Lao động) ở Bangkok.
Qua sự kiện này, bức tranh xu thế phát triển ASXH thế giới, tác động của CMCN 4.0 và tự do dịch chuyển lao động đến tái cơ cấu kinh tế, lao động, việc làm của mỗi quốc gia cũng như yêu cầu đặt ra đối với hệ thống ASXH trong thời gian tới đã được sáng tỏ. “Chúng ta cũng hiểu rõ hơn về nhu cầu của hệ thống đào tạo và đào tạo nghề thích ứng với đòi hỏi của thị trường lao động trong nền kinh tế số. Các diễn giả đến từ WB, ISSA, ILO, New Zealand, Hàn quốc, Malaysia… đã chia sẻ nhiều kiến thức, kinh nghiệm về đảm bảo các chế độ an sinh cho NLĐ, nhất là trong các ngành nghề phi biên giới, phi tập trung cũng như NLĐ di dân”- Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu chia sẻ.
Đặc biệt, thông tin mà các diễn giả cung cấp sẽ tạo cơ sở cho các Chính phủ, các nhà hoạch định chính sách và hệ thống ASXH của các quốc gia trong khu vực tiếp tục hoàn thiện chính sách, nhằm đảm bảo cho NLĐ, nhất là lao động di dân và các thành viên gia đình họ được hưởng đầy đủ các quyền lợi chế độ, để dễ dàng thích ứng với yêu cầu chuyển đổi của nền kinh tế, lao động và việc làm dưới tác động của CMCN 4.0.
H. Thảo
Tin liên quan
Hội nghị ban chấp hành Hiệp hội An sinh xã hội ASEAN lần thứ 35 (assa35)

8 kẻ phản bội ở Shockley – câu chuyện về hệ sinh thái khởi nghiệp của Jeff Lonsdale
Nội dung bài viết được dịch từ phát biểu của Jeff Lonsdale về chủ đề: “So sánh các hệ sinh thái công nghệ” ngày 9 tháng 12 năm 2017.

Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - Nguyễn Thị Minh nhận chức Chủ tịch ASSA nhiệm kỳ 2018-2019
Ngày 19/9/2018, trong khuôn khổ Hội nghị ASSA35, sau cuộc họp Ban Chấp hành ASSA35, đại diện BHXH Việt Nam - Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh, thay mặt BHXH Việt Nam tiếp nhận chức Chủ tịch ASSA nhiệm kỳ 2018-2019.

Cách mạng công nghiệp 4.0: Cuộc đua giữa nền ASXH và những thay đổi của thị trường lao động
Với những thay đổi mang tính cách mạng về khoa học và công nghệ, Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) được xem là cơ hội cho việc thay đổi phương thức và lực lượng sản xuất của xã hội. Tuy nhiên, nếu không bắt kịp tốc độ phát triển, nhiều quốc gia sẽ phải đối mặt với những thách thức, tác động tiêu cực, đặc biệt là với thị trường lao động, ảnh hưởng tới mục tiêu đảm bảo ASXH…
17 giải thưởng ASSA đã được trao tại Hội nghị Ban Chấp hành ASSA35
Tại Hội nghị Ban Chấp hành ASSA35, Tiến sĩ Suradej Waleeittikul – Tổng Thư ký Cơ quan An sinh xã hội Quốc gia Thái Lan – Chủ tịch ASSA, đã trao 17 giải thưởng cho 17 tổ chức trong tất cả các hạng mục.

BHXH Việt Nam nhận giải thưởng về CNTT tại Hội nghị ASSA 35
Sáng 19/9, ông Suradej Waleeittikul- Tổng Thư ký Cơ quan ASXH Thái Lan, Chủ tịch ASSA chủ trì Lễ trao giải thưởng của Hiệp hội.

Cơ hội và thách thức của các hệ thống ASXH khu vực ASEAN trong bối cảnh CMCN 4.0
Sự thay đổi của thị trường lao động là điều được dự báo rất nhiều, nhưng hiện chưa xác định được cụ thể ngành nghề nào mất đi, ngành nghề nào tồn tại. Điều này đòi hỏi người lao động phải tăng cường rất nhiều kỹ năng để đáp ứng sự thay đổi. Đây là một cuộc đua giữa nền ASXH và những thay đổi của thị trường lao động.
Đọc thêm Vấn đề
Nikkei Asia: Vượt qua những khó khăn của năm 2020, Việt Nam đang đứng trước cơ hội để bứt phá kinh tế mạnh mẽ
Nikkei nhận định, nhờ tăng trưởng kinh tế, Việt Nam đã đạt được một cột mốc mới, thu nhập bình quân vượt Philippines. GDP của Việt Nam vượt Singapore và Malaysia, lần đầu tiên Việt Nam trở thành nền kinh tế lớn thứ tư ở Đông Nam Á.
Đề xuất xây sân bay tại Ninh Bình
Trong Quy hoạch tổng thể phát triển cảng hàng không, sân bay toàn quốc, UBND tỉnh Ninh Bình vừa đề xuất bổ sung một vị trí cảng hàng không tại tỉnh. Vị trí sân bay có thể tại huyện Kim Sơn hoặc huyện Yên Khánh.
Cải cách "hệ sinh thái kinh doanh" còn rất nhiều điểm nghẽn cần xóa bỏ
Mặc dù Việt Nam đã có những cải cách về môi trường kinh doanh, song khoảng cách về chất lượng môi trường kinh doanh của Việt Nam so với nhóm nước ASEAN 4 đang ngày càng cách biệt...
Trưởng Đại diện UNDP đề xuất 4 hành động chính để Việt Nam có thể phục hồi mạnh mẽ sau Covid-19
Bà Wiesen, Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) tại Việt Nam đề xuất bốn hành động chính để Việt Nam có thể phục hồi mạnh mẽ sau Covid-19 và không để lại ai phía sau.
ADB: Việt Nam cần tăng cường kỹ năng để tạo điều kiện cho công cuộc chuyển đổi sang cách mạng công nghiệp lần thứ tư
Theo một nghiên cứu mới của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Việt Nam cần phát triển các chương trình giáo dục kỹ thuật và dạy nghề chuyên biệt để tạo điều kiện cho công cuộc chuyển đổi sang cách mạng công nghiệp lần thứ tư (cách mạng 4.0),...
Tiếp tục duy trì và khẳng định ngành nông nghiệp là “bệ đỡ” của nền kinh tế
Nhờ tích cực mở cửa thị trường, tháo gỡ các rào cản thương mại bằng các giải pháp linh hoạt, dù dịch COVID-19 khiến chuỗi cung ứng có lúc gián đoạn nhưng xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2020 tiếp tục lập những kỷ lục mới.
Đổi mới sáng tạo sẽ là giải pháp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế "hậu Covid-19"
Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để có thể bứt phá và tăng tốc nhờ khoa học công nghệ và tiệm cận dần với giai đoạn của đổi mới sáng tạo, một số lĩnh vực có thể bước cùng với các nước đã đi trước...
TP Hồ Chí Minh ưu tiên hỗ trợ tối đa lãi suất khi doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ
Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cho biết, thành phố sẽ hỗ trợ lãi suất tối đa khi doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ.
Phó Thủ tướng chỉ đạo xem xét xử lý vấn đề cá tầm Trung Quốc
Tình trạng buông lỏng quản lý, có dấu hiệu tiếp tay cho việc nhập khẩu cá tầm từ Trung Quốc vào Việt Nam, vi phạm gian lận về số lượng nhập khẩu, gian lận xuất xứ phải được xem xét, xử lý...
WB: Kinh tế Việt Nam thuộc nhóm tăng trưởng nhanh nhất thế giới
Theo báo cáo của Ngân hàng thế giới (WB), kinh tế Việt Nam tăng trưởng 4,5% (so với cùng kỳ năm trước) trong quý 4/2020, nhờ đó đã tăng trưởng 2,9% trong năm 2020.