Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cảnh báo việc tăng diện tích trồng sầu riêng

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, nếu không sớm siết chặt sầu riêng sẽ là cây tiếp theo chịu hê lụy của tình trạng trồng - chặt. Bởi hiện cũng mới chỉ có 20% sản lượng được vào thị trường Trung Quốc và đối với sầu riêng trồng xen sẽ không được Trung Quốc xem xét cấp mã số vùng trồng.

Do vậy, ngày 23/02/2023, Bộ NN-PTNT có công văn số 140/TT-CCN gửi Sở NN-PTNT các tỉnh/thành phía Nam, mặc dù trước đó, vào cuối tháng 11/2022, Bộ NN-PTNT cũng đã có Chỉ thị số 8084/CT-BNN-TT về việc phát triển bền vững sản xuất cây sầu riêng và chanh leo.

Tuy nhiên, hiện nay tại các địa phương thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ và Tây Nguyên cây sầu riêng vẫn đang có hiện tượng phát triển nóng, đặc biệt là ở các vùng có điều kiện đất đai, sinh thái không phù hợp, và việc phá cây cà phê, cây hồ tiêu trong vườn trồng xen cây sầu riêng; chuyển đổi đất lúa để trồng cây sầu riêng...

Tại buổi kiểm tra, khảo sát thực địa về tình hình phát triển cây sầu riêng ở tỉnh Tiền Giang mới đây, ông Lê Thanh Tùng - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) - khuyến cáo rằng việc chuyển đổi cây sầu riêng cũng như các loại cây ăn trái nói chung không nên thực hiện ồ ạt bởi sẽ thiếu đi nguồn giống chất lượng cao để đáp ứng. "Cây ăn trái cần có thời gian dài để chăm sóc, nếu chất lượng không đạt sẽ mang hiệu quả thấp, thậm chí thiệt hại cho bà con", ông Tùng khuyến cáo.

Còn theo ông Nguyễn Như Cường – Cục trưởng Cục Trồng trọt, diện tích sầu riêng tăng một cách ồ ạt thiếu kiểm soát, không theo định hướng, khuyến cáo của các cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn sẽ dẫn đến hậu quả khó lường, cung vượt quá cầu và nghiêm trọng hơn là tại các vùng không phù hợp như vùng nhiễm mặn, nhiễm phèn, vùng không chủ động được tưới tiêu sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng về năng suất và chất lượng sầu riêng Việt Nam.

Để phát triển sầu riêng bền vững, hiệu quả phù hợp với định hướng phát triển chung của ngành, Cục trồng trọt đề nghị Sở NN-PTNT các tỉnh/thành tập trung thực hiện:

Một là, tiếp tục chỉ đạo các ban ngành, các huyện/thị, các doanh nghiệp, hợp tác xã, các hộ trồng sầu riêng nghiêm túc thực hiện chỉ thị số 8084 của Bộ NN-PTNT.

Hai là, việc phát triển cây trồng nói chung và cây sầu riêng nói riêng cần theo định hướng thị trường, định hướng của các cơ quan quản lý; thay vì tăng diện tích, sản lượng cần tập trung tổ chức lại sản xuất, liên kết sản xuất, chuẩn hóa quy trình sản xuất từ lúc canh tác, thu hoạch đến chế biến, vận chuyển, phân phối nhằm nâng cao giá trị gia tăng.

Ba là, tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 4085 của Bộ NN-PTNT về phê duyệt Đề án phát triển rau quả chủ lực đến năm 2025 và 2030, trong đó tập trung một số nội dung: Định hướng tích hợp phát triển cây ăn quả trong quy hoạch tỉnh; đề xuất cơ chế chính sách; thu hút doanh nghiệp đầu tư cơ sở chế biến liên kết với nông dân, hợp tác xã, tổ hợp tác xây dựng vùng trồng cây ăn quả tập trung; xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói.

Bốn là, khẩn trương thực hiện Quy định số 470 của Bộ NN-PTNT về kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa. Lưu ý với cây sầu riêng hướng dẫn kiểm tra giám sát việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa.

Năm là, tăng cường công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra chất lượng giống cây sầu riêng; phổ biến áp dụng quy trình thực hành nông nghiệp tốt trong vùng sản xuất tập trung, mã số vùng trồng, nâng cao chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm; liên kết với doanh nghiệp đóng gói, chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu; xây dựng thương hiệu và nâng cao giá trị hiệu quả sản xuất.

Lãnh đạo Cục Trồng trọt nhấn mạnh: Việc tăng diện tích một cách ồ ạt, thiếu kiểm soát, theo phong trào, không theo định hướng, khuyến cáo của các cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn sẽ dẫn đến hậu quả khó lường, cung vượt quá cầu, dư thừa, dội chợ.

Nghiêm trọng hơn là việc phát triển loại cây này tại các vùng không phù hợp như vùng nhiễm mặn, nhiễm phèn, vùng không chủ động được tưới, tiêu sẽ gây thiệt hại lớn về năng suất và chất lượng sầu riêng của Việt Nam. 

Vì thế, Cục Trồng trọt đề nghị các sở nông nghiệp và phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố chỉ đạo các hộ trồng sầu riêng nghiêm túc thực hiện Chỉ thị số 8084.

Sau đó tuyên truyền để thay đổi thói quen, nhận thức sản xuất theo phong trào, theo số đông. Thay vào đó, trồng sầu riêng cần theo định hướng thị trường, các cơ quan quản lý; tổ chức lại sản xuất, liên kết sản xuất, chuẩn hóa quy trình sản xuất từ lúc canh tác, thu hoạch đến chế biến, vận chuyển, phân phối… để nâng giá trị gia tăng.

Ngoài ra, triển khai Đề án Phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và năm 2030 mà Bộ đã phê duyệt. Đó là tích hợp phát triển cây ăn quả trong quy hoạch tỉnh; đề xuất cơ chế, chính sách; thu hút doanh nghiệp đầu tư cơ sở chế biến liên kết với nông dân, hợp tác xã, xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói…

Thanh Hà