Chặng đường vẻ vang của Tuyển than Cửa Ông

DNHN - Trải qua 60 năm xây dựng và phát triển, Công ty Tuyển than Cửa Ông - TKV (tiền thân Xí nghiệp Bến Cửa Ông) đã đóng góp một phần không nhỏ vào trang vàng lịch sử vẻ vang của truyền thống công nhân vùng Mỏ - truyền thống ngành Than. Công ty đã được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân; Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, cùng nhiều danh hiệu cao quý khác.

Những mốc son lịch sử

Ngược dòng lịch sử, cảng Cửa Ông có tên gọi quốc tế là cảng Cẩm Phả do Thực dân Pháp bắt đầu xây dựng từ năm 1894 đến năm 1924, sau khi hoàn thành (1924), chúng tiến hành xây dựng nhà sàng Cửa Ông (Tuyển than 1) để phục việc sàng tuyển than cho các mỏ vùng Cẩm Phả. Dưới ách thống trị của Thực dân Pháp, người thợ mỏ phải sống trong cảnh cơ cực lầm than, phong trào cách mạng còn non yếu, cả vùng chìm trong đêm tối. Đêm mùng 6, rạng ngày 7/11/1929, nhân kỷ niệm Cách mạng tháng 10 Nga, người thanh niên cộng sản trẻ tuổi Ngô Huy Tăng đã dũng cảm cắm lá cờ đỏ búa liềm trên cầu Pooc tích số 1- cảng Cửa Ông, mở màn cho phong trào đấu tranh của vùng Mỏ, mà đỉnh cao là thắng lợi của cuộc tổng bãi công tháng 11/1936 của trên 3 van thợ mỏ từ Mông Dương, Cửa Ông, Cẩm Phả đến Hòn Gai, Đông Triều Quảng Ninh.  

 Nhà máy sảng Cửa Ông do Thực dân Pháp xây dựng năm 1924 (Ảnh tư liệu)

Ngày 24/4/1955, vùng Mỏ được giải phóng, trước khi rút chạy, Thực dân Pháp đã phá hủy toàn bộ máy móc của nhà sàng và Bến cảng Cửa Ông, làm đảo lộn toàn bộ hệ thống điện, chúng tuyên bố: “ít ra cũng phải 20 đến 25 năm nữa người An Nam mới đào được than và đưa sản xuất trở lại”. Với phẩm chất thông minh, sáng tạo và trí nhớ tuyệt vời, người thợ điện - Anh hùng Lao động Lê Văn Hiển trong một thời gian rất ngắn đã vẽ lại toàn bộ hệ thống mạng điện của xí nghiệp, cùng tập thể công nhân Cửa Ông đưa nhà sàng trở lại sản xuất trong thời gian chưa đầy một tháng.

Ngày 20/8/1960, từ một phân xưởng của mỏ Cẩm Phả,  Xí nghiệp Bến Cửa Ông đã được thành lập. Ngày 20/7/1980, Nhà máy Tuyển than 2 với công nghệ của Ba Lan cùng các thiết bị sàng, bốc rót HITACHI của Nhật, đầu máy TY 7E của Liên Xô, toa xe 30 tấn của RUMANI đã được đưa vào sử dụng. Đến năm 1986, Nhà máy Tuyển than 3 được đưa vào khai thác. Năm 1989 xí nghiệp đầu tư một dây chuyền tuyển than theo công nghệ của Ba Lan, trị giá 11 triệu USD tại Tuyển than 2 để cải tạo và nâng cấp hệ thống máy lắng, hệ thống sàng phân loại than sạch, hệ thống tuyển than bằng xoáy lốc huyền phù và hệ thống bùn nước. Năm 1991 tiến hành cải tạo hệ thống máy tuyển lắng và tuyển huyền phù DISA của Ba Lan ở phân xưởng Tuyển than 2 bằng hệ thống tuyển lắng không phân cấp và tuyển xoáy lốc huyền phù của Úc. Hiện nay, công suất của Nhà máy Tuyển than II đạt 7 triệu tấn than qua sàng/năm. 

Dấu ấn chặng đường vẻ vang

 Tàu vào tiêu thụ than tại cảng Cửa Ông

60 năm qua, Tuyển than Cửa Ông đã vận chuyển trên 260 triệu tấn than nguyên khai; nhập khẩu trên 3 triệu tấn than; sàng tuyển, chế biến đóng góp cho nền công nghiệp nước nhà trên 244 triệu tấn than sạch; mang về doanh thu tổng số trên 160 nghìn tỷ đồng. Lợi nhuận liên tục gia tăng, năm 2019 đạt trên 300 tỷ đồng, tăng trên 450% so với năm 2009.

Là đơn vị đảm nhận khối lượng lớn sàng tuyển, tiêu thụ than cho Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam tại vùng Cẩm Phả, Công ty Tuyển than Cửa Ông thải ra lượng xít lên đến 1,79 triệu tấn/năm. Trước yêu cầu bức thiết về mặt bằng đổ thải cũng như bảo vệ môi trường, Công ty đã triển khai hệ thống vận chuyển xít thải ngược vào mỏ, được coi là một trong những dự án công nghệ điểm nhấn của Tập đoàn trong năm 2020.

3 phân xưởng sàng tuyển than lớn của Công ty có công suất thiết kế 11,5 triệu tấn/năm; hệ thống máy đánh đống, bốc rót từ kho đến cảng gồm các máy rót than, máy bốc, máy đánh đống; hệ thống đường sắt vận tải than với trên 71 km đường sắt cùng nhiều đầu máy, toa xe và trên 100 thiết bị vận tải khác; hệ thống trạm và truyền dẫn điện; hệ thống băng tải vận chuyển than, kho chứa than và gần 1.000 thiết bị máy có yêu cầu nghiêm ngặt về AT- VSLĐ...

Với mục tiêu vừa phát triển sản xuất, vừa bảo vệ tốt môi trường, Tuyển than Cửa Ông là doanh nghiệp đầu tiên của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam và tỉnh Quảng Ninh đạt chứng chỉ tiêu chuẩn chất lượng ISO 14001: 2004 về công tác môi trường (tháng 6/2008) và năm 2020 được cấp lại lần 2 với tiêu chuẩn ISO 14001: 2015. Bên cạnh đó, Công ty đã chú trọng trồng thêm nhiều cây xanh, lắp đặt hệ thống phun sương chống bụi; phun ẩm than bề mặt toa xe, giảm lượng bụi trong môi trường vận chuyển than từ mỏ về; bê tông hóa mặt bằng; sản xuất than hòa hợp với môi trường, làm sạch nước thải, tăng tỷ lệ thu hồi than và bảo vệ môi trường Vịnh Bái Tử Long. 

Công ty Tuyển than Cửa Ông là một trong những đơn vị nổi bật về phong trào văn hóa, văn nghệ, thể thao. Đội nghệ thuật quần chúng của Công ty luôn đạt thành tích xuất sắc tại các liên hoan nghệ thuật của Tập đoàn Than- Khoáng sản Việt Nam và tỉnh Quảng Ninh. Các hoạt động thể dục thể thao của Công ty được tổ chức quy mô luôn tạo nên dấu ấn đặc biệt. Đội bóng đá nữ Than- Khoáng sản Việt Nam do Công ty quản lý đạt thành tích cao tại các giải thi đấu.

60 năm xây dựng, trưởng thành và phát triển, với truyền thống “Kỷ luật và đồng tâm” của những người thợ Mỏ anh hùng, cán bộ, công nhân viên Công ty Tuyển than Cửa Ông - TKV đã không ngừng cố gắng vượt qua mọi khó khăn, phát huy nội lực, lao động sáng tạo, luôn phấn đấu thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu nhiệm vụ kế hoạch được giao. 

Ngọc Bảo - Minh Hằng