Các vụ hack điện thoại toàn cầu phơi bày mặt tối của “Quốc gia khởi nghiệp” Israel

Chia sẻ Facebook

Được mệnh danh là "Quốc gia khởi nghiệp", Israel may mắn sở hữu hàng loạt ý tưởng trị giá hàng tỷ đô la. Đây cũng là động lực thúc đẩy hình ảnh của đất nước này trên trường quốc tế từ nhiều năm nay. Tuy nhiên hình ảnh bóng bẩy đó dường như không thể duy trì lâu dài bởi chỉ mới đây thôi một trong số những công nghệ của nước này đã bị cáo buộc vi phạm nhân quyền riêng tư và làm lộ thông tin.

Cụ thể các báo cáo gần đây chỉ ra phần mềm Pegasus của công ty NSO đã bị các chính phủ trên thế giới cáo buộc hack điện thoại di động của các nhà hoạt động nhân quyền, nhà báo và nhiều người khác. Phía NSO và những người ủng hộ cho rằng phần mềm này chỉ dùng để truy bắt những kẻ khủng bố và tội phạm, hoạt động dưới sự kiểm soát nghiêm ngặt của nhà nước. Công ty cho biết họ không kiểm soát hoạt động của khác hàng nhưng theo luật của Israel cho phép kiểm tra khách hàng có chọn lọc và cắt quyền truy cập nếu phát hiện sử dụng sai mục đích.

Thế nhưng những tiết lộ gần đây của một tập đoàn truyền thông quốc tế và các nhóm nhân quyền đã khiến cả công ty và Israel trở thành tâm điểm chỉ trích. Hiện nay, tính đạo đức và tính hợp pháp của các chương trình công nghệ là một trong những mối quan tâm hàng đầu trên thế giới, do vậy, nhiều quốc gia kêu gọi Israel cũng như công đồng quốc tế có sự giám sát tốt hơn khắc phục thị trường gián điệp mạng.

Sự thống trị của Israel trong lĩnh vực an ninh mạng không phải ngày một ngày hai. Các bộ phận tình báo và hoạt động bí mật của đất nước, đặc biệt là lực lượng an ninh Mossad, từ lâu đã có tiếng tăm về việc tham gia vào các hoạt động gián điệp xảo quyệt, táo bạo và tàn nhẫn. Khi Israel nổi lên với tư cách là một trung tâm đổi mới công nghệ và khởi nghiệp, hai lĩnh vực này đã mang lại cho quốc gia nhỏ bé này một tầm ảnh hưởng vượt trội trong ngành công nghiệp an ninh mạng.

Theo Tal Pavel, Trưởng bộ phận nghiên cứu An ninh mạng tại The Academic College cho biết nhờ hệ thống giáo dục huy động nguồn lực tốt nhất của đất nước cùng với nghĩa vụ quân sự bắt buộc, thanh thiếu niên tại Israel được đào tạo trình độ cao về an ninh mạng và chiến tranh mạng ngay trước khi lên đại học. Pavel lưu ý rằng phần lớn công nghệ tiên tiến nhất của đất nước bắt nguồn từ sự phát triển quân sự.

Một trong những đơn vị tinh nhuệ nhất của Lực lượng Phòng vệ Israel là Unit 8200 hoạt động bí mật đồng thời là cơ quan gián điệp mạng đã sản sinh ra một số siêu sao công nghệ lớn nhất của đất nước. Pavel chia sẻ với CNN: “Một trong những điều độc đáo ở Israel là ‘sức mạnh mạng’ có nghĩa là sự kết hợp của mạng và sức mạnh tổng hợp giữa các ngành công nghiệp”.

NSO được thành lập vào năm 2009, nhưng phải đến năm 2016, sức mạnh công nghệ của NSO mới bị giám sát chặt chẽ. Vào năm đó, các báo cáo đồng loạt chỉ ra nhà hoạt động nhân quyền của Tiểu vương quốc Ả Rập Saudi Ahmed Mansoor đã nhận được tin nhắn văn bản đáng ngờ dẫn các đường link mà các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Citizen ở Đại học Toronto tiết lộ chứa phần mềm độc hại từ NSO.

Phần mềm Pegasus cũng được cho là có liên quan đến vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi của Washington Post năm 2018. NSO cũng từng bị khởi kiện vào năm 2019, do nghi ngờ vi phạm luật pháp quốc tế bằng cách bán phần mềm cho các chế độ áp bức. NSO đã nhiều lần phủ nhận phần mềm của họ được sử dụng để theo dõi Khashoggi hoặc gia đình người này. Cuộc điều tra của tổ chức và truyền thông quốc tế đã tìm thấy bằng chứng về phần mềm Pegasus trên 37 điện thoại của những người lẽ ra không thuộc là đối tượng sử dụng của phần mềm NSO ví dụ như nhà báo và các nhà hoạt động nhân quyền. Do đó, các quốc gia như Pháp đã công bố các cuộc thăm dò về việc sử dụng công nghệ này, trong khi Amazon thông báo đã "đóng cơ sở hạ tầng và tài khoản liên quan" được liên kết với NSO sử dụng dịch vụ của Amazon.

Theo Israel Bachar, nhà tư vấn chiến lược và truyền thông, NSO đơn giản là một phần của ngành gián điệp mạng rộng lớn, từng làm việc với nhiều nhà lãnh đạo chính trị hàng đầu của Israel, bao gồm cả cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu và Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng hiện tại, Benny Gantz. Bachar cho biết: “Một trong những công cụ mà Israel sử dụng trong ngoại giao là khả năng tình báo. Không có gì bí mật khi Israel chia sẻ thông tin tình báo nhạy cảm ngay cả với các nước Ả Rập vì chúng tôi quan tâm đến việc bảo vệ họ”.

Mặc dù vậy, Giáo sư Yuval Shany, chủ nhiệm khoa luật quốc tế công tại Đại học Hebrew ở Jerusalem, cho hay chiến thuật này đang bắt đầu phản tác dụng đối với hình ảnh của Israel: “Tôi nghĩ rằng vụ bê bối gần đây này khiến NSO cũng như Israel xấu hổ, ít nhất trong ngắn hạn sẽ dẫn đến việc thắt chặt các tiêu chuẩn kiểm soát xuất khẩu công nghệ”. Không giống như vũ khí thông thường, phần mềm công nghệ thường được trao đổi buôn bán dễ dàng trên toàn cầu khiến nỗ lực kiểm soát công nghệ như hệ thống Pegasus trở nên khó khăn.