Bài 3: Nỗi đau thương trường...

Ba năm xoay vần...

Khi mua đấu giá Dự án Khu Dân cư Hòa Lân hợp pháp, bỗng một ngày đẹp trời Công ty CP Địa ốc Kim Oanh (Công ty Kim Oanh) bị khách hàng tố cáo, sau đó là khởi kiện ra Tòa án Quận 7 thành phố Hồ Chí Minh.

Như Doanh nghiệp & Hội nhập đã phản ánh, nhiều năm trước, Công ty TNHH SXTN Thiên Phú nợ Agribank- Chi nhánh Chợ Lớn hàng ngàn tỷ đồng. Mặc dù trong suốt thời gian 7 năm (từ 2008 đến 2015), Agribank Chi nhánh Chợ Lớn đã liên tục đôn đốc, tạo điều kiện cho Công ty TNHHSXTM Thiên Phú tìm mọi phương án trả nợ, nhưng cuối cùng Công ty Thiên Phú vẫn không thể trả được nợ. Vì vậy, ngày 17/4/2015, Công ty Thiên Phú đã chủ động ký biên bản bàn giao Dự án KDC Hòa Lân cho Agribank Chi nhánh Chợ Lớn được toàn quyền tiến hành bán đấu giá tài sản thế chấp để thu hồi nợ.

Việc thẩm định giá tài sản được Công ty Thiên Phú và Agribank Chi nhánh Chợ Lớn thống nhất chọn Công ty Cổ phần Thẩm định giá và tư vấn Quốc tế tham gia. Công ty Cổ phần Đấu giá Nam Sài Gòn được chọn là đơn vị tổ chức bán đấu giá. Sau 12 lần thông báo bán đấu giá tài sản và giảm giá (đều có sự đồng ý bằng văn bản của Công ty Thiên Phú), nhưng vẫn không có bất kỳ một cơ quan, doanh nghiệp nào ngó ngàng tới.

Lần thứ 13 được tổ chức vào ngày 25/5/2017, tại phiên đấu giá lần này có sự tham gia của 3 khách hàng, trong đó có Công ty Xây dựng A Đông Hải (sau này đổi tên là Công ty Kim Oanh TP. Hồ Chí Minh). Kết thúc phiên đấu giá lần thứ 13, Công ty Kim Oanh đã trúng đấu giá với giá mua là 1.353 tỷ đồng (cao hơn 390 tỷ đồng so với giá khởi điểm). Sau khi trúng đấu giá tài sản là Dự án KDC Hòa Lân, Công ty Kim Oanh đã đầu tư thêm hàng trăm tỷ đồng vào dự án, nâng tổng giá trị của Dự án KDC Hòa Lân trên 1.500 tỷ đồng.

Tuy nhiên, một thời gian sau, Công ty Thiên Phú đã bất ngờ gửi đơn đến TAND Quận 7, TP. Hồ Chí Minh để kiện đơn vị tổ chức bán đấu giá là Công ty Cổ phần Đấu giá Nam Sài Gòn, đòi tuyên hủy toàn bộ kết quả bán đấu giá tài sản đối với Dự án KDC Hòa Lân. Điều đáng nói, chỉ ngay sau khi nhận được đơn khởi kiện của Công ty Thiên Phú, TAND Quận 7 đã ban hành ngay văn bản Áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không cho Công ty Kim Oanh được quyền thế chấp, hay chuyển dịch đối với toàn bộ Dự án KDC Hòa Lân, mặc dù trên cả lý thuyết và thực tế thì nó đã trở thành tài sản hợp pháp của Công ty Kim Oanh kể từ lúc trúng đấu giá.

Thanh tra Bộ Tư pháp cũng vào cuộc, ra kết luận thanh tra, có văn bản gửi Thủ tướng báo cáo toàn bộ quá trình phát mãi, bán đấu giá tài sản đối với Dự án KDC Hòa Lân về cơ bản thực hiện đúng quy định. Sau đó, từ trại giam, ông Sơn có đơn xin rút đơn khởi kiện, yêu cầu đình chỉ vụ kiện. Đến ngày 20/8/2020, HĐXX TAND Quận 7 quyết định ngưng phiên tòa sau khi công bố văn bản của Viện KSND Quận 7 để thu thập, xác minh chứng cứ.

Bà Kim Oanh, đại diện Công ty Kim Oanh cho biết: “Để mua được tài sản bán đấu giá là Dự án KDC Hòa Lân thì doanh nghiệp chúng tôi đã phải bỏ ra trên 1.300 tỷ đồng. Toàn bộ số tiền đó doanh nghiệp phải huy động từ các nhà đầu tư, tiền vốn góp của cán bộ, nhân viên Công ty và phần lớn là phải vay lãi suất cao của các tổ chức tín dụng. Toàn bộ dự án đang bị TAND Quận 7 phong tỏa, không thể triển khai được bất cứ hoạt động gì khiến doanh nghiệp chúng tôi lao đao, thậm chí đứng trước bờ vực phá sản”.

Tòa án ra lệnh phong tỏa dự án, doanh nghiệp chết đứng nhìn đống tài sản đắp chiếu. Sau bao vất vả đấu tranh tìm công lý, cuối cùng Thanh tra Bộ Tư pháp cho ý kiến là việc đấu giá Dự án Hòa Lân là hợp pháp, đúng quy định của pháp luật. TAND Quận 7, Tp.HCM đã ra Quyết định số 10/2020/QĐ-BPKCTT ngày 12/11/2020 về việc "hủy bỏ biện pháp khẩn cấp tạm thời" tại Dự án KDC Hòa Lân (thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương). Tòa án Quận 7 thành phố HCM cũng ra quyết định hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, trả lại sự công bằng của pháp luật và đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng của doanh nghiệp.

Dự án KDC Thương mại Dịch vụ Tân Phú tại Khu Liên hợp thành phố mới Bình Dương diện tích 43 ha. Tại dự án này, Công ty Kim Oanh nhận chuyển nhượng 100% vốn góp vào Công ty Tân Phú (do Công ty Âu Lạc đang sở hữu 100% vốn góp vào Công ty Tân Phú tại thời điểm 2018) đúng quy đinh của pháp luật và được các cơ quan có thẩm quyền chấp thuận. Công ty đã bỏ ra rất nhiều công sức, tài chính để làm dự án.

Khi dự án được triển khai, cơ sở hạ tầng được xây dựng làm bật dậy một vùng dân cư kinh tế phát triển. Đường giao thông được đầu tư, cộng đồng dân cư tại đây được hưởng rất nhiều lợi ích, cuộc sống được nâng cao. Mọi việc tưởng như đang suôn sẻ thì ngày 10/10/2018 Tỉnh uỷ Bình Dương ban hành Thông báo Kết luận và chỉ đạo của Thường trực Tỉnh uỷ tại cuộc họp ngày 10/10/2018 với nội dung “Thường trực Tỉnh uỷ quyết định thu hồi chủ trương đã cho Tổng Công ty SX – XNK Bình Dương TNHH MTV chuyển nhượng 30% vốn góp tại Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Tân Phú cho Công ty CP Bất động sản Âu Lạc tại Thông báo số 287-TB/TU ngày 20/04/2017 của Thường trực Tỉnh uỷ”.

Ngày 08/5/2019 Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương ban hành quyết định số 1188/2019/QĐ-UBND về việc thanh tra góp vốn và chuyển nhượng vốn góp tại Công ty Tân Phú. Công ty Kim Oanh là bên thứ ba ngay tình đã đầu tư 350 tỷ đồng để triển khai dự án trên cơ sở mua phần vốn góp của Công ty Âu Lạc tại Công ty Tân Phú được pháp luật bảo vệ quyền lợi hợp pháp ở điều 133 Bộ luật Dân sự. Tuy nhiên, từ ngày 10/10/2018 đến nay dự án của Công ty Kim Oanh bị dừng lại, không thể triển khai thực hiện bất kỳ hoạt động nào. Người xưa có câu "vô phúc đáo tụng đình" quả thật không sai. Trong vòng xoay kiện tụng, tố cáo dù sau đó doanh nghiệp có đúng, có được minh oan thì rất nhiều mất mát, thiệt hại sẽ không bao giờ lấy lại được.

Doanh nghiệp gọi chính quyền "chưa trả lời"

Sau mỗi lần xảy ra, việc trông cậy đầu tiên của Công ty Kim Oanh là tìm đến chính quyền tỉnh Bình Dương. Vì doanh nghiệp rất tin vào chính quyền, mong muốn cơ quan chức năng ở địa phương bảo vệ lẽ phải, bảo vệ tính đúng đắn nghiêm minh của luật pháp và quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp. Nhiều công văn, đơn kêu cứu, biên bản làm việc đóng thành mấy tập đem ra trình bày với phóng viên; những lá đơn kêu cứu của Công ty Kim Oanh gửi đến các cơ quan chức năng tỉnh Bình Dương tìm sự giúp đỡ, chia sẻ, tháo gỡ khó khăn nhưng hiện nay vẫn chưa có hồi đáp.

Một đất nước muốn phát triển về mọi mặt thì phải có những doanh nghiệp mạnh, các doanh nhân có tầm có tâm. Một địa phương có tiềm lực về kinh tế, chính trị, xã hội thì không thể không cần sự đóng góp của cộng đồng doanh nghiệp tại địa bàn đó. Xã hội Việt Nam đã xóa bỏ cơ chế bao cấp cơ chế mà chính quyền chiếm vị trí độc tôn, nền kinh tế vận hành theo hình thức "xin" "cho". Hiện nay, nền kinh tế Việt Nam đang vận hành theo mô hình nền kinh tế thị trường có sự định hướng của Nhà nước. Trong đó doanh nghiệp chiếm vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, chính quyền với doanh nghiệp vận hành theo cơ chế hỗ trợ, phối hợp, kiểm soát đôi bên cùng có lợi. Doanh nghiệp hoạt động tốt phát triển sẽ nộp thuế vào ngân sách nhiều, mà thuế là nguồn thu để vận hành bộ máy hành chính; đời sống người lao động được nâng cao thì an sinh xã hội ở địa phương được ổn định, phát triển. Doanh nghiệp lớn mạnh thì cơ sở vật chất, hạ tầng xây dựng được nâng cao, bộ mặt đô thị thay đổi tăng nguồn thu và môi trường kinh doanh phát triển đa dạng. Tạo ra nhiều sản phẩm, công ăn việc làm cho cộng đồng doanh nghiệp và dân cư tại đó.

Trong 15 năm hoạt động tại tỉnh Bình Dương, doanh nghiệp Kim Oanh mỗi năm làm công tác từ thiện, an sinh xã hội hàng trăm tỷ đồng. Xây dựng các trường học, chỗ ở cho công nhân người có thu nhập thấp nên góp phần lớn cải thiện nâng cao cuộc sống của rất nhiều người lao động. Ở những năm đầu của thế kỷ 21 trong rất nhiều doanh nghiệp hỗ trợ tạo nên cú “hích” thúc đẩy nền kinh tế, chính trị, xã hội tỉnh Bình Dương phát triển có tên Công ty Kim Oanh. Công ty Kim Oanh là một trong những doanh nghiệp có công đối với chính quyền và nhân dân tỉnh Bình Dương khi có cuộc sống ổn định, no ấm và phát triển như ngày hôm nay.

Ngày 05/11/2020, Chủ tịch tỉnh Bình Dương đã cùng các bộ phận chuyên môn có cuộc làm để tháo gỡ khó khăn cho Công ty Kim Oanh. Trong kết luận của ông Nguyễn Hoàng Thao- Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương tại buổi làm việc với Tập đoàn Kim Oanh ngày 13/11/2020 nêu rõ: “UBND tỉnh tạo điều kiện cho lãnh đạo Tập đoàn Kim Oanh gặp gỡ trao đổi cụ thể với các ngành chức năng của tỉnh trên tinh thần cầu thị và tôn trọng pháp luật”. “Các nội dung trao đổi, giải trình của Công ty và các ngành chức năng liên quan về cơ bản đã thể hiện được bản chất của vụ việc. Tuy nhiên, những phản ánh thiếu khách quan của cơ quan báo chí, truyền thông…đã tạo ra dư luận không phù hợp”.

Qua đó, UBND tỉnh Bình Dương giao cho Công an tỉnh Bình Dương xem xét và sớm có văn bản chỉ đạo trả lời cho Tập đoàn Kim Oanh ngăn ngừa sự ngộ nhận của dư luận, gián tiếp gây ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương rất rõ ràng, cụ thể nhưng không hiểu vì sao trong nội dung buổi làm việc ngày 13/11/2020, Công an tỉnh Bình Dương đã không đề cập tới việc đã ra quyết định khởi tố vụ án từ ngày 05/11/2020. Điều đó phải chăng thể hiện sự thiếu thống nhất trong chỉ đạo điều hành của các cơ quan chức năng tỉnh Bình Dương?

Ở những năm cuối của thế kỷ trước, tỉnh Bình Dương là một địa phương đầu tiên trong cả nước làm các Khu Công nghiệp tập trung rất thành công. Để có được kết quả tốt đẹp nâng cao đời sống kinh tế xã hội của Bình Dương, có phần công sức rất lớn của doanh nghiệp, doanh nhân. Thời điểm đó Bình Dương là nơi thư hút rất nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước đến đầu tư, sản xuất. Với phương châm chính quyền tạo mọi điều kiện đồng hành hỗ trợ doanh nghiệp hoạt động, sản xuất, đã minh chứng bằng giá trị hiện hữu, kết quả thành công vực dậy một vùng đất lâu nay còn hoạt động khai thác chưa hiệu quả. Có lẽ khi khó khăn, sự chia sẻ của chính quyền dễ hơn, đồng cam cộng khổ, đồng hành với doanh nghiệp, doanh nhân hơn. Một doanh nghiệp như Công ty Kim Oanh khi gặp khó khăn thì đồng nghĩa với người lao động tại đây bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, gia đình, con cái. Hàng nghìn người lao động đang có công ăn việc làm ổn định, gia đình yên ấm chỉ sau một quyết định của cơ quan quản lý hành chính nhà nước ở địa phương thì cuộc sống đảo lộn. Tiếng cười, ánh mắt vui tươi của trẻ thơ thay bằng nước mắt và sự nhem nhuốc trên khuôn mặt, nét môi. Thiết nghĩ, các cơ quan công quyền khi ban hành các quyết định liên quan, ảnh hưởng đến việc sống còn của doanh nghiệp nên cẩn trọng. Vì sau đó là hàng nghìn cuộc sống, hàng triệu thân phận, gia đình liên quan, ảnh hưởng.

Một chính khách nước ngoài đã ví doanh nghiệp với chính quyền phải có quan hệ mật thiết như “cá” với “nước”. Trong đó chính quyền như "nước" tạo môi trường, định khuôn khổ pháp lý, dùng những công cụ hành chính để điều chỉnh thu hút, khuyến khích sự kinh doanh, đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh lành mạnh, cạnh tranh công bằng. Bất cứ một thay đổi nào của “nước” đều ảnh hưởng ngay tức thì đến “cá”, cho nên phải hết sức cân nhắc khi thay đổi, điều chỉnh, tiết chế. Theo quy luật tự nhiên nếu vùng nước cá không sống được hay sống quá khắc nghiệt nó sẽ tìm đi nơi khác ngay khi có cơ hội.

Khải Hoàn – Bảo Ngọc