Chủ nhật 13/07/2025 15:42
Hotline: 024.355.63.010
Nghiên cứu - Dữ liệu

ASEAN cần chấm dứt 'cuộc đua xuống đáy' về ưu đãi thuế

12/10/2020 00:00
Cạnh tranh thuế và ưu đãi thuế cho các nhà đầu tư tại các nước ASEAN đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho các hành vi dịch chuyển lợi nhuận và trốn thuế. Vì vậy, khu vực này cần chấm dứt "cuộc đua xuống đáy" về ưu đãi thuế trong thời gian tới.
chinh-sach-thue-1890-1593097510.jpg
Ưu đãi thuế đã tạo ra môi trường đầu tư không công bằng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (Ảnh minh hoạ: Internet)

Đó là nhận định của các chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VERP) tại Hội thảo “Hướng tới chính sách thuế bền vững trong khối ASEAN – Trường hợp ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp".

Thuế thu nhập doanh nghiệp tại ASEAN thấp nhất

Trong 10 năm qua, thuế suất trung bình thuế thu nhập doanh nghiệp của khu vực ASEAN đã giảm từ mức trung bình 25,1% năm 2010 xuống còn 21,7% năm 2020.

Theo VERP, nguyên nhân dẫn đến sụt giảm thuế là do các nước thành viên ASEAN đang cạnh tranh với nhau trong một cuộc đua xuống đáy bằng cách hạ thấp mức thuế thu nhập doanh nghiệp và liên tục đưa ra các ưu đãi thuế rất lớn đối với các nhà đầu tư.

Một số nước thành viên áp dụng thời gian ân hạn thuế lên tới 20 năm và các ưu đãi lớn khác dựa trên lợi nhuận, mức thuế suất trung bình thuế thu nhập doanh nghiệp thực nộp giảm 9,4%. Điều này khiến ASEAN trở thành một trong những khu vực có mức thuế thu nhập doanh nghiệp thực nộp sau ưu đãi thuế thấp nhất trên thế giới.

VERP chỉ ra rằng, các quốc gia như Thái Lan, Indonesia, và Malaysia ước tính mất ít nhất từ 6-9% doanh thu thuế thu nhập doanh nghiệp do hành vi chuyển lợi nhuận của các công ty đa quốc gia.

Tuy nhiên, nghiên cứu của VERP cho thấy, không có bằng chứng thực nghiệm nào cho thấy ưu đãi thuế làm tăng đầu tư trực tiếp nước ngoài tại ASEAN, thậm chí thực tế còn ngược lại.

Hầu hết các ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp hiện tại ở ASEAN không nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư dài hạn, mà thay vào đó được sử dụng để khỏa lấp những yếu kém trong năng lực quản trị và cơ sở hạ tầng và đáp ứng mong muốn ngắn hạn của các nhà đầu tư bằng cách cắt giảm thuế thu nhập doanh nghiệp xuống mức tối thiểu.

Tại Việt Nam, thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp thực nộp đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực sản xuất là 8% trong năm 2016. Tuy nhiên, đối với doanh nghiệp trong nước ở mức 14,5% và hơn 16% đối với các doanh nghiệp nhà nước có quy mô vốn lớn.

“Ưu đãi thuế đã tạo ra môi trường đầu tư không công bằng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ”, VERP nhấn mạnh.

Các chuyên gia cho rằng, những khoản thu bị bỏ lỡ đó hiện đang rất quan trọng để trang trải phần lớn chi tiêu ngân sách cho Covid-19. Do vậy, các nước ASEAN cần cải thiện huy động nguồn thu nội địa để vượt qua các thách thức liên quan như biến đổi khí hậu, gia tăng bất bình đẳng và mức độ nghèo đói cao trong khi phục hồi sau cuộc khủng hoảng Covid-19.

Chấm dứt “cuộc đua xuống đáy”

Tại hội thảo các chuyên gia cũng đặt vấn đề: Mới đây Quốc hội Việt Nam đã thông qua việc giảm 30% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với trường hợp doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 có tổng doanh thu năm 2020 dưới 200 tỷ đồng. Vậy, chính sách này có gây ra nhiều gánh nặng cho chính sách tài khoá, thâm hụt ngân sách không?.

Ông Nguyễn Văn Phụng, chuyên gia ngành thuế cho rằng, dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng lớn tới sản xuất, kinh doanh và đời sống của người dân. Vì vậy, Chính phủ ban hành các chính sách hỗ trợ, trong đó có gói 62 nghìn tỷ dành cho người dân mất việc và gói 180 nghìn tỷ cho doanh nghiệp.

“Thực tế các nước trong khối ASEAN cũng có những chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp như Việt Nam”, ông Phụng cho hay và nhấn mạnh chính sách hỗ trợ giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp để đi vào cuộc sống phải chờ đến năm sau.

Theo tính toán, việc thực hiện mở rộng đối tượng giảm thuế nêu trên dự kiến sẽ giảm thu ngân sách nhà nước của năm 2020 khoảng 23.000 tỷ đồng (tăng thêm hơn 6.000 tỷ đồng so với không thực hiện mở rộng đối tượng).

Đưa ra các giải pháp chấm dứt “cuộc đua xuống đáy” về ưu đãi thuế và hướng tới chính sách thuế bền vững, các chuyên gia cho rằng mỗi quốc gia trong ASEAN dừng việc theo đuổi lợi ích riêng của mình. Ông Ah-Maftuchan, điều phối viên Liên minh Thuế và Công bằng Tài khóa châu Á nhấn mạnh, các quốc gia thành viên ASEAN cần phối hợp loại bỏ các chính sách thuế có lợi cho nước mình nhưng có hại cho nước láng giềng, chấm dứt “cuộc đua xuống đáy” về ưu đãi thuế gây thất thu ngân sách, khiến cho người dân các quốc gia nghèo hơn thêm khó khăn trong cuộc sống.

“Cần xác định một tỷ lệ thuế suất sàn để ngăn chặn cuộc đua xuống đáy”, ông Ah-Maftuchan khuyến nghị.

Trong khi đó, Tiến sỹ Nguyễn Đức Thành, cố vấn trưởng VEPR cho rằng, ASEAN cần đưa ra một danh sách đen về các loại hình ưu đãi thuế không được phép sử dụng; đồng thời tạo một ranh giới rõ ràng và nói không với những thực hành thuế có hại đang gây xói mòn ngân sách quốc gia. Nếu cần thiết, chỉ cho phép áp dụng ưu đãi thuế cho các đầu tư mang lại lợi ích cho người dân và không được áp dụng cho một ngoại lệ nào khác.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Việt Anh, chuyên gia cao cấp của WB tại Việt Nam cho rằng, mỗi quốc gia sẽ đưa ra những quyết định có lợi cho mình như đầu tư, thuế. Để có cơ chế đồng thuận của các nước ASEAN rất khó, bởi mỗi quốc gia có những sáng kiến riêng.

Thanh Hoa

Tin bài khác
TP. Hồ Chí Minh hướng đến mô hình du lịch thông minh, bền vững

TP. Hồ Chí Minh hướng đến mô hình du lịch thông minh, bền vững

Du lịch thông minh không còn là một lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết để thích nghi và phát triển trong thời đại số.
Hà Nội: Cấm xe máy chạy xăng trong Vành đai 1 từ tháng 7/2026

Hà Nội: Cấm xe máy chạy xăng trong Vành đai 1 từ tháng 7/2026

Ngày 12/7/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về các nhiệm vụ cấp bách nhằm ngăn chặn và khắc phục ô nhiễm môi trường. Trong đó, giao UBND TP Hà Nội triển khai các biện pháp cụ thể trong lĩnh vực giao thông đô thị, đặc biệt là kiểm soát phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch.
Thời tiết hôm nay 13/7: Miền Bắc trưa trời nóng, chiều tối mưa dông

Thời tiết hôm nay 13/7: Miền Bắc trưa trời nóng, chiều tối mưa dông

Thời tiết hôm nay 13/7, Thanh Hoá – Hà Tĩnh trời nắng, chiều tối có mưa dông, ven biển Quảng Trị - Lâm Đồng trời nóng; cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ chiều nay mưa dông, trước khi có mưa trời nắng, riêng Nam Bộ trời nóng.
Ngày 12/7, Vietlott xác định có một vé trúng giải Jackpot 1 Power 6/55 trị giá gần 345 tỷ đồng

Ngày 12/7, Vietlott xác định có một vé trúng giải Jackpot 1 Power 6/55 trị giá gần 345 tỷ đồng

Ngày 12/7, kết quả quay số mở thưởng Power 6/55 cho thấy Vietlott đã xác định 1 vé trúng giải Jackpot 1 trị giá gần 345 tỷ đồng và 2 vé trúng Jackpot 2 với tổng giá trị gần 8 tỷ đồng.
Thời tiết ngày mai 13/7/2025: Bắc Bộ có mưa rào, vùng núi cục bộ mưa to

Thời tiết ngày mai 13/7/2025: Bắc Bộ có mưa rào, vùng núi cục bộ mưa to

Thời tiết ngày mai 13/7/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ có mưa rào và dông vài nơi, riêng vùng núi có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to.
Sơn La đồng hành cùng doanh nghiệp vươn xa, hội nhập bền vững

Sơn La đồng hành cùng doanh nghiệp vươn xa, hội nhập bền vững

Hội nghị BCH Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Sơn La lần thứ 9 (mở rộng) khẳng định vai trò cầu nối giữa chính quyền và cộng đồng doanh nghiệp, thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển hiệu quả.
Sáng Kiến Hưng Gia tiên phong số hóa gia phả

Sáng Kiến Hưng Gia tiên phong số hóa gia phả

Sáng Kiến Hưng Gia đang góp phần đưa chuyển đổi số đến từng dòng họ Việt, mô hình gia phả thông minh hiện đang triển khai tại dòng họ Nguyễn Văn – Cẩm Trang, Bắc Ninh.
Hà Nội hỗ trợ thêm 50%; 60% và 10% mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tương ứng lần vượt với các nhóm thuộc hộ nghèo

Hà Nội hỗ trợ thêm 50%; 60% và 10% mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tương ứng lần vượt với các nhóm thuộc hộ nghèo

Ngoài chính sách hỗ trợ chung của nhà nước, TP. Hà Nội sẽ hỗ trợ thêm 50%; 60% và 10% mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, tương ứng lần vượt với các nhóm thuộc hộ nghèo theo quy định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; người thuộc hộ cận nghèo; và các đối tượng khác theo quy định.
Chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam: Cơ hội và thách thức từ điện than đến điện tái tạo

Chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam: Cơ hội và thách thức từ điện than đến điện tái tạo

Việt Nam đã và đang thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc thực hiện chuyển dịch năng lượng công bằng và bền vững, với cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Để hiện thực hóa mục tiêu này, điện than – nguồn năng lượng phát thải cao được định hướng sẽ giảm dần, nhường chỗ cho các nguồn năng lượng sạch.
Thời tiết hôm nay 12/7: Đông Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ tiếp tục mưa dông

Thời tiết hôm nay 12/7: Đông Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ tiếp tục mưa dông

Thời tiết hôm nay 12/7, duyên hải Nam Trung Bộ có nắng nóng cục bộ, từ 15-18/7 khu vực Trung Bộ có nắng nóng diện rộng; cao nguyên Trung Bộ, Nam Bộ chiều nay có mưa dông, riêng Nam Bộ trưa nay trời nắng.
Bảo hiểm xã hội khu vực XXVII công bố cổng thông tin điện tử và kênh mạng xã hội chính thức

Bảo hiểm xã hội khu vực XXVII công bố cổng thông tin điện tử và kênh mạng xã hội chính thức

Bảo hiểm xã hội khu vực XXVII – đơn vị mới thành lập sau sáp nhập ba địa phương TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu vừa chính thức công bố hệ thống cổng thông tin điện tử và các kênh mạng xã hội chính thức của mình.
Thời tiết ngày mai 12/7/2025: Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ mưa to diện rộng

Thời tiết ngày mai 12/7/2025: Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ mưa to diện rộng

Thời tiết ngày mai 12/7/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa rào và dông rải rác, riêng Đông Bắc Bộ, phía Tây Phú Thọ, Thanh Hóa và Nghệ An có mưa to đến rất to.
Việt Nam đổi mới chính sách dân số: Trao quyền và phát triển bền vững

Việt Nam đổi mới chính sách dân số: Trao quyền và phát triển bền vững

Đặt quyền sinh sản làm trọng tâm và đề xuất chính sách hỗ trợ gia đình sinh con một bề là gái, chính sách dân số Việt Nam đang hướng tới phát triển toàn diện và bền vững.
“Xanh hóa” đại học: Tại sao nhiều trường vẫn ngại bước chân vào công cuộc chuyển đổi tốn kém?

“Xanh hóa” đại học: Tại sao nhiều trường vẫn ngại bước chân vào công cuộc chuyển đổi tốn kém?

Giáo dục đại học được kỳ vọng không chỉ truyền thụ tri thức mà còn là gương điển hình trong kiến tạo môi trường bền vững và nâng cao trách nhiệm cộng đồng. Tuy nhiên, công cuộc “xanh hóa” đại học vẫn còn nhiều rào cản.
Thời tiết hôm nay 11/7: Miền Bắc, Thanh Hoá có mưa to

Thời tiết hôm nay 11/7: Miền Bắc, Thanh Hoá có mưa to

Thời tiết hôm nay 11/7, Bắc Bộ ngày có nắng, đêm mưa rào, các sông có khả năng lên lũ; Bắc Trung Bộ có mưa dông, Nam Trung Bộ chủ đạo là nắng, sang tuần nắng nóng diện rộng; cao nguyên Trung Bộ chiều tối mưa dông; Nam bộ trưa oi nóng, chiều tối mưa dông.