Tìm lời giải để nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông nghiệp Việt Nam

Ngân hàng đồng hành cùng nông dân

Trong Hội thảo “Hiệp định EVFTA - Vai trò của ngân hàng trong hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu vào thị trường EU” mới đây, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết: Tổng dư nợ của nền kinh tế hiện nay khoảng hơn 9 triệu tỉ đồng. Tốc độ năm 2020 có thể chậm hơn so với các năm trước do COVID-19 cũng như tác động của thiên tai, bão lũ. Lĩnh vực cho vay nông nghiệp - nông thôn chiếm khoảng 2,16 triệu tỉ.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước - Đào Minh Tú. Ảnh: Báo Chính phủ

Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực được ví như “con đường cao tốc” dẫn hàng hóa Việt vào thị trường châu Âu, đặc biệt là các sản phẩm thế mạnh của Việt Nam là nông thủy sản. Chinh phục được thị trường EU đồng nghĩa với việc chinh phục được một sân chơi lớn vô cùng tiềm năng với quy mô dân số hơn 500 triệu người và GDP đạt 15.000 tỷ USD

Tuy nhiên, với những đòi hỏi khắt khe của thị trường EU, một mình doanh nghiệp hay người nông dân Việt Nam không thể “đơn thương độc mã” tiến vào thị trường này. Bởi vậy, mối liên kết giữa ngân hàng - doanh nghiệp - nông dân trong chuỗi giá trị là con đường tất yếu chinh phục thị trường Châu Âu khó tính.

Ảnh minh họa

Trong thời gian qua, ngành ngân hàng đồng hành cùng người nông dân, các doanh nghiệp phát triển, tháo gỡ khó khăn về vốn để người nông dân đầu tư sản xuất nông nghiệp theo mô hình công nghiệp hóa – hiện đại hóa, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp Việt cải tiến dây chuyền, nâng cao chất lượng sản phẩm, giúp hàng hoá Việt Nam có thể tiến sâu vào thị trường EU, mở rộng thị phần và xuất khẩu bền vững.

NHNN đã ban hành, triển khai nhiều chính sách để hướng dòng vốn tín dụng vào lĩnh vực này và đạt được nhiều kết quả tích cực. Đến nay đã có trên 80 tổ chức tín dụng và 1.181 quỹ tín dụng nhân dân tham gia cho vay nông nghiệp nông thôn với địa bàn rộng khắp cả nước. Tính bình quân giai đoạn 2016-2019,tăng trưởng tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đạt 19,83%,cao hơn mức tăng 16,02% tín dụng chung của nền kinh tế

Năm 2020, mặc dù gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn, bão lũ, dịch tả lợn châu Phi…, song tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn vẫn có tăng trưởng khá. Đến cuối tháng 10/2020 ước đạt trên 2,16 triệu tỷ đồng, tăng 6,5% so với cuối năm 2019, chiếm gần 25% tổng dư nợ tín dụng nền kinh tế.

Ông Nguyễn Đình Tùng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Vina T&T Group cho rằng, trong chuỗi liên kết, ngoài mối liên hệ giữa nông dân - DN, còn một yếu tố rất quan trọng, đó là nguồn vốn. Theo ông Nguyễn Đình Tùng, các hộ nông dân cần vốn để đầu tư, nhưng để tiếp cận được nguồn vốn không phải là điều dễ dàng. Nhờ việc ngân hàng tham gia vào chuỗi liên kết, nông dân sẽ được tạo điều kiện thuận tiện hơn.

Cụ thể, để triển khai hiệu quả, ngân hàng cho vay phải có giải pháp để bảo đảm dòng tiền luân chuyển tốt giữa nông dân-DN vay vốn-ngân hàng.

Công nghệ cao- yếu tố then chốt giúp nông sản VN đáp ứng yêu cầu thị trường EU

Để tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA, theo bà Bùi Thị Thanh An, Phó cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại (Bộ Công Thương), nông sản Việt Nam là mặt hàng rất có tiềm năng xuất khẩu sang Châu Âu. Theo Hiệp định EVFTA, EU cam kết bảo hộ 39 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam, trong đó sản phẩm được bảo hộ chỉ dẫn địa lý thuộc ngành hàng nông, thủy sản chiếm 62%. Cụ thể, hàng rau quả chiếm 49%, thủy sản và chế biến từ thủy sản chiếm 13%, còn lại sản phẩm cây công nghiệp - chế biến và các sản phẩm khác chiếm 38%.

 Nông sản Việt Nam là mặt hàng rất có tiềm năng xuất khẩu sang châu Âu

Tuy nhiên, EU vốn nổi tiếng là một thị trường khó tính, các tiêu chuẩn về chất lượng sản phẩm, tem nhãn, bao bì đều quy định rất chặt chẽ, khắt khe. Vì vậy, theo bà Bùi Thị Thanh An, công nghệ cao chính là then chốt giúp nông sản Việt Nam có thể đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng cao từ thị trường EU.

“Không đảm bảo được những điều kiện ngặt nghèo về chất lượng thì sẽ vô hiệu hóa các lợi thế mà EVFTA mang lại”, bà Bùi Thị Thanh An nói.

Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV Cấn Văn Lực cho rằng việc phát triển, ứng dụng công nghệ cao vào lĩnh vực nông nghiệp cũng còn nhiều hạn chế, tồn tại, như chính sách ứng dụng công nghệ cao chưa được cụ thể hóa và chưa được nhất quán thực hiện, nên chưa thu hút được nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực này.

Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành có liên quan xây dựng và hoàn thiện hệ thống các kênh thông tin dự báo về thị trường, giá cả nông sản nhằm giúp nông dân và DN có định hướng sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp ổn định.

Bà Hà Thu Giang - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng và Các ngành kinh tế (NHNN) cũng thừa nhận, đầu tư tín dụng với các mô hình liên kết phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao còn nhiều thách thức do hợp đồng liên kết thiếu chặt chẽ, tình trạng vi phạm hợp đồng liên kết của người dân; lĩnh vực sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cần có vốn đầu tư lớn nhưng số lượng các khu, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và số lượng DN nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được công nhận chưa nhiều; chưa có nhiều mô hình bài bản, hiệu quả, nguồn lực tài chính yếu.

Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, cách đây 4 năm, tại một hội nghị ở TPHCM, lãnh đạo Chính phủ đã giao cho ngành ngân hàng có ngay gói 50 nghìn tỉ đồng, sau đó nâng lên 100 nghìn tỷ cho lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao. NHNN đã có ngay gói này với sự hưởng ứng của các ngân hàng nhưng đến nay, dư nợ cho nông nghiệp công nghệ cao mới đạt 27.000 tỷ, “chưa phải là con số mong đợi" như chia sẻ của ông Đào Minh Tú

Để các chính sách tín dụng đối với nông nghiệp, nông thôn phát huy hiệu quả, dòng vốn chảy vào lĩnh vực này, lãnh đạo NHNN cho rằng cần có sự phối hợp của các bộ, ngành, địa phương như đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ giải pháp được giao tại các Nghị định của Chính phủ thúc đẩy phát triển nông nghiệp.

Đồng thời, tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, bảo đảm phù hợp giữa quy hoạch tổng thể và quy hoạch từng vùng, địa phương và thị trường; tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, DN tiếp cận và ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ tiên tiến hiện đại phục vụ sản xuất, kinh doanh trong nông nghiệp.

"Muốn xuất khẩu hàng hoá sang thị trường EU, chúng ta phải chấp nhận cuộc chơi là có sản phẩm chất lượng tốt, ứng dụng khoa học công nghệ cao. DN Việt  muốn “làm ăn lớn” thì phải có nguồn vốn để đầu tư lớn. Về phía mình, nhận thức được điều này, ngành ngân hàng luôn hỗ trợ tối đa cho nông dân, DN", Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định.

"Muốn xuất khẩu hàng hoá sang thị trường EU, chúng ta phải chấp nhận cuộc chơi là có sản phẩm chất lượng tốt, ứng dụng khoa học công nghệ cao. DN Việt  muốn “làm ăn lớn” thì phải có nguồn vốn để đầu tư lớn. Về phía mình, nhận thức được điều này, ngành ngân hàng luôn hỗ trợ tối đa cho nông dân, DN", Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định.

Bảo Bảo