Thứ hai 07/07/2025 11:03
Hotline: 024.355.63.010
Thương hiệu

Những baby Amazon

12/10/2020 00:00
Các startup thương mại điện tử muốn trở thành những gã khổng lồ như Amazon, nhưng mục tiêu này có quá tham vọng?

Tóc của Delight Ogualu rất thẳng và đen nhánh. Cô tự làm tóc cho mình. Ogualu và chồng đang điều hành một doanh nghiệp bán tóc giả, rất được ưa chuộng ở Nigeria. Ban đầu người mua đích thân đến cửa hàng nhỏ ở Lagos của đôi vợ chồng. Sau đó, cả hai bắt đầu bán hàng trên Jumia, một trang web thương mại điện tử, cho khách hàng trên cả nước. Hiện nay khoảng 60% doanh số bán tại Công ty là qua mạng.

Tại các nền kinh tế mới nổi, những doanh nghiệp như công ty của Ogualu đang tìm đường tiếp thị sản phẩm qua internet. Thương mại điện tử toàn cầu đã và đang tăng trưởng hơn 1 thập niên. Và các startup như Jumia lại đang trở thành thời thượng khi giới đầu tư một lần nữa ồ ạt đổ tiền vào nhằm tìm kiếm cơ hội tăng trưởng từ tầng lớp người tiêu dùng mới bắt đầu làm quen với internet.

Jumia lên sàn New York vào tháng 4 vừa qua. MercadoLibre, nền tảng thị trường lớn đến từ Argentina niêm yết trên sàn New York cách đây 12 năm, đã chứng kiến giá cổ phiếu của Công ty tăng hơn gấp đôi kể từ đầu năm 2019. PayPal vừa mới đầu tư 750 triệu USD vào công ty này. Trong khi đó, cổ phiếu của Sea, một tập đoàn internet niêm yết trên sàn New York vào năm 2017, đã tăng gấp 3 lần về giá trị từ đầu năm đến nay. Trong tháng 3 vừa qua, Sea đã huy động 1,5 tỉ USD để tiếp sức cho đà tăng trưởng mạnh mẽ của bộ phận thương mại điện tử Shopee.

Năm ngoái Walmart đã trả 16 tỉ USD để nắm quyền kiểm soát Flipkart, một công ty Ấn Độ. Tiền từ các nhà đầu tư đang rót mạnh vào ngành thương mại điện tử Nga, nơi đang diễn ra một cuộc chạy nước rút nhằm giành phần lớn trên thị trường 18 tỉ USD, theo Fedor Virin thuộc Data Insight. Năm ngoái Alibaba, gã khổng lồ internet của Trung Quốc, đã bắt tay với Mail.ru, một công ty internet Nga. Sberbank, ngân hàng quốc doanh Nga, cũng đã lập một liên doanh thương mại điện tử với Yandex (Nga).

Nhung baby Amazon
 

Những công ty như vậy được gọi là những “baby Amazon”, đang theo con đường mà tập đoàn thương mại điện tử Mỹ đã đi với mục tiêu trở thành Amazon thứ 2. Nếu không tính bộ phận Bắc Mỹ đã trưởng thành của Amazon, thì có khoảng 277 tỉ USD giá trị hàng hóa đã được trao tay trên nền tảng của Amazon vào năm ngoái, so với khoảng 30 tỉ USD của các công ty lớn nhất đến từ các thị trường mới nổi. Với con số khoảng 65 tỉ USD, tổng giá trị gộp lại của các “baby Amazon” này vẫn thấp hơn nhiều so với con số 949 tỉ USD của Amazon (dù rằng bộ phận điện toán đám mây AWS có thể chiếm phân nửa trong mức vốn hóa thị trường của Amazon). Tổng doanh thu của các công ty trên chỉ vào khoảng 6 tỉ USD, bằng 1/10 của Amazon.

Nhưng trong khi doanh số thương mại điện tử quốc tế của Amazon tăng chỉ 12% trong quý II (so với cùng kỳ) thì doanh số bán của các công ty internet này lại tăng với tốc độ 2 con số, thậm chí 3 con số. Doanh số bán của MercadoLibre, chẳng hạn, tăng tới 94% trong quý gần nhất trong khi Shopee tăng tới 342%. Vì thế, không có gì đáng ngạc nhiên khi các nhà đầu tư rất hứng thú với các startup này.

Mặc dù tất cả các công ty trên đều muốn trở thành Amazon thứ 2 khi lớn lên nhưng họ sẽ rất khác so với Amazon. Trong khi tăng trưởng của Amazon dựa trên mạng lưới bưu chính viễn thông Mỹ và các mạng lưới thẻ tín dụng, thì các “baby Amazon” phải tự xây dựng hạ tầng của chính mình hoặc hoạt động mà không có nó. Chính điều này đã hạn chế tăng trưởng ban đầu của các “baby Amazon”. Nhưng với cơ sở hạ tầng hiện đã tốt hơn trước và các khách hàng tiềm năng đều đổ xô lên mạng, họ đang nhìn thấy một kỷ nguyên mới. “Cơ hội trong 20 năm tới còn lớn hơn nhiều so với 20 năm qua”, Sean Summers, Giám đốc marketing MercadoLibre, nhận xét.

Nhung baby Amazon
 

Các “baby Amazon” có 4 đặc điểm chung. Thứ nhất, họ sinh ra đã thích ứng với các thị trường địa phương nhiều lắt léo. Nhà bán lẻ số 1 thế giới Walmart đã phải rời khỏi Brazil vào năm 2018 một phần do chủ nghĩa bảo hộ của nước này khiến Tập đoàn không dễ dàng tiếp cận các chuỗi cung ứng toàn cầu để cung cấp mức giá thấp như ở các thị trường khác. Những nhiêu khê liên quan đến thuế, vận chuyển và thanh toán cũng phiền toái đối với các tập đoàn nước ngoài, khiến họ không muốn mất sức quá nhiều, theo Summers. Nhờ sự vắng mặt của các tập đoàn lớn này, các công ty nội địa mới có thể sinh tồn.

Do đó, trước thời điểm các gã khổng lồ nước ngoài quyết định nhảy vào thị trường, các công ty thường phải xây dựng cơ sở hạ tầng của riêng mình tại những nơi mà thanh toán và hệ thống phân phối còn sơ khai hoặc thậm chí không hề tồn tại. Đây là đặc điểm chung thứ 2 của các “baby Amazon”. Nhiều trong số các khách hàng của Jumia không có địa chỉ, vì thế nhân viên giao hàng phải gọi điện thoại trước để xin hướng dẫn chỉ đường. Jumia hiện làm việc với hơn 100 nhà cung cấp dịch vụ logistics và tại các thành phố như Lagos, Jumia có cả một đội quân xe máy và xe tải chở hàng riêng.

Indonesia cũng là một thị trường tăng trưởng nhanh với 265 triệu dân nhưng lại nằm rải rác, phân tán trên khắp 15.000 hòn đảo mà gần như không có con đường nào dễ đi. Hoặc tại Nigeria, cũng không có địa chỉ chính xác. Ở những thị trường như vậy, Shopee và các đối thủ trong vùng như Tokopedia và Lazada phải nhờ đến các chủ cửa hàng địa phương vì họ biết địa điểm để trực tiếp đưa hàng đến đúng người nhận. Ngoài ra, Jumia, Souq (được Amazon mua lại năm 2017) và MercadoLibre đều phải phát triển hệ thống thanh toán riêng.

Điểm tương đồng thứ 3 là các nhà kinh doanh thương mại điện tử ở những thị trường mới nổi có khuynh hướng không tự trữ hàng và bán hàng. Trong khi đó, khoảng 40% doanh số bán của Amazon đến từ các sản phẩm mà nó trữ hơn là từ các bên thứ 3. Trong trường hợp của MercadoLibre và Shopee, con số này gần như là 0. Nhu cầu xây dựng và duy trì hệ thống phân phối và thanh toán khiến cho họ không còn sức lực hay nguồn lực để điều hành doanh nghiệp. Cơ quan quản lý ở các nước đang phát triển cũng khắt khe hơn ở Mỹ và châu Âu đối với các hành vi chống cạnh tranh.

Nhung baby Amazon

Các “baby Amazon” khác biệt với Amazon ở điểm quan trọng cuối cùng. Đó là họ không tạo ra nhiều tiền trong thời điểm này. Nhiều công ty vẫn đang trong giai đoạn “đốt” tiền. Jumia đã lỗ 170 triệu euro (188 triệu USD) vào năm ngoái và lỗ tổng cộng 862 triệu euro kể từ khi thành lập vào năm 2012. Shopee vẫn chưa tạo ra lợi nhuận, dù các chuyên gia phân tích kỳ vọng công ty này sẽ có lãi trước năm 2023. Năm ngoái MercadoLibre đã không có lãi lần đầu tiên kể từ khi hòa vốn vào năm 2006. Summers cho biết Công ty đang đầu tư vào mọi thứ có thể mang đến tăng trưởng.

Với những lý do trên, các nhà đầu tư sẽ phải kiên nhẫn chờ đợi và cũng cần có hầu bao rủng rỉnh. Eghosa Omoigui thuộc Echovc Partners, một quỹ đầu tư mạo hiểm ở Lagos, tin rằng thương mại điện tử một ngày nào đó sẽ tỏa sáng ở châu Phi. Trong thời gian này, “bạn phải tiếp tục cho nhiêu liệu vào để động cơ vận hành”, Omoigui nói. Tại Nga, Virin dự đoán: “Người chiến thắng cuối cùng sẽ là người không cạn vốn”.

Hiện tại các công ty có vẻ như chưa đứng trước nguy cơ hết tiền. Công ty mẹ của Shopee đã huy động được 884 triệu USD khi niêm yết trên sàn New York cách đây 2 năm. Còn MercadoLibre đã huy động 2 tỉ USD vào tháng 3 nhờ bán cổ phiếu trên thị trường thứ cấp và bán cổ phần cho PayPal. Tokopedia đã nhận được 1,1 tỉ USD từ SoftBank của Nhật vào tháng 12 năm ngoái. Jumia có khoảng 380 triệu euro tiền mặt, đủ dùng cho khoảng 2 năm với tốc độ đốt tiền hiện nay của doanh nghiệp này.

Nhung baby Amazon
 

Những “baby Amazon” cũng kỳ vọng các thị trường của họ sẽ bành trướng đủ nhanh để tạo ra lợi nhuận trước khi cạn vốn. Dù sao vẫn còn dư địa để tăng trưởng. Chưa tới 1% doanh số bán lẻ ở các thị trường của Jumia hiện diễn ra trên mạng. Đến năm 2025, con số này có thể đạt 10% ở các nền kinh tế lớn nhất của châu Phi, theo McKinsey. Hơn nữa, tầng lớp người tiêu dùng đang tăng trưởng rất nhanh, theo Jeremy Hodara, một trong những nhà đồng sáng lập Jumia.

Doanh thu của Shopee đang gia tăng thậm chí khi Hãng đã chi tiêu ít hơn vào marketing và khuyến mãi. Năm ngoái Shopee có 50 triệu người mua, tăng từ con số 21,7 triệu của năm trước đó. Vào năm 2017 Google và Temasek dự báo nền kinh tế internet sẽ trị giá 200 tỉ USD vào năm 2025. Năm ngoái họ đã nâng dự báo lên mức 240 tỉ USD. Marcel Motta thuộc Euromonitor International dự kiến tỉ trọng thương mại điện tử trong tổng doanh số bán lẻ ở Brazil sẽ tăng gấp đôi lên tới 10% vào năm 2023. Ở Nga, doanh số bán hàng hóa vật chất trên mạng hằng năm có thể đạt 50 tỉ euro vào năm 2023, tăng từ mức 22 tỉ euro năm 2019.

Tiềm năng là thế nhưng số phận của các “baby Amazon” vẫn khó nói trước. Một số sẽ chọn cách bán mình cho các gã khổng lồ như cách Souq và Flipkart đã làm. Một số khác sẽ vẫn đơn thương độc mã

Vân Anh

Tin bài khác
Sơn La hướng tới thương hiệu cà phê Arabica bền vững, giá trị cao

Sơn La hướng tới thương hiệu cà phê Arabica bền vững, giá trị cao

Tập trung quy hoạch vùng trồng, nâng chất lượng giống, đẩy mạnh chế biến sâu và bảo vệ môi trường, tỉnh Sơn La đang định hình thương hiệu cà phê Arabica theo hướng phát triển bền vững.
Ford Việt Nam triển khai chương trình khuyến mãi tháng 7 lên đến 89 triệu đồng

Ford Việt Nam triển khai chương trình khuyến mãi tháng 7 lên đến 89 triệu đồng

Nhằm tri ân khách hàng, đồng thời thể hiện cam kết không ngừng đồng hành và kiến tạo giá trị cho người dùng Việt, Ford Việt Nam phối hợp cùng hệ thống đại lý trên toàn quốc triển khai các chương trình ưu đãi hấp dẫn trong tháng 7. này.
Tesla đối mặt áp lực sau màn ra mắt robotaxi

Tesla đối mặt áp lực sau màn ra mắt robotaxi

Dù giá cổ phiếu tăng nhờ robotaxi, Tesla vẫn có nguy cơ công bố quý sụt giảm doanh số xe thứ hai liên tiếp.
Trại hè Summer EDventures: Học sinh rèn kỹ năng, trưởng thành qua từng trải nghiệm cùng Ocean Edu

Trại hè Summer EDventures: Học sinh rèn kỹ năng, trưởng thành qua từng trải nghiệm cùng Ocean Edu

Trại hè Summer EDventures do Hệ thống Anh ngữ Quốc tế Ocean Edu tổ chức, với định hướng phát triển kỹ năng toàn diện cho học sinh trong môi trường tiếng Anh được nhiều phụ huynh quan tâm và lựa chọn.
Khai trương Vinwonders Vũ Yên - Tâm điểm vui chơi giải trí và vườn thú lớn nhất miền bắc

Khai trương Vinwonders Vũ Yên - Tâm điểm vui chơi giải trí và vườn thú lớn nhất miền bắc

Ngày 01/07/2025, Công ty Cổ phần Vinpearl đã chính thức khai trương VinWonders Vũ Yên - Công viên giải trí và vườn thú lớn nhất miền Bắc.
VPBank triển khai Apple Pay cho chủ thẻ VPBank JCB thanh toán dễ dàng, an toàn và riêng tư trên iPhone, Apple Watch, iPad hoặc Mac

VPBank triển khai Apple Pay cho chủ thẻ VPBank JCB thanh toán dễ dàng, an toàn và riêng tư trên iPhone, Apple Watch, iPad hoặc Mac

VPBank chính thức triển khai Apple Pay cho các chủ thẻ tín dụng JCB. Apple Pay là phương thức thanh toán dễ dàng, an toàn và riêng tư tại cửa hàng, trực tuyến và cả trong các ứng dụng.
Chiến lược mới giúp Vũng Tàu không chỉ là nơi “đổi gió” cuối tuần

Chiến lược mới giúp Vũng Tàu không chỉ là nơi “đổi gió” cuối tuần

Chỉ cách trung tâm TP. Hồ Chí Minh khoảng 100km, Vũng Tàu là điểm đến yêu thích để người dân thành phố “đổi gió” mỗi cuối tuần. Tuy nhiên, để giữ được dòng khách chất lượng cao lưu trú, du lịch Vũng Tàu cần một cuộc cách mạng.
VinUni vinh danh thế hệ trưởng thành từ đại dịch

VinUni vinh danh thế hệ trưởng thành từ đại dịch

Trường Đại học VinUniversity (VinUni) đã tổ chức Lễ tốt nghiệp khóa 2 (2021–2025) cho gần 150 sinh viên. Với thành tích xuất sắc: chưa tốt nghiệp nhưng 55% sinh viên năm cuối đã được tuyển vào các tập đoàn đa quốc gia; 26% đã trúng tuyển Thạc sĩ/Tiến sĩ tại những đại học danh tiếng toàn cầu. Các tân khoa VinUni khóa 2 là thế hệ đặc biệt - trưởng thành và tỏa sáng từ đại dịch Covid-19.
Người dùng VinFast thích “mua đứt” xe kèm pin vì chính sách giá cực tốt

Người dùng VinFast thích “mua đứt” xe kèm pin vì chính sách giá cực tốt

Giá xe kèm pin của VinFast sau hỗ trợ từ chiến dịch “Mãnh liệt Tinh thần Việt Nam – Vì tương lai xanh” lần 3 được đánh giá là “vô tiền khoáng hậu”, cùng dịch vụ hậu mãi vượt trội mang tới cơ hội lớn cho người dùng lên đời ô tô điện.
Giải pháp tài chính tối ưu từ BAC A BANK: Lãi vay chỉ từ 4%/năm

Giải pháp tài chính tối ưu từ BAC A BANK: Lãi vay chỉ từ 4%/năm

Trong bối cảnh nhu cầu vay vốn cá nhân tiếp tục gia tăng, đặc biệt vào thời điểm giữa năm khi nhiều kế hoạch mua sắm, đầu tư và sản xuất kinh doanh bước vào giai đoạn cao điểm, Ngân hàng TMCP Bắc Á (BAC A BANK) chính thức triển khai Chương trình tín dụng “Vay ưu đãi - Lãi linh hoạt 2025” với mức lãi suất cạnh tranh chỉ từ 4,0%/năm. Chương trình áp dụng cho cả khoản vay ngắn hạn và khoản vay trung - dài hạn, có hiệu lực từ nay đến hết tháng 6/2026 tại hệ thống Chi nhánh/ Phòng giao dịch BAC A BANK trên toàn quốc.
Sức hút của Blanca City - đô thị biển “không ngủ” tại trung tâm Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh

Sức hút của Blanca City - đô thị biển “không ngủ” tại trung tâm Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh

Ôm trọn cung biển bãi Sau – “trái tim sôi động” của Vũng Tàu, Blanca City được kiến tạo như một trung tâm hội tụ mọi nhu cầu về sống – nghỉ dưỡng – trải nghiệm trong hệ sinh thái không bị giới hạn bởi ánh mặt trời.
Vietsovpetro: Hành trình 44 năm - một biểu tượng của hợp tác quốc tế, lòng kiên định và đổi mới không ngừng

Vietsovpetro: Hành trình 44 năm - một biểu tượng của hợp tác quốc tế, lòng kiên định và đổi mới không ngừng

Vừa qua, tại tòa nhà Vietsovpetro (TP. Vũng Tàu), Đoàn Thanh niên Liên doanh Vietsovpetro đã tổ chức chương trình đối thoại giữa Tổng Giám đốc Vietsovpetro Vũ Mai Khanh với đoàn viên, thanh niên toàn liên doanh. Sự kiện thu hút sự tham gia của 150 đại biểu là lãnh đạo, cán bộ chủ chốt và đoàn viên tiêu biểu.
VPBank tài trợ khoản tín dụng 75 triệu USD cho dự án khu công nghiệp Sông Khoai

VPBank tài trợ khoản tín dụng 75 triệu USD cho dự án khu công nghiệp Sông Khoai

VPBank sẽ thực hiện tài trợ tín dụng cho dự án đầu tư xây dựng Khu công nghiệp Sông Khoai, tỉnh Quảng Ninh (Amata City Hạ Long) với tổng giá trị lên tới 75 triệu USD.
BAC A BANK ưu đãi khách hàng gửi tiền khu vực Miền Nam

BAC A BANK ưu đãi khách hàng gửi tiền khu vực Miền Nam

Với mong muốn đồng hành cùng khách hàng trong nỗ lực tích lũy tài chính bền vững, Ngân hàng TMCP Bắc Á chính thức triển khai chương trình “Chọn BAC A BANK - Gửi tiền ngay, Quà trao tay” dành cho khách hàng mở sổ tiết kiệm tại 8 chi nhánh trọng điểm khu vực miền Nam từ nay đến hết ngày 30/09/2025, với nhiều quà tặng thiết thực như lời tri ân sâu sắc gửi tới những khách hàng đã luôn tin tưởng, gắn bó với Ngân hàng trong suốt thời gian qua.
Ứng dụng Herbalife VNHUB lần thứ ba liên tiếp được vinh danh “Top công nghiệp 4.0 Việt Nam”

Ứng dụng Herbalife VNHUB lần thứ ba liên tiếp được vinh danh “Top công nghiệp 4.0 Việt Nam”

Nền tảng số Herbalife VNHUB – công cụ hỗ trợ đắc lực cho hệ thống kinh doanh và dịch vụ khách hàng của công ty lần thứ ba liên tiếp được trao giải thưởng “Top Công nghiệp 4.0 Việt Nam 2025” ở hạng mục “Top Doanh nghiệp có sản phẩm số thông minh và giải pháp công nghệ Công nghiệp 4.0”.