Thứ năm 10/07/2025 08:07
Hotline: 024.355.63.010
Kinh tế số

Nguy cơ toàn cầu thất nghiệp: Lời cảnh tỉnh chấn động

12/10/2020 00:00
Rất nhiều dự đoán được đưa ra về việc công nghệ sẽ thay thế con người trong mọi ngành nghề trong những năm gần đây.

Ở nước Mỹ, khi các ứng viên đang tích cực mở các chiến dịch tranh cử nhằm thu hút phiếu bầu cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, vấn đề việc làm và sự phát triển của robot đang được đưa vào các cuộc tranh luận nhằm tìm ra cách giải quyết tình trạng bất bình đẳng thu nhập.

Trước câu hỏi: “Người Mỹ đối phó với sự thay đổi của thị trường việc làm ra sao?”, Stuart Russell, chuyên gia về khoa học máy tính tại Đại học California ở Berkeley trả lời: “Câu trả lời không hề đơn giản. Nhưng về lâu dài, gần như toàn bộ việc làm hiện tại sẽ biến mất. Vì vậy chúng ta cần thay đổi chính sách khá triệt để chuẩn bị cho một nền kinh tế tương lai rất khác".

Am hiểu cả lĩnh vực giải phẫu thần kinh, Stuart Russell sắp ra mắt một cuốn sách có tựa Human Compatible: Artificial Intelligence and the Problem of Control, đề cập về sự phát triển của Trí tuệ nhân tạo AI và việc AI có thể thay đổi tương lai việc làm, mối quan hệ giữa người với người và thậm chí cả văn minh nhân loại.

Cuốn Human Compatible: Artificial Intelligence and the Problem of Control sẽ được ra mắt tháng 10 tới. Ảnh: Amazon.

Trong cuốn sách của mình, Russell viết: "Một bức tranh đang nhanh chóng hiện rõ, khắc họa một nền kinh tế không cần nhiều nhân lực. Lúc này, làm việc không còn cần thiết nữa".

Cũng theo tác giả Russell, ngành sản xuất sẽ không còn cần nhiều lao động, các trung tâm trực điện thoại cũng không cần nhân viên. Số lượng tài xế lái xe tải sẽ ít đi. Và lúc này thị trường sẽ cần nhiều nhân viên chăm sóc sức khỏe và chăm sóc tại nhà.

Tờ MIT Technology Review đã cố gắng tìm và nghiên cứu tất cả các báo cáo đề cập tới tác động của tự động hóa đối với lực lượng lao động.

Một trong những báo cáo này đến từ Viện toàn cầu McKinsey, theo đó, đã đánh giá mức độ dễ bị tự động hóa của công việc thuộc các ngành nghề khác nhau. Báo cáo này đã đưa ra kết luận rằng hàng trăm triệu người trên toàn thế giới sẽ phải tìm việc làm mới hoặc học các kỹ năng mới.

Đẳng thức robot = bất bình đẳng xã hội

Tất cả những người từng nghĩ về viễn cảnh này đều khẳng định việc tăng cường tự động hóa sẽ dẫn đến bất bình đẳng nhiều hơn. Một điều dễ thấy là khi các doanh nghiệp đẩy mạnh tự động hóa, họ sẽ có năng suất lao động cao hơn, tuy nhiên, tiền lương của người lao động lại không theo kịp quá trình này.

Một báo cáo của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD có đoạn: "Thách thức tiềm tàng của tương lai nằm ở việc đối phó với sự bất bình đẳng đang gia tăng và đảm bảo thực hiện việc tái đào tạo, đặc biệt cho những lao động có trình độ thấp".

Thế giới đã ngỡ ngàng khi Trung Quốc ra mắt những MC trí tuệ nhân tạo đầu tiên.

Một ứng cử viên tranh cử tổng thống Mỹ đến từ đảng Dân chủ - Andrew Yang - đang xây dựng cương lĩnh tranh cử xoay quanh vấn đề này. Yang cho rằng thay vì đổ lỗi cho Trung Quốc thì tự động hóa là nguyên nhân đáng lo hơn dẫn đến sự sụt giảm của ngành sản xuất Mỹ.

Yang chia sẻ với tờ The Atlantic rằng: "Chúng ta cần thức tỉnh mọi người". Đi sâu vào vấn đề, khi tự động hóa đang thay thế dần công việc của nhiều người thì chính phủ có nên trả lương cho người dân để bù đắp lại hay không? Trả lời câu hỏi này, Yang đề xuất việc chi trả cho tất cả mọi người ở Mỹ, dù có nhu cầu hay không, mức lương 1.000 USD/tháng. Theo Yang, số tiền này sẽ giải quyết được sự bất bình đẳng, cả về kinh tế và chủng tộc và giúp mọi người có cơ hội theo đuổi những công việc đóng góp tăng thêm giá trị cho cộng đồng.

Đó không phải là một ý tưởng mới. Quốc hội Mỹ và Tổng thống Richard Nixon gần như đã thông qua một đề xuất như vậy vào đầu những năm 1970 để chống lại đói nghèo. Nhưng hiện tại, sau nhiều thập kỷ đảng Cộng hòa xa rời khỏi các chương trình xã hội, ý tưởng về mức thu nhập cơ bản phổ quát như vậy đang trở thành một kịch bản viễn tưởng.

Để minh họa cho ý tưởng của mình, Yang lấy ví dụ về nghề lái xe tải. Theo ông, đây là một nghề chìa khóa cho nền kinh tế Mỹ vào thời điểm hiện tại, nhưng có thể và sẽ được hoàn toàn tự động trong tương lai rất gần. Tự động hóa xe tải sẽ mang lại lợi ích cho môi trường, tiết kiệm tiền và giúp gia tăng năng suất, nhưng sẽ không có lợi cho các tài xế xe tải. Yang cho rằng lúc này, việc phân phối giá trị trực tiếp đến người Mỹ là cần thiết.

Tuy nhiên, việc xây dựng một xã hội tồn tại dựa trên thu nhập cơ bản, không có việc làm, cuối cùng sẽ định hình lại cách xã hội vận hành. Về vấn đề này, tác giả Russell cho rằng: "Đối với một số người, việc phân phối thu nhập như vậy là một mô hình của thiên đường. Nhưng với những người khác, nó cho thấy một sự thất bại - khi tất cả thừa nhận rằng hầu hết dân số không đóng góp được gì có giá trị kinh tế cho xã hội".

Người lao động sẽ phải tìm việc làm mới hoặc học các kỹ năng mới. Ảnh: CNN.

Cách con người sử dụng thời gian

Đang có nhiều người nghĩ tới việc xã hội sẽ làm gì khi năng suất tăng lên đến mức họ không phải làm việc nhiều nữa. Trong một bài báo vào năm 1930, nhà kinh tế học John Maynard Keynes đã viết rằng các thế hệ tiếp sau sẽ phải vật lộn với tình cảnh không có việc gì để làm.

"Đối với những người đổ mồ hôi để có bánh mì ăn mỗi ngày thì việc được thư giãn thoải mái là điều họ luôn mong mỏi. Nhưng cho đến khi họ đạt được điều đó, họ sẽ phải đối mặt với một vấn đề nan giải là: Thay vì mất thời gian để làm giàu, họ sẽ dùng thời gian ra sao để tìm đến các hoạt động giải trí phù hợp và có một cuộc sống sáng suốt, dễ chịu và tốt đẹp”.

Bên cạnh các hoạt động giúp bản thân cảm thấy thư giãn, tự động hóa cũng có thể dẫn đến những vấn đề không lường trước được. Trong lịch sử phát triển của nước Mỹ, khi máy tách sợi bông và hạt bông ra đời, nhu cầu về lao động nô lệ hái bông đã gia tăng đáng kể khi tất cả hạt bông chín cùng một lúc. Đây là một nguyên nhân dẫn đến việc chế độ nô lệ ở Mỹ tiếp tục tồn tại ở các bang miền Nam và chính quyền khu vực này còn muốn mở rộng chế độ nô lệ sang phần còn lại của nước Mỹ.

Bên cạnh đó, trong khi cuộc sống của người lao động trở nên dễ dàng hơn, thì quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế hiện tại sang một nền kinh tế mới cũng sẽ là một chặng đường dài và tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường đối với người lao động.

Minh Hoa

Tin bài khác
"Ứng dụng AI sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu vận hành, tăng trưởng doanh thu"

"Ứng dụng AI sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu vận hành, tăng trưởng doanh thu"

Tại buổi toạ đàm: “Quản trị doanh nghiệp thực chiến trong kỷ nguyên AI" diễn ra sáng nay (9/7), ông Trần Khánh Tư đã chia sẻ 5 bước ứng dụng AI giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả, tăng trưởng vượt bậc.
Dữ liệu sẽ quyết định thắng cuộc trong cuộc đua công nghệ và trí tuệ nhân tạo

Dữ liệu sẽ quyết định thắng cuộc trong cuộc đua công nghệ và trí tuệ nhân tạo

Shark Hưng nhận định AI là cơ hội lớn, dữ liệu là “vàng mới”, doanh nghiệp nào làm chủ được công nghệ, sẽ chiến thắng trong kỷ nguyên chuyển đổi số toàn diện.
"Công nghệ AI thay đổi cách thức vận hành doanh nghiệp trong kỷ nguyên số"

"Công nghệ AI thay đổi cách thức vận hành doanh nghiệp trong kỷ nguyên số"

Công nghệ AI đang tạo ra cuộc chuyển đổi sâu rộng, buộc doanh nghiệp phải tái cấu trúc để tồn tại và phát triển trong kỷ nguyên mới. Đây cũng là nhận định được ông Bùi Quang Hiếu - Giảng viên tại Viện Quản trị & Công nghệ FSB (Đại học FPT) chia sẻ mới đây.
Giá điện thoại HONOR tháng 7/2025 giảm mạnh: Cơ hội tốt để nâng cấp

Giá điện thoại HONOR tháng 7/2025 giảm mạnh: Cơ hội tốt để nâng cấp

Tháng 7/2025, giá điện thoại HONOR tại Việt Nam giảm mạnh, từ phân khúc phổ thông đến cao cấp. HONOR 400 series chính thức mở bán, với giá từ 8,8 triệu đồng.
Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành bộ tiêu chí chuyển đổi số cho doanh nghiệp

Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành bộ tiêu chí chuyển đổi số cho doanh nghiệp

Để hỗ trợ doanh nghiệp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành bộ tiêu chí đánh giá mức độ chuyển đổi số dành riêng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa và doanh nghiệp lớn.
Tăng thuế VAT, Netflix và các nền tảng số bắt đầu tăng giá người dùng Việt Nam

Tăng thuế VAT, Netflix và các nền tảng số bắt đầu tăng giá người dùng Việt Nam

Từ 1/7, Netflix, Facebook Ads, Google Ads tăng giá tại Việt Nam do thuế VAT tăng từ 5% lên 10%. Người dùng đã có những phản ứng trái chiều trước thay đổi này.
Cloudflare ra mắt chính sách chặn AI crawler mặc định để bảo vệ quyền sáng tạo trong thời đại số

Cloudflare ra mắt chính sách chặn AI crawler mặc định để bảo vệ quyền sáng tạo trong thời đại số

Cloudflare trở thành công ty đầu tiên trên thế giới mặc định chặn trình thu thập dữ liệu AI không có sự đồng ý từ chủ website. Chính sách mới đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ nội dung và quyền lợi của nhà sáng tạo trên Internet.
Google chính thức đưa Veo 3 về Việt Nam: Công cụ AI tạo video siêu thực

Google chính thức đưa Veo 3 về Việt Nam: Công cụ AI tạo video siêu thực

Google vừa ra mắt Veo 3 tại Việt Nam - công cụ AI tạo video từ văn bản và hình ảnh, hỗ trợ tiếng Việt, mang đến trải nghiệm sáng tạo sống động và dễ tiếp cận.
Bảng giá điện thoại OPPO tháng 7: Đa dạng mẫu mã, giá chỉ từ 2,89 triệu đồng

Bảng giá điện thoại OPPO tháng 7: Đa dạng mẫu mã, giá chỉ từ 2,89 triệu đồng

Tháng 7/2025, bảng giá điện thoại OPPO ghi nhận loạt mẫu đa dạng, giá hợp lý từ phổ thông đến cao cấp, đáp ứng nhu cầu học tập, làm việc và giải trí.
Từ 1/7/2025, các doanh nghiệp công nghệ tăng tốc hỗ trợ vận hành chính quyền hai cấp

Từ 1/7/2025, các doanh nghiệp công nghệ tăng tốc hỗ trợ vận hành chính quyền hai cấp

Từ 1/7/2025, mô hình chính quyền hai cấp vận hành trên toàn quốc với sự hỗ trợ từ FPT, MobiFone, Viettel, VNPT, Vietnam Post, thúc đẩy cải cách hành chính.
Ra mắt ba nền tảng số trọng yếu giám sát Nghị quyết 57-NQ/TW

Ra mắt ba nền tảng số trọng yếu giám sát Nghị quyết 57-NQ/TW

Sáng 2/7, Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã chính thức ra mắt ba nền tảng số trọng yếu nhằm triển khai giám sát Nghị quyết 57-NQ/TW.
Học để làm chủ truyền thông doanh nghiệp trong thời đại AI

Học để làm chủ truyền thông doanh nghiệp trong thời đại AI

Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo và những công nghệ mới không chỉ tái định hình cách thức thông tin được truyền tải, mà còn đặt ra những tiêu chuẩn hoàn toàn mới cho người làm truyền thông trong doanh nghiệp.
Bảng giá điện thoại Xiaomi tháng 7/2025: Giảm nhẹ nhiều mẫu, ưu đãi hấp dẫn giữa năm

Bảng giá điện thoại Xiaomi tháng 7/2025: Giảm nhẹ nhiều mẫu, ưu đãi hấp dẫn giữa năm

Cập nhật bảng giá điện thoại Xiaomi tháng 7/2025 với nhiều mẫu giảm nhẹ, từ dòng giá rẻ đến cao cấp, cấu hình mạnh, giá cạnh tranh dịp giữa năm.
BSB Nanotech ra mắt toàn cầu sản phẩm từ trấu được ứng dụng trong ngành sơn và chất phủ

BSB Nanotech ra mắt toàn cầu sản phẩm từ trấu được ứng dụng trong ngành sơn và chất phủ

Trong khuôn khổ triển lãm Coatings Expo Vietnam 2025, Công ty Cổ phần Công nghệ Nano BSB (BSB Nanotech) đã chính thức ra mắt toàn cầu bộ sản phẩm BY-O-COAT – dòng vật liệu Silica cao cấp được chiết xuất từ trấu, đánh dấu bước đột phá của Việt Nam trên bản đồ công nghệ vật liệu mới từ phụ phẩm nông nghiệp.
AI đang đảm nhận thay con người đến 50% công việc

AI đang đảm nhận thay con người đến 50% công việc

Ông Marc Benioff - CEO Salesforce gọi đây là "cuộc cách mạng lao động kỹ thuật số", nơi AI không còn là công cụ, mà trở thành một phần chính thức trong lực lượng lao động.