Nghệ nhân dân gian Lê Thị Ngọ: “Hầu đồng là một nét đẹp văn hoá tín ngưỡng cần bảo tồn và phát huy”

NNDG Lê Thị Ngọ

Hiện nay, vẫn có nhiều người chưa hiểu nhiều về ý nghĩa thật sự của việc hầu đồng, thậm chí là hiểu sai, cho là là "buôn thần, bán thánh". Chị có ý kiến gì về việc này?

NNDG Lê Thị Ngọ: Việc lên đồng, hầu đồng là để cho con người ta cầu ban về sức khỏe và tài lộc. Mình được gọi là ''cái ghế của thánh'' là nơi để thánh ngự vào. Đạo Mẫu hướng đến cuộc sống an lành, hết sức đời thường, thực tế. Vì vậy, xã hội càng hiện đại thì đạo Mẫu càng phát triển. Mình được biết hiện nay việc hầu đồng đã trở thành một văn hóa phi vật thể trong tín ngưỡng dân gian điều đó hoàn toàn phù hợp và đúng đắn. Tuy nhiên, cái gì cũng có tính hai mặt khi con người quá mong muốn cầu xin ''lộc'' thì sẽ bị lợi dụng, nhất là trong tín ngưỡng dễ bị lừa.

Chính vì thế cần hiểu rõ, hiểu đúng bản chất của sự việc, tránh để mọi việc trở nên cực đoan. Tránh cho mọi người hiểu nhầm vấn đề nên mình nói lại cho rõ: Đó không phải là ''buôn thần bán thánh'' mà chỉ là hiểu sai vấn hầu. Nếu như có ai đó nghĩ về những việc mà mình đang làm là ''buôn thần bán thánh” hay mê tín dị đoan thì mình hoàn toàn không đồng ý. Tuy nhiên, mình làm những việc đúng tâm đức, đúng tâm linh, đúng đạo thờ Mẫu, đúng tín ngưỡng để người đời dần hiểu rằng việc làm đó là đúng.

NNDG Lê Thị Ngọ: Việc lên đồng, hầu đồng là để cho con người ta cầu ban về sức khỏe và tài lộc

Nghệ thuật hầu đồng đòi hỏi người đi hầu đồng cần có những thanh sắc như thế nào? Và có những thông điệp truyền tải văn hóa gì?

NNDG Lê Thị Ngọ: Có thể nói, nghi lễ hầu đồng là một nghi thức diễn xướng dân gian rất đặc biệt với nhiều câu chuyện truyền thuyết, thần tích hấp dẫn về các thần linh. Nó không chỉ tạo nên một không gian tâm linh huyền bí mà còn thể hiện được nét uy nghi, sang trọng, cũng như niềm hân hoan và vẻ đẹp hồn nhiên, trong sáng của người Việt trong một thế giới văn hóa đa sắc màu, đa dân tộc. Hầu đồng có tất cả 36 vở diễn xướng, tục gọi là 36 giá đồng, mỗi giá nói về huyền tích của một vị thánh, là nghi lễ nhảy, múa, ban lộc, phán truyền… một hình thức diễn xướng dân gian dựa trên việc kết hợp hát chầu văn, là loại hình âm nhạc mang tính tâm linh với lời ca trau chuốt, giai điệu dặt dìu cuốn hút cùng với những điệu múa uyển chuyển và các nghi lễ trang nghiêm…

 Là một nghệ nhân dân gian, chị có suy nghĩ gì về về bảo tồn và phát huy về giá trị văn hóa tín ngưỡng của Hầu đồng- Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại?

 NNDG Lê Thị Ngọ: Chúng ta là những người may mắn sở hữu kho tàng văn hoá dân tộc. Tôi muốn đóng góp một phần nhỏ bé để giới thiệu đến khán giả trong và ngoài nước những gì tinh tế, lộng lẫy và nguyên bản nhất của đạo Mẫu. Chắc chắn hầu đồng là một nét đẹp văn hoá tín ngưỡng cần bảo tồn và phát huy. Đạo Mẫu xuất phát từ tín ngưỡng của người làm nông nghiệp cầu sự sinh sôi nảy nở chuyển sang thương mại và cầu mong cái tài, cái lộc. Vừa rồi mình cũng tham đã tham gia chương trình hội thi, được vinh danh là nhà hoạt động xã hội về tâm linh tiêu biểu. Để đạt được danh xưng đấy thì trước tiên con nhà Mẫu làm việc luôn phải xuất phát từ cái tâm, từ cái tâm dẫn đến việc làm và khi tâm sạch, khẩu sạch thì mới bước chân được vào cửa nhà Mẫu. Thứ 2 là khi đã nhất tâm vào làm việc này rồi thì mình nghĩ rằng sẽ nguyện mãi mãi trau rồi, gìn giữ phẩm chất để được đúng với danh nghĩa là con của Mẫu. Mình cũng hi vọng qua những vấn hầu, giúp cho mọi người, mọi nhà có một cuộc sống ấm no và hạnh phúc.

 NNDG Lê Thị Ngọ nhận hoa từ Hành trình kết nối yêu thương số 9 vì đã tham gia tài trợ cho các trẻ em nghèo tại Bệnh viện K

Vừa qua chị tham gia tài trợ cho các trẻ em nghèo tại Bệnh viện K theo Hành trình kết nối yêu thương số 9, chị có cảm nhận thế nào về việc này và theo chị cần làm gì để giúp đỡ được nhiều hơn cho các cháu?

NNDG Lê Thị Ngọ: Hành trình kết nối yêu thương số 9 đã nhận được sự tham gia của rất nhiều các doanh nhân, các đại diện cơ quan, bộ ngành, các đại sứ là hoa hậu, người mẫu, ca sĩ, doanh nhân thành đạt trên cả nước. Đây là việc làm vô cùng ý nghĩa nhằm mang đến cho những người ghèo, người bệnh tật có thêm niềm vui và giảm bớt khó khăn trong cuộc sống.

Về phía bản thân, mặc dù điều kiện chưa thực sự dư giả nhưng với tinh thần "tương thân tương ái", "lá lành đùm lá rách", tôi cũng góp 1 phần nho nhỏ để góp chút nào đó mang đến cho những trẻ em đang bị ung thư ở tại Bệnh viện nhi TW có thêm niềm vui và giảm bớt nỗi đau, mình cảm thấy rất vui và mong muốn sau này sẽ giúp được nhiều trẻ em nghèo hơn nữa, dù là nhỏ nhoi nhưng đó là niềm hạnh phúc, động viên cho những người còn đang gặp phải hoàn cảnh khó khăn. Chương trình kết nối yêu thương số 9 rất ý nghĩa và bổ ích, mong rằng những mọi người trong xã hội, nhất là những doanh nghiệp, cá nhân luôn nêu cao tình thần lá lành đùm lá rách để hỗ trợ cho chương trình. Cảm ơn Nghệ nhân dân gian Lê Thị Ngọ về những chia sẻ.

Nguyễn Cường (thực hiện)