Thứ bảy 12/07/2025 09:59
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

LHQ cảnh báo nạn khai thác cát quá mức ở sông ngòi

12/10/2020 00:00
Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) cảnh báo tình trạng khai thác cát quá mức và vô trách nhiệm ở các con sông trên thế giới, nguyên nhân dẫn đến các vấn đề ô nhiễm môi trường, lũ lụt, sụt lún tầng ngầm nước và hạn hán xảy ra thường xuyên hơ
LHQ cảnh báo nạn khai thác cát quá mức ở sông ngòi

Báo cáo của UNEP được công bố hồi tuần trước, có nhan đề “Cát và tính bền vững: Tìm giải pháp mới để quản lý môi trường đối với các nguồn tài nguyên cát toàn cầu”, cho biết nhu cầu cát quá lớn đang đặt ra “một trong những thách thức lớn về tính bền vững của thế kỷ 21”.

Báo cáo chỉ rõ rằng các mô hình tiêu thụ đang thay đổi, dân số đang gia tăng và quá trình đô thị hóa nhanh chóng cũng như sự phát triển hạ tầng đã làm tăng gấp ba nhu cầu cát toàn cầu trong hai thập kỷ qua, chủ yếu ở châu Á và châu Phi.

Ngoài ra, theo báo cáo, việc ngăn đập để khai thác cát đã làm giảm lưu lượng trầm tích giữa các con sông chảy ra nhiều khu vực ven biển, dẫn đến giảm bồi lắng ở các vùng đồng bằng sông và làm xói mòn nhanh chóng ở các khu vực ven biển.

Joyce Msuya, Quyền giám đốc của UNEP, nói: “Chúng ta đang chi tiêu “ngân sách cát” của chúng ta nhanh hơn mức chúng ta có thể tạo ra cát một cách có trách nhiệm. Bằng cách cải thiện quản trị tài nguyên cát toàn cầu, chúng ta có thể quản lý tốt hơn nguồn tài nguyên quan trọng này một cách bền vững và thực sự chứng minh rằng, hạ tầng và thiên nhiên có thể tồn tại song hành với nhau”.

Khi việc khai thác cát được quy định khác nhau trên khắp thế giới, các khu vực quan trọng đối với đa dạng sinh học và hệ sinh thái dễ bị tổn thương hơn bởi những thách thức trong việc thực hiện các quy định này tại các địa phương.

Xu hướng khai thác bừa bãi và bất hợp pháp ở các hệ sinh thái biển, ven biển và nước ngọt dẫn đến các tác động khác nhau đối với môi trường trên cạn, ven sông và biển. UNEP nhấn mạnh đây là một thách thức đối với sự bền vững của nguồn tài nguyên cát.

Báo cáo cũng cảnh báo khai thác cát đang nhanh chóng trở thành một vấn đề xuyên biên giới do các lệnh cấm khai thác cát và hoạt động tìm nguồn cung ứng cát quốc tế cho các dự án bồi đắp cũng như các tác động của hoạt động khai thác cát không được kiểm soát ngoài biên giới của một số quốc gia.

Nhà địa chất Minik Rosing ở Đại học Copenhagen (Đan Mạch) nói: “Vì cát là một tài nguyên thiên nhiên xuyên quốc gia (do nhiều quốc gia có chung dòng sông) nên việc khai thác thường xuyên cũng dẫn đến các hậu quả vượt ra khỏi biên giới quốc gia”.

LHQ cảnh báo nạn khai thác cát quá mức ở sông ngòi
Khai thác cát ở sông Dibamba, Cameroon. Ảnh: Ảnh: unenvironment.org

UNEP cho rằng khai thác cát không bền vững không chỉ ảnh hưởng đến môi trường mà còn có thể dẫn đến những những lụy sâu rộng về xã hội. Loại bỏ cát từ các bờ biển có thể đe dọa sự phát triển của ngành du lịch địa phương, trong khi đó, loại bỏ cát từ sông ngòi và rừng ngập mặn sẽ dẫn đến số lượng cua suy giảm, ảnh hưởng tiêu cực đến sinh kế của người dân địa phương.

Nhà khoa học môi trường Pascal Peduzzi, tác giả của báo cáo, cho biết ông thức tỉnh trước vấn nạn khai thác bừa bãi và quá mức khi ông đến điều tra hiện tượng xói lở ở Jamaica.

Ông nói: “Khi chúng tôi đến một ngôi làng chài, người dân làng kể cho tôi biết có đêm, nhiều người đi trên xe tải và cầm theo súng đến khai thác cát ở bãi biển của họ. Tôi quá sốc vì người ta sẵn sàng giết chóc để cướp cát”.

Theo báo cáo của UNEP, nhu cầu tăng, kéo theo giá cát tăng đã dẫn đến sự xuất hiện các băng nhóm “mafia cát”, chuyên khai thác cát lậu ở Ấn Độ và Morocco.

Báo cáo kêu gọi giảm sử dụng khai thác cát tự nhiên, chẳng hạn bằng cách loại bỏ các dự án xây dựng không cần thiết cũng như hoạt động xây dựng nhà cửa phục vụ mục đích đầu cơ.

Khi xây dựng các công trình mới, tái chế các vật liệu xây dựng bỏ đi cũng là một lựa chọn tốt, đặc biệt đối với các nước phát triển vốn đã có nhiều cơ sở hạ tầng. Chẳng hạn Đức, đang tái chế đến 87% vật liệu xây dựng bị bỏ đi.

Báo cáo cho rằng để đáp ứng nhu cầu cát trong một thế giới tiến đến mốc 10 tỉ người mà không gây hại cho môi trường, các cơ quan quản lý địa phương cần phải ban hành các chính sách quy hoạch, kiểm soát và quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên cát. Hiện nay, các quy định quản lý việc khai thác và sử dụng tài nguyên cát khác nhau tùy mỗi địa phương, mỗi quốc gia vì vậy UNEP cho rằng cần khởi động một cuộc thảo luận về khai thác cát trên toàn cầu.

Là thành phần quan trọng để sản xuất thủy tinh hoặc kết hợp với xi măng và nhựa đường trong hoạt động xây dựng, cát xuất hiện trong mọi khía cạnh của đời sống hàng ngày.

Theo báo cáo của UNEP, xét về đơn vị thể tích, tài nguyên cát sạn là tài nguyên lớn thứ hai được khai thác và buôn bán trên toàn cầu, chỉ đứng sau nước.

Thế giới đang tiêu thụ 50 tỉ tấn cát sạn mỗi năm và nếu con số này chia đều cho người dân trên toàn cầu thì mỗi người đang sử dụng 18 kg cát sạn/ngày. UNEP dự báo sản lượng khai thác cát sạn trên toàn cầu sẽ tăng lên 82 tỉ tấn vào năm 2060.

Thương mại quốc tế về cát sạn, vốn đang tăng lên do nhu cầu cao ở các khu vực không có tài nguyên cát sạn, cũng được dự báo sẽ tăng 5,5% mỗi năm khi mà xu hướng phát triển hạ tầng và đô thị hóa đang diễn ra nhanh chóng ở các khu vực đang phát triển trên toàn cầu.

Chánh Tài/ Theo unenvironment.org, sciencemag

Tin bài khác
Chủ tịch VCCI: "Xanh hóa" chuỗi cung ứng là chiến lược phát triển bền vững

Chủ tịch VCCI: "Xanh hóa" chuỗi cung ứng là chiến lược phát triển bền vững

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công nhấn mạnh logistics xanh và phát triển bền vững giúp doanh nghiệp Việt nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Sẽ có sàn giao dịch việc làm quốc gia, dữ liệu lao động cập nhật từng giờ

Sẽ có sàn giao dịch việc làm quốc gia, dữ liệu lao động cập nhật từng giờ

Luật Việc làm sửa đổi được đánh giá là một bước ngoặt lớn để thống nhất quản lý thị trường lao động, trọng tâm là vận hành sàn giao dịch việc làm quốc gia từ tháng 9/2025.
Đến ngày 30/9: An Giang nỗ lực giải ngân tối thiểu 70% vốn đầu tư công

Đến ngày 30/9: An Giang nỗ lực giải ngân tối thiểu 70% vốn đầu tư công

Ông Hồ Văn Mừng yêu cầu đến ngày 30/9/2025 tất cả các dự án phải giải ngân vốn đầu tư công tối thiểu 70% tại tỉnh An Giang; khẩn trương thực hiện quy hoạch phân khu, quy hoạch vùng.
Ngành du lịch Việt Nam cần đột phá chiến lược để trở thành trụ cột nền kinh tế

Ngành du lịch Việt Nam cần đột phá chiến lược để trở thành trụ cột nền kinh tế

Du lịch Việt Nam cần có chiến lược đột phá để phát huy tối đa tiềm năng, trở thành trụ cột kinh tế, đóng góp mạnh mẽ vào mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2045.
Hà Nội ban hành chính sách đặc thù hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2026–2030

Hà Nội ban hành chính sách đặc thù hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2026–2030

Chiều 9/7, tại Kỳ họp thứ 25, HĐND TP. Hà Nội khóa XVI đã thông qua Nghị quyết quy định một số nội dung chi và mức chi đặc thù nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn giai đoạn 2026–2030.
Công nghiệp xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc

Công nghiệp xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc

Theo các chuyên gia, công nghiệp xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc trong bối cảnh toàn cầu chuyển dịch sang kinh tế phát thải thấp, sạch và tuần hoàn.
Chủ tịch Vinasme: Cần phải hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức

Chủ tịch Vinasme: Cần phải hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân đề xuất cần trao quyền chính thức cho hiệp hội để đại diện, phản biện chính sách và đối thoại để giúp doanh nghiệp vượt thách thức.
Đầu tư công của Việt Nam tăng 40% trong nửa đầu năm 2025

Đầu tư công của Việt Nam tăng 40% trong nửa đầu năm 2025

Giải ngân đầu tư công đã có mức tăng ấn tượng 40% trong nửa đầu năm nay, theo số liệu từ Bộ Tài chính, phản ánh sự cải thiện trong thủ tục hành chính – một rào cản từng gây đình trệ giải ngân trong những năm trước.
UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam thêm 0,9%

UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam thêm 0,9%

Trong báo cáo cập nhật mới nhất, Ngân hàng UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2025 lên 6,9%, tăng 0,9 điểm phần trăm so với mức trước đó, nhấn mạnh vào sự phục hồi xuất khẩu và kỳ vọng từ đàm phán thuế quan với Mỹ.
Thương mại Việt Nam – EU nửa đầu năm 2025 xấp xỉ 36 tỷ USD

Thương mại Việt Nam – EU nửa đầu năm 2025 xấp xỉ 36 tỷ USD

Trong sáu tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại Việt Nam - EU đạt gần 36 tỷ USD, trong đó xuất khẩu từ Việt Nam sang EU đạt 27,3 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước; nhập khẩu từ EU đạt 8,4 tỷ USD, tăng 6,4%.
Ông chủ Sunhouse đề xuất giải pháp để doanh nghiệp Việt Nam vươn lên trong bối cảnh mới

Ông chủ Sunhouse đề xuất giải pháp để doanh nghiệp Việt Nam vươn lên trong bối cảnh mới

Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF) diễn ra chiều ngày 8/7, ông chủ Sunhouse đã đề xuất Việt Nam cần một chiến lược đồng hành toàn diện giữa Nhà nước và doanh nghiệp nếu muốn đạt được tăng trưởng hai con số.
"Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần cán mốc trên 8% từ năm 2025"

"Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần cán mốc trên 8% từ năm 2025"

Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã đề xuất loạt giải pháp chiến lược nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao và bền vững, hướng đến mục tiêu phát triển 2045.
Tập đoàn Vale - doanh nghiệp quặng sắt số 1 thế giới "nhắm" Việt Nam làm trung tâm chuỗi cung ứng châu Á

Tập đoàn Vale - doanh nghiệp quặng sắt số 1 thế giới "nhắm" Việt Nam làm trung tâm chuỗi cung ứng châu Á

Tại Hội nghị Thượng đỉnh BRICS mở rộng (Brazil), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có cuộc làm việc với lãnh đạo Tập đoàn Vale – “đại gia” toàn cầu trong lĩnh vực khai khoáng và luyện kim để thảo luận về định hướng hợp tác chiến lược giữa Vale và các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.
Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước công bố tín dụng đạt 17,2 triệu tỉ đồng sau 6 tháng đầu 2025, tiếp tục điều hành linh hoạt để ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.
Hà Nội mở phiên chất vấn về vấn đề an toàn thực phẩm

Hà Nội mở phiên chất vấn về vấn đề an toàn thực phẩm

Kỳ họp thứ 25 HĐND TP Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021–2026, khai mạc sáng 8/7/2025, dành thời lượng nửa ngày để thực hiện hoạt động chất vấn về an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố, một vấn đề đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của cử tri và dư luận.