Chủ nhật 23/11/2025 22:39
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
Nghiên cứu - Dữ liệu

Làng nghề dệt chiếu Tiên kiều

12/10/2020 00:00
Làng nghề dệt chiếu Tiên kiều

Từ thủa xa xưa, đến truyền thuyết cũng không đủ sức vượt thời gian để nói với hôm nay buổi đầu dựng nghiệp, chỉ biết nghề dệt chiếu bắt đầu từ Tiên Kiều, xã Thanh Hồng, huyện Thanh Hà, rồi lan dần ra cả tổng, cả khu, đến nay trở thành vùng trọng điểm cói và chiếu của Hải Dương.

Làng Tiên Kiều chọn giống cói tròn, óng dài, sợi dẻo, dai, gọi là cói cơm trồng từng ruộng thay cho cói ba cạnh mọc hoang tuy thân to nhưng ngắn và dòn. Cói cấy dịp cuối năm. Đất cấy cói phải làm kỹ như đất gieo mạ. Chọn những chân ruông triều bãi, cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ, san cho phẳng, rồi tách mầm cói ra trồng. Cấy xong giữ nước xấp xảnh cho ruộng liền bùn, để hạn chế cỏ dại và tạo điều kiện cho cói phát triển nhanh. Một tháng sau cói mọc cao, từ đó cho nước thuỷ triều ra vào bình thường, hàng tháng làm cỏ bón phân. cói sẽ mọc đều và tốt. Mỗi lần cấy cói có khả năng thu hoạch liên tục 10 - 12 năm, chân ruộng tốt có thể để lâu hơn mới phải cấy lại. Một năm thu hoạch cói hai lần, cói chiêm thu vào tháng 5-6, sau vụ gặt, trước mùa mưa bão; cói mùa thu vào tháng 10 - 11, thời kỳ khô hanh, chất lượng tốt hơn cói chiếm. Theo kinh nghiệm dân gian thì ruộng có từ màu xanh chuyển sang màu vàng, loáng thoáng khô lá mác là cói chiếm đã chín, bắt đầu thu hoạch, cói mùa khi thân cây vàng óng, một phần ba số cây trổ hoa thì thu hoạch là vừa. Khi thu hoạch dùng liềm cắt sát gốc, cắt đến đâu gọn sạch đến đấy để lứa sau cói mọc đều. Trước khi chẻ phơi, cắt ngọn cói thành từng cỡ bằng nhau, dùng dao con chẻ từ gốc thành 2-3 hoặc sợi đều nhau tuỳ theo cói to hay nhỏ và mục đích sử dụng. Chẻ cói bằng dao, mỗi lần được 3-4 cây, chẻ thành thạo được 6-7 cây. Gần đây cải tiến cách chẻ bằng bàn chẻ. Bàn chẻ rất đơn giản làm bằng tấm gỗ con (30x20cm) đóng hai đinh sắt, căng một sợi dây nhỏ hoặc hai trục lăn với một lưỡi dao mỏng ở giữa, khi chẻ lao gốc vào dây thép rút mạnh, cói được chẻ đều và nhanh. Loại cói già xấu không chẻ để dệt loại chiếu dót. Cói chẻ phơi qua 7 nắng mới khô kiệt, 1kg cói phơi khô chỉ còn 250gam. Cói khô thu lại bó gọn thành từng bó 20-25kg để ở nơi khô ráo làm nguyên liệu dự trữ quanh năm. Nghề truyền thống dệt chiếu cói ở Tiên Kiều (Ảnh: minh họa) Thập kỷ 90 của thế kỷ trước, chiếu ni-lông, chiếu cỏ, chiếu tre, chiếu gỗ của Trung Quốc nhập lậu, tràn ngập thị trường, bán với giá thấp, khiến chiếu cói Tiên Kiều đứng trước sự cạnh tranh gay gắt. Vì vậy, sản phẩm chiếu cói không những tiêu thụ khó mà còn bị mất giá. Nhiều hộ dệt chiếu thủ công trong làng buộc phải tạm gác go, tìm công việc khác. Diện tích trồng cói thu hẹp chỉ còn chừng 30 ha. Trong bối cảnh ấy, khoảng 200 hộ tâm huyết với nghề chiếu cói vẫn bền bỉ mắc go, dệt chiếu và không quên nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh với sản phẩm nhập từ Trung Quốc. Chiếu cói Tiên Kiều đã khẳng định được ưu thế về chất lượng, độ bền và chiếm được cảm tình của người tiêu dùng. Liên tục trong các năm từ 2006 đến nay, sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều sản xuất ra đến đâu, tiêu thụ hết đến đó. Tình trạng ế chiếu cói đã chấm dứt. Nắm cơ hội này, nông dân trong xã và 5 xã khác thuộc khu Hà Đông (Thanh Hà) mạnh dạn chọn cây cói làm cây chuyển dịch cơ cấu cây trồng, thay vì độc canh cây vải thiều. Diện tích trồng cói tại đây hiện đạt hơn 150 ha; riêng xã Thanh Hồng có 65 ha, tăng gấp đôi so với diện tích cói năm 2003. Các hộ tạm gác go đi làm công việc khác đã trở lại với nghề truyền thống. Sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều ngày một nâng dần thị phần trên thị trường chiếu trải giường nội địa. (Ảnh: minh họa) Tuy nhiên, làng nghề chiếu cói này tiếp tục đối mặt với những thách thức mới. Thời kỳ bao cấp, phần lớn diện tích đất nông nghiệp ở khu Hà Đông được dành để trồng cói. Nhờ trồng tập trung, đất màu mỡ, cây cói cho năng suất bình quân 6 tạ/ sào/ năm và ít bị nhiễm bệnh. Nay, do đất tốt chuyển sang trồng vải, đất xấu dành cho trồng cói và trồng đan xen với các vườn chuyển đổi nên cây cói bị nhiễm rầy, bị chuột phá, năng suất chỉ còn bình quân 4 tạ/ sào/ năm. Điều này khiến cho nguyên liệu không đủ cung ứng cho nhu cầu phát triển nghề. Mặc dù sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó nhưng thu nhập của người làm nghề vẫn đạt thấp. Tháo gỡ khó khăn này, cách tốt nhất là hợp tác, liên kết làm ăn để cùng duy trì, phát triển nghề. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến thành lập HTX Chiếu cói Tiên Kiều vào tháng 9-2009. Cùng với lo thủ tục hành chính thành lập HTX, 8 xã viên đầu tiên đã cùng nhau góp gần 2 tỷ đồng vốn kinh doanh. Có vốn, HTX dành ra 200 triệu đồng mua 3 giàn máy dệt chiếu cói. Giá nguyên liệu của chiếu dệt máy tương đương giá nguyên liệu dùng cho dệt chiếu bằng phương pháp thủ công. Song cứ 45 phút mỗi máy dệt được 2 lá chiếu, tương đương năng suất của 1 lao động thủ công làm việc trong 8 giờ. Vì vậy, giá thành sản phẩm của chiếu dệt bằng máy hạ hơn rất nhiều so với dệt bằng phương pháp thủ công. Tiên Kiều hiện có hơn 500 hộ duy trì nghề dệt chiếu cói thủ công, sản lượng chiếu đạt hơn 400 nghìn lá/năm. Trong đó chỉ có khoảng 5.000 lá bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng tại chợ Bầu nằm trên địa bàn xã; số còn lại được các tư thương mua gom, mang đi tiêu thụ trong tỉnh và các địa phương... Hơn 10 năm nay, chiếu cói Tiên Kiều, được công nhận là làng nghề và sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều ngày một nâng dần thị phần trên thị trường chiếu trải giường nội địa.

(theo thegioidisan.vn)
Bài liên quan
Tin bài khác
Khánh Hòa thiệt hại nặng do mưa lũ: Gần 5.000 tỷ đồng, hàng chục người thương vong

Khánh Hòa thiệt hại nặng do mưa lũ: Gần 5.000 tỷ đồng, hàng chục người thương vong

Liên tiếp các cơn bão và mưa lũ do bão gây ra tại Khánh Hòa, khiến nhiều người chết, mất tích, người bị thương; nhiều nhà cửa, cơ sở sản xuất kinh doanh bị tốc mái, thiệt hại nặng. Ước tính thiệt hại ban đầu do mưa lũ gây ra khoảng 5.000 tỷ đồng (gồm thiệt hại tài sản, nhà cửa của người dân, doanh nghiệp).
UEH chia sẻ khó khăn với sinh viên 5 tỉnh vùng bão lũ

UEH chia sẻ khó khăn với sinh viên 5 tỉnh vùng bão lũ

Nhằm kịp thời chia sẻ khó khăn và đồng hành cùng người học tại các khu vực bị ảnh hưởng bởi bão lũ, thiên tai, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) bổ sung danh sách các khu vực được UEH hỗ trợ do thiên tai với các chính sách trọng tâm trước đó: giảm học phí, học bổng hỗ trợ, gia hạn thời gian đóng học phí và chương trình tín dụng học tập.
Thời tiết ngày mai 24/11/2025: Bắc Bộ sáng đêm rét, vùng núi có nơi rét đậm

Thời tiết ngày mai 24/11/2025: Bắc Bộ sáng đêm rét, vùng núi có nơi rét đậm

Thời tiết ngày mai 24/11/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nắng, đêm không mưa. Sáng và đêm trời rét, vùng núi Bắc Bộ có nơi rét đậm.
Thời tiết hôm nay 23/11: Bắc Bộ nắng khô kéo dài 10 ngày tới

Thời tiết hôm nay 23/11: Bắc Bộ nắng khô kéo dài 10 ngày tới

Thời tiết hôm nay 23/11, miền Bắc trời ấm; Bắc Trung Bộ trời nắng, Nam Trung Bộ mưa to cục bộ; cao nguyên Trung Bộ có lúc có mưa; Nam Bộ nắng nhiều, triều cường vẫn ở mức cao.
Thời tiết ngày mai 23/11/2025: Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đêm rét, ngày nắng

Thời tiết ngày mai 23/11/2025: Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đêm rét, ngày nắng

Thời tiết ngày mai 23/11/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nắng, đêm sáng rét, vùng núi có nơi rét đậm.
Hải Phòng xây dựng tour du lịch “Hải Phòng – Linh khí Trạng Trình”: Hành trình tri ân danh nhân, lan tỏa giá trị văn hóa Việt

Hải Phòng xây dựng tour du lịch “Hải Phòng – Linh khí Trạng Trình”: Hành trình tri ân danh nhân, lan tỏa giá trị văn hóa Việt

Trong dòng chảy mạnh mẽ của công cuộc gìn giữ và tôn vinh di sản dân tộc, Hải Phòng đang từng bước viết tiếp câu chuyện về Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm – bậc hiền triết kiệt xuất của thế kỷ XVI, người được mệnh danh là “Tuyết Giang phu tử”.
Thời tiết hôm nay 22/11: Miền Bắc ngày nắng hanh, đêm và sáng trời rét

Thời tiết hôm nay 22/11: Miền Bắc ngày nắng hanh, đêm và sáng trời rét

Thời tiết hôm nay 22/11, Bắc Trung Bộ không mưa; Nam Trung Bộ mưa lớn kéo dài đến đêm 24/11; lũ trên các sông xuống dần; Nam Bộ trưa trời nắng, chiều tối mưa dông, triều cường Nam Bộ vẫn ở mức cao.
Lâm Đồng: Mũi Né triển khai khôi phục hiện trạng đất theo Quyết định 1201/QĐ-CCXP

Lâm Đồng: Mũi Né triển khai khôi phục hiện trạng đất theo Quyết định 1201/QĐ-CCXP

UBND phường Mũi Né thuộc Lâm Đồng vừa ban hành Kế hoạch số 101/KH-BCC ngày 11/11/2025 nhằm tổ chức cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả theo Quyết định số 1201/QĐ-CCXP ngày 23/6/2025 của Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận (trước sáp nhập).
Thời tiết ngày mai 22/11/2025: Bắc Bộ rét đậm về đêm, ngày hửng nắng

Thời tiết ngày mai 22/11/2025: Bắc Bộ rét đậm về đêm, ngày hửng nắng

Thời tiết ngày mai 22/11/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đêm có mưa vài nơi, ngày nắng; đêm và sáng trời rét, riêng vùng núi Bắc Bộ có nơi rét đậm.
Vùng lũ - nơi giành giật sự sống, nơi tình người rõ nét: Tình quân dân, nghĩa đồng bào

Vùng lũ - nơi giành giật sự sống, nơi tình người rõ nét: Tình quân dân, nghĩa đồng bào

Toàn tỉnh Khánh Hòa hiện có 162 điểm thuộc 54 xã, phường bị ngập lụt. Nhiều gia đình ở khu vực Tây Nha Trang, Nam Nha Trang, Diên Khánh… bị nước ngập đến mái nhà, cần hỗ trợ và sơ tán khẩn cấp; nhiều người đã phải trú trên mái nhà từ đêm qua đến sáng 21/11.
Khoảng 120 gian hàng tham gia Lễ hội Cam Cao Phong 2025

Khoảng 120 gian hàng tham gia Lễ hội Cam Cao Phong 2025

Diễn ra từ 12–18/12, Lễ hội Cam Cao Phong 2025 quy tụ khoảng 120 gian hàng nông sản – thương mại, quảng bá chỉ dẫn địa lý “Cam Cao Phong” và thúc đẩy liên kết đầu tư, du lịch.
Thời tiết hôm nay 21/11: Bắc Bộ tiếp tục thời tiết nắng hanh

Thời tiết hôm nay 21/11: Bắc Bộ tiếp tục thời tiết nắng hanh

Thời tiết hôm nay 21/11, Thanh Hoá – Bắc Quảng Trị không mưa; Đà Nẵng – Bắc Khánh Hoà mưa to đến 23/11, Nam Trung Bộ tiếp tục ngập lụt diện rộng, kéo dài 2-5 ngày tới; cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có nơi mưa to, triều cường Nam Bộ dâng cao.
Thời tiết ngày mai 21/11/2025: Bắc Bộ trời nắng, đêm và sáng trời rét

Thời tiết ngày mai 21/11/2025: Bắc Bộ trời nắng, đêm và sáng trời rét

Thời tiết ngày mai 21/11/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ có mưa vài nơi, ngày trời nắng, đêm và sáng trời rét, vùng núi Bắc Bộ có nơi rét đậm.
Đại biểu Quốc hội: Ưu đãi thuế thu nhập cá nhân cho gia đình sinh đủ 2 con để khuyến khích mức sinh

Đại biểu Quốc hội: Ưu đãi thuế thu nhập cá nhân cho gia đình sinh đủ 2 con để khuyến khích mức sinh

Đề xuất đáng chú ý của đại biểu quốc hội là miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân cho các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con trở lên, coi đây là biện pháp khuyến sinh trực tiếp và phù hợp với bối cảnh dân số hiện nay.
Thành phố điện ảnh TP. Hồ Chí Minh đăng cai tổ chức sự kiện Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV

Thành phố điện ảnh TP. Hồ Chí Minh đăng cai tổ chức sự kiện Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV

Từ ngày 21 – 25/11/2025 sẽ diễn ra lế khai mạc liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV tại TP.HCM. Liên hoan Phim do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp cùng UBND TP.HCM chỉ đạo. Cục Điện ảnh chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao thành phố Hồ Chí Minh tổ chức. Trong lễ khai mạc TP.HCM vinh dự được đón nhận danh hiệu là thành phố sáng tạo lĩnh vực điện ảnh của UNESCO.