Thứ bảy 13/12/2025 23:29
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
Nghiên cứu - Dữ liệu

Làng nghề dệt chiếu Tiên kiều

12/10/2020 00:00
Làng nghề dệt chiếu Tiên kiều

Từ thủa xa xưa, đến truyền thuyết cũng không đủ sức vượt thời gian để nói với hôm nay buổi đầu dựng nghiệp, chỉ biết nghề dệt chiếu bắt đầu từ Tiên Kiều, xã Thanh Hồng, huyện Thanh Hà, rồi lan dần ra cả tổng, cả khu, đến nay trở thành vùng trọng điểm cói và chiếu của Hải Dương.

Làng Tiên Kiều chọn giống cói tròn, óng dài, sợi dẻo, dai, gọi là cói cơm trồng từng ruộng thay cho cói ba cạnh mọc hoang tuy thân to nhưng ngắn và dòn. Cói cấy dịp cuối năm. Đất cấy cói phải làm kỹ như đất gieo mạ. Chọn những chân ruông triều bãi, cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ, san cho phẳng, rồi tách mầm cói ra trồng. Cấy xong giữ nước xấp xảnh cho ruộng liền bùn, để hạn chế cỏ dại và tạo điều kiện cho cói phát triển nhanh. Một tháng sau cói mọc cao, từ đó cho nước thuỷ triều ra vào bình thường, hàng tháng làm cỏ bón phân. cói sẽ mọc đều và tốt. Mỗi lần cấy cói có khả năng thu hoạch liên tục 10 - 12 năm, chân ruộng tốt có thể để lâu hơn mới phải cấy lại. Một năm thu hoạch cói hai lần, cói chiêm thu vào tháng 5-6, sau vụ gặt, trước mùa mưa bão; cói mùa thu vào tháng 10 - 11, thời kỳ khô hanh, chất lượng tốt hơn cói chiếm. Theo kinh nghiệm dân gian thì ruộng có từ màu xanh chuyển sang màu vàng, loáng thoáng khô lá mác là cói chiếm đã chín, bắt đầu thu hoạch, cói mùa khi thân cây vàng óng, một phần ba số cây trổ hoa thì thu hoạch là vừa. Khi thu hoạch dùng liềm cắt sát gốc, cắt đến đâu gọn sạch đến đấy để lứa sau cói mọc đều. Trước khi chẻ phơi, cắt ngọn cói thành từng cỡ bằng nhau, dùng dao con chẻ từ gốc thành 2-3 hoặc sợi đều nhau tuỳ theo cói to hay nhỏ và mục đích sử dụng. Chẻ cói bằng dao, mỗi lần được 3-4 cây, chẻ thành thạo được 6-7 cây. Gần đây cải tiến cách chẻ bằng bàn chẻ. Bàn chẻ rất đơn giản làm bằng tấm gỗ con (30x20cm) đóng hai đinh sắt, căng một sợi dây nhỏ hoặc hai trục lăn với một lưỡi dao mỏng ở giữa, khi chẻ lao gốc vào dây thép rút mạnh, cói được chẻ đều và nhanh. Loại cói già xấu không chẻ để dệt loại chiếu dót. Cói chẻ phơi qua 7 nắng mới khô kiệt, 1kg cói phơi khô chỉ còn 250gam. Cói khô thu lại bó gọn thành từng bó 20-25kg để ở nơi khô ráo làm nguyên liệu dự trữ quanh năm. Nghề truyền thống dệt chiếu cói ở Tiên Kiều (Ảnh: minh họa) Thập kỷ 90 của thế kỷ trước, chiếu ni-lông, chiếu cỏ, chiếu tre, chiếu gỗ của Trung Quốc nhập lậu, tràn ngập thị trường, bán với giá thấp, khiến chiếu cói Tiên Kiều đứng trước sự cạnh tranh gay gắt. Vì vậy, sản phẩm chiếu cói không những tiêu thụ khó mà còn bị mất giá. Nhiều hộ dệt chiếu thủ công trong làng buộc phải tạm gác go, tìm công việc khác. Diện tích trồng cói thu hẹp chỉ còn chừng 30 ha. Trong bối cảnh ấy, khoảng 200 hộ tâm huyết với nghề chiếu cói vẫn bền bỉ mắc go, dệt chiếu và không quên nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh với sản phẩm nhập từ Trung Quốc. Chiếu cói Tiên Kiều đã khẳng định được ưu thế về chất lượng, độ bền và chiếm được cảm tình của người tiêu dùng. Liên tục trong các năm từ 2006 đến nay, sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều sản xuất ra đến đâu, tiêu thụ hết đến đó. Tình trạng ế chiếu cói đã chấm dứt. Nắm cơ hội này, nông dân trong xã và 5 xã khác thuộc khu Hà Đông (Thanh Hà) mạnh dạn chọn cây cói làm cây chuyển dịch cơ cấu cây trồng, thay vì độc canh cây vải thiều. Diện tích trồng cói tại đây hiện đạt hơn 150 ha; riêng xã Thanh Hồng có 65 ha, tăng gấp đôi so với diện tích cói năm 2003. Các hộ tạm gác go đi làm công việc khác đã trở lại với nghề truyền thống. Sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều ngày một nâng dần thị phần trên thị trường chiếu trải giường nội địa. (Ảnh: minh họa) Tuy nhiên, làng nghề chiếu cói này tiếp tục đối mặt với những thách thức mới. Thời kỳ bao cấp, phần lớn diện tích đất nông nghiệp ở khu Hà Đông được dành để trồng cói. Nhờ trồng tập trung, đất màu mỡ, cây cói cho năng suất bình quân 6 tạ/ sào/ năm và ít bị nhiễm bệnh. Nay, do đất tốt chuyển sang trồng vải, đất xấu dành cho trồng cói và trồng đan xen với các vườn chuyển đổi nên cây cói bị nhiễm rầy, bị chuột phá, năng suất chỉ còn bình quân 4 tạ/ sào/ năm. Điều này khiến cho nguyên liệu không đủ cung ứng cho nhu cầu phát triển nghề. Mặc dù sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó nhưng thu nhập của người làm nghề vẫn đạt thấp. Tháo gỡ khó khăn này, cách tốt nhất là hợp tác, liên kết làm ăn để cùng duy trì, phát triển nghề. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến thành lập HTX Chiếu cói Tiên Kiều vào tháng 9-2009. Cùng với lo thủ tục hành chính thành lập HTX, 8 xã viên đầu tiên đã cùng nhau góp gần 2 tỷ đồng vốn kinh doanh. Có vốn, HTX dành ra 200 triệu đồng mua 3 giàn máy dệt chiếu cói. Giá nguyên liệu của chiếu dệt máy tương đương giá nguyên liệu dùng cho dệt chiếu bằng phương pháp thủ công. Song cứ 45 phút mỗi máy dệt được 2 lá chiếu, tương đương năng suất của 1 lao động thủ công làm việc trong 8 giờ. Vì vậy, giá thành sản phẩm của chiếu dệt bằng máy hạ hơn rất nhiều so với dệt bằng phương pháp thủ công. Tiên Kiều hiện có hơn 500 hộ duy trì nghề dệt chiếu cói thủ công, sản lượng chiếu đạt hơn 400 nghìn lá/năm. Trong đó chỉ có khoảng 5.000 lá bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng tại chợ Bầu nằm trên địa bàn xã; số còn lại được các tư thương mua gom, mang đi tiêu thụ trong tỉnh và các địa phương... Hơn 10 năm nay, chiếu cói Tiên Kiều, được công nhận là làng nghề và sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều ngày một nâng dần thị phần trên thị trường chiếu trải giường nội địa.

(theo thegioidisan.vn)
Bài liên quan
Tin bài khác
Thời tiết ngày mai 14/12/2025: Bắc Bộ nhiều mây, mưa rải rác, trời rét

Thời tiết ngày mai 14/12/2025: Bắc Bộ nhiều mây, mưa rải rác, trời rét

Thời tiết ngày mai 14/12/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ nhiều mây, đêm có mưa, mưa rào rải rác; ngày có mưa vài nơi, trời rét.
Chuẩn hóa trạm sạc xe điện tại chung cư để gỡ “nút thắt” an toàn, hóa giải căng thẳng cư dân

Chuẩn hóa trạm sạc xe điện tại chung cư để gỡ “nút thắt” an toàn, hóa giải căng thẳng cư dân

Bộ Xây dựng giao Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản xây dựng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho chung cư lắp trạm sạc xe điện, nhằm bảo đảm an toàn, chấm dứt tranh cãi giữa cư dân – ban quản lý – chủ đầu tư và thúc đẩy giao thông xanh.
Thời tiết hôm nay 13/12: Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ trời mưa rét

Thời tiết hôm nay 13/12: Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ trời mưa rét

Thời tiết hôm nay 13/12, Bắc Bộ mưa hết hôm nay, ngày mai rét đậm; Bắc Trung Bộ có mưa vừa, mưa to; cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ trời ít mưa, ngày trời nắng.
Công an phường Tân Sơn Hoà (TP.Hồ Chí Minh) ra quân mở cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, bảo đảm an ninh Tết Bính Ngọ 2026

Công an phường Tân Sơn Hoà (TP.Hồ Chí Minh) ra quân mở cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, bảo đảm an ninh Tết Bính Ngọ 2026

Cùng với công an khắp các địa phương, ngày 12/12 Công an phường Tân Sơn Hoà vừa triển khai kế hoạch cao điểm phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và tấn công trấn áp tội phạm, bảo đảm an ninh trật tự (ANTT) dịp Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, đồng thời thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.
Thời tiết ngày mai 13/12/2025: Bắc Bộ đón không khí lạnh mạnh, rét đậm, rét hại

Thời tiết ngày mai 13/12/2025: Bắc Bộ đón không khí lạnh mạnh, rét đậm, rét hại

Thời tiết ngày mai 13/12/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ có mưa vài nơi, riêng khu vực đồng bằng có mưa rải rác, có nơi có dông; trời rét, vùng núi và trung du rét đậm, có nơi rét hại.
Hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh qua điêu khắc ánh sáng tại thủ đô Seoul

Hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh qua điêu khắc ánh sáng tại thủ đô Seoul

Ngày 10/12, triển lãm đặc biệt mang tên “Tình hữu nghị kết nối bằng ánh sáng - Câu chuyện của hai dân tộc dưới chòm sao Bắc Đẩu” đã khai mạc tại trụ sở Quốc hội Hàn Quốc, ở thủ đô Seoul của nước này.
Thời tiết hôm nay 12/12: Bắc Bộ mưa rét từ đêm nay

Thời tiết hôm nay 12/12: Bắc Bộ mưa rét từ đêm nay

Thời tiết hôm nay 12/12, Bắc Bộ trời nhiều mây, rét về đêm và sáng; Bắc Trung Bộ từ chiều mai cục bộ mưa to; cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ bước vào mùa khô, trời nắng nhiều, chiều tối có mưa dông.
WHO đánh giá cao quyết định của Việt Nam cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng

WHO đánh giá cao quyết định của Việt Nam cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng

Việc Quốc hội Việt Nam đưa thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào danh mục ngành nghề cấm đầu tư, kinh doanh được WHO nhận định là bước đi quyết liệt và cần thiết, tạo lá chắn mạnh mẽ bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thanh thiếu niên.
Thời tiết ngày mai 12/12/2025: Bắc Bộ mưa vừa, mưa to, đêm rét sâu

Thời tiết ngày mai 12/12/2025: Bắc Bộ mưa vừa, mưa to, đêm rét sâu

Thời tiết ngày mai 12/12/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa, mưa vừa và rải rác có dông, cục bộ có nơi mưa to, đêm trời rét, vùng núi có nơi rét đậm.
Tăng cường phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại tại Phú Thọ

Tăng cường phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại tại Phú Thọ

UBND tỉnh Phú Thọ ban hành Chỉ thị 20/CT-UBND yêu cầu triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp ngăn chặn buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, hướng tới xây dựng thị trường minh bạch, bền vững.
Lâm Đồng tăng cường hợp tác, giới thiệu môi trường đầu tư với JETRO

Lâm Đồng tăng cường hợp tác, giới thiệu môi trường đầu tư với JETRO

Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức buổi tiếp xã giao và làm việc với Đoàn công tác Văn phòng Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO) tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhằm trao đổi thông tin và tìm hiểu môi trường đầu tư tại địa phương, đặc biệt trong bối cảnh sắp xếp đơn vị hành chính.
TP. Hồ Chí Minh: Tự hào 5 năm phát triển văn hóa đọc, bứt phá chuyển đổi số

TP. Hồ Chí Minh: Tự hào 5 năm phát triển văn hóa đọc, bứt phá chuyển đổi số

Sau 5 năm triển khai Đề án “Phát triển văn hóa đọc” giai đoạn 2021–2025, TP. Hồ Chí Minh ghi dấu nhiều kết quả nổi bật như chuyển đổi số bứt phá, không gian đọc mở rộng liên vùng đến Bà Rịa – Vũng Tàu và Bình Dương, mô hình phục vụ đa dạng tiếp cận sâu rộng hơn tới cộng đồng.
Thời tiết hôm nay 11/12: Bắc Bộ, Trung Bộ nhiều mây, có mưa vài nơi

Thời tiết hôm nay 11/12: Bắc Bộ, Trung Bộ nhiều mây, có mưa vài nơi

Thời tiết hôm nay 11/12, vùng núi và trung du Bắc Bộ trời rét từ đêm 13-17/12; Bắc Trung Bộ mưa lạnh, trời rét từ đêm 13/12; Nam Bộ chiều tối có nơi mưa vừa mưa to, ngày có nắng gián đoạn.
Thời tiết ngày mai 11/12/2025: Bắc Bộ đêm rét, sáng mù sương

Thời tiết ngày mai 11/12/2025: Bắc Bộ đêm rét, sáng mù sương

Thời tiết ngày mai 11/12/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ nhiều mây, có mưa vài nơi, sáng sớm có sương mù và sương mù nhẹ, đêm và sáng trời rét.
Unilever Việt Nam cứu trợ bão lũ với tổng hỗ trợ hơn 19 tỉ đồng

Unilever Việt Nam cứu trợ bão lũ với tổng hỗ trợ hơn 19 tỉ đồng

Sau đợt bão lũ lịch sử 2025, Unilever Việt Nam đã triển khai hàng loạt hoạt động hỗ trợ cộng đồng với tổng giá trị lên đến 19 tỉ đồng, bao gồm cứu trợ người dân, tiểu thương và cải thiện cơ sở vật chất địa phương.