Thứ bảy 19/07/2025 10:46
Hotline: 024.355.63.010
Nghiên cứu - Dữ liệu

Làng nghề dệt chiếu Tiên kiều

12/10/2020 00:00
Làng nghề dệt chiếu Tiên kiều

Từ thủa xa xưa, đến truyền thuyết cũng không đủ sức vượt thời gian để nói với hôm nay buổi đầu dựng nghiệp, chỉ biết nghề dệt chiếu bắt đầu từ Tiên Kiều, xã Thanh Hồng, huyện Thanh Hà, rồi lan dần ra cả tổng, cả khu, đến nay trở thành vùng trọng điểm cói và chiếu của Hải Dương.

Làng Tiên Kiều chọn giống cói tròn, óng dài, sợi dẻo, dai, gọi là cói cơm trồng từng ruộng thay cho cói ba cạnh mọc hoang tuy thân to nhưng ngắn và dòn. Cói cấy dịp cuối năm. Đất cấy cói phải làm kỹ như đất gieo mạ. Chọn những chân ruông triều bãi, cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ, san cho phẳng, rồi tách mầm cói ra trồng. Cấy xong giữ nước xấp xảnh cho ruộng liền bùn, để hạn chế cỏ dại và tạo điều kiện cho cói phát triển nhanh. Một tháng sau cói mọc cao, từ đó cho nước thuỷ triều ra vào bình thường, hàng tháng làm cỏ bón phân. cói sẽ mọc đều và tốt. Mỗi lần cấy cói có khả năng thu hoạch liên tục 10 - 12 năm, chân ruộng tốt có thể để lâu hơn mới phải cấy lại. Một năm thu hoạch cói hai lần, cói chiêm thu vào tháng 5-6, sau vụ gặt, trước mùa mưa bão; cói mùa thu vào tháng 10 - 11, thời kỳ khô hanh, chất lượng tốt hơn cói chiếm. Theo kinh nghiệm dân gian thì ruộng có từ màu xanh chuyển sang màu vàng, loáng thoáng khô lá mác là cói chiếm đã chín, bắt đầu thu hoạch, cói mùa khi thân cây vàng óng, một phần ba số cây trổ hoa thì thu hoạch là vừa. Khi thu hoạch dùng liềm cắt sát gốc, cắt đến đâu gọn sạch đến đấy để lứa sau cói mọc đều. Trước khi chẻ phơi, cắt ngọn cói thành từng cỡ bằng nhau, dùng dao con chẻ từ gốc thành 2-3 hoặc sợi đều nhau tuỳ theo cói to hay nhỏ và mục đích sử dụng. Chẻ cói bằng dao, mỗi lần được 3-4 cây, chẻ thành thạo được 6-7 cây. Gần đây cải tiến cách chẻ bằng bàn chẻ. Bàn chẻ rất đơn giản làm bằng tấm gỗ con (30x20cm) đóng hai đinh sắt, căng một sợi dây nhỏ hoặc hai trục lăn với một lưỡi dao mỏng ở giữa, khi chẻ lao gốc vào dây thép rút mạnh, cói được chẻ đều và nhanh. Loại cói già xấu không chẻ để dệt loại chiếu dót. Cói chẻ phơi qua 7 nắng mới khô kiệt, 1kg cói phơi khô chỉ còn 250gam. Cói khô thu lại bó gọn thành từng bó 20-25kg để ở nơi khô ráo làm nguyên liệu dự trữ quanh năm. Nghề truyền thống dệt chiếu cói ở Tiên Kiều (Ảnh: minh họa) Thập kỷ 90 của thế kỷ trước, chiếu ni-lông, chiếu cỏ, chiếu tre, chiếu gỗ của Trung Quốc nhập lậu, tràn ngập thị trường, bán với giá thấp, khiến chiếu cói Tiên Kiều đứng trước sự cạnh tranh gay gắt. Vì vậy, sản phẩm chiếu cói không những tiêu thụ khó mà còn bị mất giá. Nhiều hộ dệt chiếu thủ công trong làng buộc phải tạm gác go, tìm công việc khác. Diện tích trồng cói thu hẹp chỉ còn chừng 30 ha. Trong bối cảnh ấy, khoảng 200 hộ tâm huyết với nghề chiếu cói vẫn bền bỉ mắc go, dệt chiếu và không quên nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh với sản phẩm nhập từ Trung Quốc. Chiếu cói Tiên Kiều đã khẳng định được ưu thế về chất lượng, độ bền và chiếm được cảm tình của người tiêu dùng. Liên tục trong các năm từ 2006 đến nay, sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều sản xuất ra đến đâu, tiêu thụ hết đến đó. Tình trạng ế chiếu cói đã chấm dứt. Nắm cơ hội này, nông dân trong xã và 5 xã khác thuộc khu Hà Đông (Thanh Hà) mạnh dạn chọn cây cói làm cây chuyển dịch cơ cấu cây trồng, thay vì độc canh cây vải thiều. Diện tích trồng cói tại đây hiện đạt hơn 150 ha; riêng xã Thanh Hồng có 65 ha, tăng gấp đôi so với diện tích cói năm 2003. Các hộ tạm gác go đi làm công việc khác đã trở lại với nghề truyền thống. Sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều ngày một nâng dần thị phần trên thị trường chiếu trải giường nội địa. (Ảnh: minh họa) Tuy nhiên, làng nghề chiếu cói này tiếp tục đối mặt với những thách thức mới. Thời kỳ bao cấp, phần lớn diện tích đất nông nghiệp ở khu Hà Đông được dành để trồng cói. Nhờ trồng tập trung, đất màu mỡ, cây cói cho năng suất bình quân 6 tạ/ sào/ năm và ít bị nhiễm bệnh. Nay, do đất tốt chuyển sang trồng vải, đất xấu dành cho trồng cói và trồng đan xen với các vườn chuyển đổi nên cây cói bị nhiễm rầy, bị chuột phá, năng suất chỉ còn bình quân 4 tạ/ sào/ năm. Điều này khiến cho nguyên liệu không đủ cung ứng cho nhu cầu phát triển nghề. Mặc dù sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó nhưng thu nhập của người làm nghề vẫn đạt thấp. Tháo gỡ khó khăn này, cách tốt nhất là hợp tác, liên kết làm ăn để cùng duy trì, phát triển nghề. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến thành lập HTX Chiếu cói Tiên Kiều vào tháng 9-2009. Cùng với lo thủ tục hành chính thành lập HTX, 8 xã viên đầu tiên đã cùng nhau góp gần 2 tỷ đồng vốn kinh doanh. Có vốn, HTX dành ra 200 triệu đồng mua 3 giàn máy dệt chiếu cói. Giá nguyên liệu của chiếu dệt máy tương đương giá nguyên liệu dùng cho dệt chiếu bằng phương pháp thủ công. Song cứ 45 phút mỗi máy dệt được 2 lá chiếu, tương đương năng suất của 1 lao động thủ công làm việc trong 8 giờ. Vì vậy, giá thành sản phẩm của chiếu dệt bằng máy hạ hơn rất nhiều so với dệt bằng phương pháp thủ công. Tiên Kiều hiện có hơn 500 hộ duy trì nghề dệt chiếu cói thủ công, sản lượng chiếu đạt hơn 400 nghìn lá/năm. Trong đó chỉ có khoảng 5.000 lá bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng tại chợ Bầu nằm trên địa bàn xã; số còn lại được các tư thương mua gom, mang đi tiêu thụ trong tỉnh và các địa phương... Hơn 10 năm nay, chiếu cói Tiên Kiều, được công nhận là làng nghề và sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều ngày một nâng dần thị phần trên thị trường chiếu trải giường nội địa.

(theo thegioidisan.vn)
Bài liên quan
Tin bài khác
Lãnh đạo tỉnh Quảng Trị thăm Mẹ Việt Nam anh hùng và thương binh vùng biên

Lãnh đạo tỉnh Quảng Trị thăm Mẹ Việt Nam anh hùng và thương binh vùng biên

Nhân dịp 27/7, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị - ông Trần Phong đã đến thăm, tặng quà gia đình chính sách tại Đakrông, dâng hương tri ân các anh hùng liệt sĩ tại các khu di tích lịch sử.
Phú Thọ ghi nhận 36 xã có dịch tả lợn châu Phi, tiêu huỷ hơn 148 tấn lợn

Phú Thọ ghi nhận 36 xã có dịch tả lợn châu Phi, tiêu huỷ hơn 148 tấn lợn

Tính đến chiều 18/7, dịch tả lợn châu Phi tiếp tục diễn biến phức tạp tại Phú Thọ với 36 xã, phường có ổ dịch; hơn 2.600 con lợn đã bị tiêu hủy với tổng trọng lượng vượt 148 tấn.
Sơn La thu ngân sách 6 tháng đầu năm đạt hơn 2.453 tỷ đồng, tăng 83% so cùng kỳ

Sơn La thu ngân sách 6 tháng đầu năm đạt hơn 2.453 tỷ đồng, tăng 83% so cùng kỳ

Trong 6 tháng đầu năm, công tác thu ngân sách nhà nước của Thuế tỉnh Sơn La với kết quả vượt so cùng kỳ. Trong 6 tháng cuối năm, ngành Thuế đề ra nhiều giải pháp nhằm hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách cả năm.
Thời tiết hôm nay 19/7: Bắc Bộ, Trung Bộ nắng nóng gay gắt, Nam Bộ có mưa rào và dông

Thời tiết hôm nay 19/7: Bắc Bộ, Trung Bộ nắng nóng gay gắt, Nam Bộ có mưa rào và dông

Thời tiết hôm nay 19/7, Bắc Bộ đêm có mưa rào và dông vài nơi, ngày nắng nóng; Trung Bộ trời nắng nóng diện rộng; cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ trưa trời nắng, có mưa dông về chiều.
Khu du lịch Natural Paradise: Thiên đường sinh thái giữa miền nắng gió Ninh Thuận

Khu du lịch Natural Paradise: Thiên đường sinh thái giữa miền nắng gió Ninh Thuận

Khu du lịch sinh thái Natural Paradise tọa lạc tại Ninh Thuận – vùng đất nổi bật với điều kiện khí hậu đặc thù, có đến 2.800 giờ nắng mỗi năm và gió một chiều gần như suốt 10 tháng. Nếu trước đây thời tiết nắng gió từng được xem là bất lợi, thì nay chính yếu tố “khô hạn đặc trưng” này lại trở thành lợi thế độc đáo, mở ra hướng phát triển du lịch xanh kết hợp năng lượng tái tạo – một mô hình bền vững và đầy triển vọng.
Thời tiết ngày mai 19/7/2025: Miền Bắc ngày nắng, chiều tối có mưa rào và dông rải rác

Thời tiết ngày mai 19/7/2025: Miền Bắc ngày nắng, chiều tối có mưa rào và dông rải rác

Thời tiết ngày mai 19/7/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ ngày nắng, có nơi nắng nóng, riêng vùng đồng bằng có nắng nóng diện rộng, chiều tối có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to.
Phú Thọ đẩy mạnh xúc tiến du lịch tại thị trường Hàn Quốc

Phú Thọ đẩy mạnh xúc tiến du lịch tại thị trường Hàn Quốc

Tham gia chương trình xúc tiến du lịch Việt Nam tại Hàn Quốc từ ngày 16 - 21/7, ngành Du lịch Phú Thọ tích cực quảng bá hình ảnh, kết nối doanh nghiệp và tìm kiếm cơ hội hợp tác nhằm thu hút khách quốc tế đến với vùng Đất Tổ.
Bảo hiểm xã hội khu vực XXVII đổi tên thành Bảo hiểm xã hội TP. Hồ Chí Minh

Bảo hiểm xã hội khu vực XXVII đổi tên thành Bảo hiểm xã hội TP. Hồ Chí Minh

Kể từ ngày 18/7/2025, Bảo hiểm xã hội (BHXH) khu vực XXVII chính thức đổi tên thành BHXH TP. Hồ Chí Minh. Đây là bước đi tiếp theo trong lộ trình sắp xếp lại tổ chức bộ máy BHXH sau khi thực hiện hợp nhất cơ quan BHXH ba địa phương: TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu theo Quyết định của BHXH Việt Nam có hiệu lực từ ngày 1/6/2025.
Báo chí đồng hành cùng mục tiêu sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

Báo chí đồng hành cùng mục tiêu sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

Ngày 18/7, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị Tập huấn truyền thông trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cho hơn 50 phóng viên, biên tập viên đến từ các cơ quan thông tấn, báo chí khu vực miền Bắc.
Lâm Đồng gấp rút chuẩn bị khởi công khu tái định cư đầu tiên cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

Lâm Đồng gấp rút chuẩn bị khởi công khu tái định cư đầu tiên cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

Tỉnh Lâm Đồng đang đẩy mạnh các công tác chuẩn bị để khởi công khu tái định cư Hàm Kiệm vào đầu tháng 8, nhằm phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam - dự án trọng điểm quốc gia với tổng mức đầu tư hơn 67 tỷ USD.
Thời tiết hôm nay 18/7: Hà Nội ngày nắng nóng gay gắt

Thời tiết hôm nay 18/7: Hà Nội ngày nắng nóng gay gắt

Thời tiết hôm nay 18/7, Bắc Bộ ngày nắng, có nơi nắng nóng, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi; ngày nắng nóng; Trung Bộ trời nắng nóng diện rộng; cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ trưa trời nắng, có mưa dông về chiều.
Nâng cao năng lực xây dựng, đánh giá chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo bền vững

Nâng cao năng lực xây dựng, đánh giá chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo bền vững

Cục Thông tin, Thống kê (Bộ Khoa học và Công nghệ) phối hợp với Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp Khối Thịnh vượng chung (CSIRO – Úc) tổ chức chuỗi sự kiện chuyên đề trong khuôn khổ Chương trình Đối tác Đổi mới sáng tạo Australia - Việt Nam (Aus4Innovation) nhằm tăng cường năng lực thiết kế và đánh giá chính sách đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
Thời tiết ngày mai 18/7/2025: Hà Nội nắng nóng, chiều tối mưa dông

Thời tiết ngày mai 18/7/2025: Hà Nội nắng nóng, chiều tối mưa dông

Thời tiết ngày mai 18/7/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, ngày nắng nóng, có nơi nắng nóng gay gắt.
Phát triển năng lượng tái tạo: Giải pháp bền vững cho an ninh năng lượng và thích ứng biến đổi khí hậu

Phát triển năng lượng tái tạo: Giải pháp bền vững cho an ninh năng lượng và thích ứng biến đổi khí hậu

Trong bối cảnh nhu cầu điện ngày càng tăng cùng với áp lực từ biến đổi khí hậu, Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức lớn trong đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững.
TS. Đặng Quang Vinh: Phổ điểm môn Toán năm 2025 tiến gần hơn tới phân phối chuẩn, có tính phân hóa cao

TS. Đặng Quang Vinh: Phổ điểm môn Toán năm 2025 tiến gần hơn tới phân phối chuẩn, có tính phân hóa cao

Theo TS. Đặng Quang Vinh – Giảng viên Khoa Khoa học Máy tính & Công nghệ tại Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV), phổ điểm thi THPTQG môn Toán năm 2025 được đánh giá thấp hơn năm 2024. Tuy nhiên có một điểm đáng chú ý là phổ điểm năm nay đã tiến gần hơn đến khái niệm phân phối chuẩn trong thống kê - một tín hiệu tích cực cho giáo dục