Thứ năm 20/11/2025 21:25
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
Nghiên cứu - Dữ liệu

Làng nghề dệt chiếu Tiên kiều

12/10/2020 00:00
Làng nghề dệt chiếu Tiên kiều

Từ thủa xa xưa, đến truyền thuyết cũng không đủ sức vượt thời gian để nói với hôm nay buổi đầu dựng nghiệp, chỉ biết nghề dệt chiếu bắt đầu từ Tiên Kiều, xã Thanh Hồng, huyện Thanh Hà, rồi lan dần ra cả tổng, cả khu, đến nay trở thành vùng trọng điểm cói và chiếu của Hải Dương.

Làng Tiên Kiều chọn giống cói tròn, óng dài, sợi dẻo, dai, gọi là cói cơm trồng từng ruộng thay cho cói ba cạnh mọc hoang tuy thân to nhưng ngắn và dòn. Cói cấy dịp cuối năm. Đất cấy cói phải làm kỹ như đất gieo mạ. Chọn những chân ruông triều bãi, cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ, san cho phẳng, rồi tách mầm cói ra trồng. Cấy xong giữ nước xấp xảnh cho ruộng liền bùn, để hạn chế cỏ dại và tạo điều kiện cho cói phát triển nhanh. Một tháng sau cói mọc cao, từ đó cho nước thuỷ triều ra vào bình thường, hàng tháng làm cỏ bón phân. cói sẽ mọc đều và tốt. Mỗi lần cấy cói có khả năng thu hoạch liên tục 10 - 12 năm, chân ruộng tốt có thể để lâu hơn mới phải cấy lại. Một năm thu hoạch cói hai lần, cói chiêm thu vào tháng 5-6, sau vụ gặt, trước mùa mưa bão; cói mùa thu vào tháng 10 - 11, thời kỳ khô hanh, chất lượng tốt hơn cói chiếm. Theo kinh nghiệm dân gian thì ruộng có từ màu xanh chuyển sang màu vàng, loáng thoáng khô lá mác là cói chiếm đã chín, bắt đầu thu hoạch, cói mùa khi thân cây vàng óng, một phần ba số cây trổ hoa thì thu hoạch là vừa. Khi thu hoạch dùng liềm cắt sát gốc, cắt đến đâu gọn sạch đến đấy để lứa sau cói mọc đều. Trước khi chẻ phơi, cắt ngọn cói thành từng cỡ bằng nhau, dùng dao con chẻ từ gốc thành 2-3 hoặc sợi đều nhau tuỳ theo cói to hay nhỏ và mục đích sử dụng. Chẻ cói bằng dao, mỗi lần được 3-4 cây, chẻ thành thạo được 6-7 cây. Gần đây cải tiến cách chẻ bằng bàn chẻ. Bàn chẻ rất đơn giản làm bằng tấm gỗ con (30x20cm) đóng hai đinh sắt, căng một sợi dây nhỏ hoặc hai trục lăn với một lưỡi dao mỏng ở giữa, khi chẻ lao gốc vào dây thép rút mạnh, cói được chẻ đều và nhanh. Loại cói già xấu không chẻ để dệt loại chiếu dót. Cói chẻ phơi qua 7 nắng mới khô kiệt, 1kg cói phơi khô chỉ còn 250gam. Cói khô thu lại bó gọn thành từng bó 20-25kg để ở nơi khô ráo làm nguyên liệu dự trữ quanh năm. Nghề truyền thống dệt chiếu cói ở Tiên Kiều (Ảnh: minh họa) Thập kỷ 90 của thế kỷ trước, chiếu ni-lông, chiếu cỏ, chiếu tre, chiếu gỗ của Trung Quốc nhập lậu, tràn ngập thị trường, bán với giá thấp, khiến chiếu cói Tiên Kiều đứng trước sự cạnh tranh gay gắt. Vì vậy, sản phẩm chiếu cói không những tiêu thụ khó mà còn bị mất giá. Nhiều hộ dệt chiếu thủ công trong làng buộc phải tạm gác go, tìm công việc khác. Diện tích trồng cói thu hẹp chỉ còn chừng 30 ha. Trong bối cảnh ấy, khoảng 200 hộ tâm huyết với nghề chiếu cói vẫn bền bỉ mắc go, dệt chiếu và không quên nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh với sản phẩm nhập từ Trung Quốc. Chiếu cói Tiên Kiều đã khẳng định được ưu thế về chất lượng, độ bền và chiếm được cảm tình của người tiêu dùng. Liên tục trong các năm từ 2006 đến nay, sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều sản xuất ra đến đâu, tiêu thụ hết đến đó. Tình trạng ế chiếu cói đã chấm dứt. Nắm cơ hội này, nông dân trong xã và 5 xã khác thuộc khu Hà Đông (Thanh Hà) mạnh dạn chọn cây cói làm cây chuyển dịch cơ cấu cây trồng, thay vì độc canh cây vải thiều. Diện tích trồng cói tại đây hiện đạt hơn 150 ha; riêng xã Thanh Hồng có 65 ha, tăng gấp đôi so với diện tích cói năm 2003. Các hộ tạm gác go đi làm công việc khác đã trở lại với nghề truyền thống. Sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều ngày một nâng dần thị phần trên thị trường chiếu trải giường nội địa. (Ảnh: minh họa) Tuy nhiên, làng nghề chiếu cói này tiếp tục đối mặt với những thách thức mới. Thời kỳ bao cấp, phần lớn diện tích đất nông nghiệp ở khu Hà Đông được dành để trồng cói. Nhờ trồng tập trung, đất màu mỡ, cây cói cho năng suất bình quân 6 tạ/ sào/ năm và ít bị nhiễm bệnh. Nay, do đất tốt chuyển sang trồng vải, đất xấu dành cho trồng cói và trồng đan xen với các vườn chuyển đổi nên cây cói bị nhiễm rầy, bị chuột phá, năng suất chỉ còn bình quân 4 tạ/ sào/ năm. Điều này khiến cho nguyên liệu không đủ cung ứng cho nhu cầu phát triển nghề. Mặc dù sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó nhưng thu nhập của người làm nghề vẫn đạt thấp. Tháo gỡ khó khăn này, cách tốt nhất là hợp tác, liên kết làm ăn để cùng duy trì, phát triển nghề. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến thành lập HTX Chiếu cói Tiên Kiều vào tháng 9-2009. Cùng với lo thủ tục hành chính thành lập HTX, 8 xã viên đầu tiên đã cùng nhau góp gần 2 tỷ đồng vốn kinh doanh. Có vốn, HTX dành ra 200 triệu đồng mua 3 giàn máy dệt chiếu cói. Giá nguyên liệu của chiếu dệt máy tương đương giá nguyên liệu dùng cho dệt chiếu bằng phương pháp thủ công. Song cứ 45 phút mỗi máy dệt được 2 lá chiếu, tương đương năng suất của 1 lao động thủ công làm việc trong 8 giờ. Vì vậy, giá thành sản phẩm của chiếu dệt bằng máy hạ hơn rất nhiều so với dệt bằng phương pháp thủ công. Tiên Kiều hiện có hơn 500 hộ duy trì nghề dệt chiếu cói thủ công, sản lượng chiếu đạt hơn 400 nghìn lá/năm. Trong đó chỉ có khoảng 5.000 lá bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng tại chợ Bầu nằm trên địa bàn xã; số còn lại được các tư thương mua gom, mang đi tiêu thụ trong tỉnh và các địa phương... Hơn 10 năm nay, chiếu cói Tiên Kiều, được công nhận là làng nghề và sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều ngày một nâng dần thị phần trên thị trường chiếu trải giường nội địa.

(theo thegioidisan.vn)
Bài liên quan
Tin bài khác
Thời tiết ngày mai 21/11/2025: Bắc Bộ trời nắng, đêm và sáng trời rét

Thời tiết ngày mai 21/11/2025: Bắc Bộ trời nắng, đêm và sáng trời rét

Thời tiết ngày mai 21/11/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ có mưa vài nơi, ngày trời nắng, đêm và sáng trời rét, vùng núi Bắc Bộ có nơi rét đậm.
Đại biểu Quốc hội: Ưu đãi thuế thu nhập cá nhân cho gia đình sinh đủ 2 con để khuyến khích mức sinh

Đại biểu Quốc hội: Ưu đãi thuế thu nhập cá nhân cho gia đình sinh đủ 2 con để khuyến khích mức sinh

Đề xuất đáng chú ý của đại biểu quốc hội là miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân cho các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con trở lên, coi đây là biện pháp khuyến sinh trực tiếp và phù hợp với bối cảnh dân số hiện nay.
Hội nghị Di sản văn hóa toàn TP. Hồ Chí Minh triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần I (2025 – 2030)

Hội nghị Di sản văn hóa toàn TP. Hồ Chí Minh triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần I (2025 – 2030)

Hội nghị Di sản văn hóa toàn TP. Hồ Chí Minh sẽ diễn ra vào ngày 24/11/2025 tại Bảo tàng Tôn Đức Thắng, số 5 Tôn Đức Thắng, phường Sài Gòn. Đây được xem là sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong việc hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược về văn hóa của Thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Phú Thọ thành lập Cơ sở 2 Bệnh viện Đa khoa tỉnh

Phú Thọ thành lập Cơ sở 2 Bệnh viện Đa khoa tỉnh

UBND tỉnh Phú Thọ vừa quyết định thành lập Cơ sở 2 – Bệnh viện Đa khoa tỉnh trên cơ sở sáp nhập Bệnh viện Xây dựng Việt Trì, nhằm tinh gọn tổ chức, nâng cao năng lực khám chữa bệnh.
Bộ Công an khai giảng lớp bồi dưỡng nghiệp vụ pháp chế 2025 tại Đà Lạt

Bộ Công an khai giảng lớp bồi dưỡng nghiệp vụ pháp chế 2025 tại Đà Lạt

Ngày 18/11/2025, tại TP. Đà Lạt, Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp (Bộ Công an) đã phối hợp với Công an tỉnh Lâm Đồng khai giảng Lớp bồi dưỡng nghiệp vụ năm 2025.
Thời tiết hôm nay 20/11: Bắc Bộ trưa chiều trời nắng khô

Thời tiết hôm nay 20/11: Bắc Bộ trưa chiều trời nắng khô

Thời tiết hôm nay 20/11, Nam Trung Bộ mưa lớn kéo dài đến 22/11, nguy cơ cao xảy ra lũ quét và sạt lở đất; triều cường ở Nam Bộ đang lên cao, chiều tối mưa dông, sáng đến trưa có nắng.
TP. Hồ Chí Minh đồng hành cùng dự án mở rộng 300 triệu USD của BOE

TP. Hồ Chí Minh đồng hành cùng dự án mở rộng 300 triệu USD của BOE

TP. Hồ Chí Minh tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm thu hút đầu tư công nghệ cao khi lãnh đạo UBND Thành phố có buổi làm việc với Công ty TNHH Điện tử – Nghe nhìn BOE Việt Nam, đơn vị thuộc nhóm ba nhà sản xuất màn hình lớn nhất thế giới.
Thời tiết ngày mai 20/11/2025: Hà Nội có mưa vài nơi, trời rét

Thời tiết ngày mai 20/11/2025: Hà Nội có mưa vài nơi, trời rét

Thời tiết ngày mai 20/11/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ có mưa vài nơi, ngày trời nắng, trời rét.
Tối ưu hiệu suất và phục hồi thông qua dinh dưỡng thể thao

Tối ưu hiệu suất và phục hồi thông qua dinh dưỡng thể thao

Trong khuôn khổ hợp tác dài hạn với Ủy ban Olympic Việt Nam, Herbalife Việt Nam vừa tổ chức buổi đào tạo chuyên sâu “Tối ưu Hiệu suất và Phục hồi thông qua Dinh dưỡng Thể thao” tại Hà Nội, ngày 17/11.
Khởi động Dự án thí điểm tái sử dụng nước thải công nghiệp

Khởi động Dự án thí điểm tái sử dụng nước thải công nghiệp

Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) Việt Nam, Đại sứ quán Vương quốc Hà Lan và Tổ hợp Khu công nghiệp (KCN) DEEP C đã phối hợp tổ chức Lễ khởi động Dự án thí điểm tái sử dụng nước thải công nghiệp tại KCN DEEP C Hải Phòng 2.
Kháng thuốc: Mối đe dọa lớn với sức khỏe con người

Kháng thuốc: Mối đe dọa lớn với sức khỏe con người

Kháng thuốc là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe con người hiện nay và việc nâng cao nhận thức cho thế hệ trẻ đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực giải quyết vấn đề này.
Thời tiết hôm nay 19/11: Hà Nội trời rét

Thời tiết hôm nay 19/11: Hà Nội trời rét

Thời tiết hôm nay 19/11, Bắc Bộ rét cả ngày; Bắc Trung Bộ trời rét, Nam Trung Bộ trời lạnh, mưa lớn thu hẹp về phía Nam Trung Bộ; Đà Nẵng – Khánh Hoà, Đắk Lắk duy trì mưa lớn; Nam Bộ trưa trời nắng, chiều tối có mưa dông, Đông Nam Bộ từ ngày mai mưa giảm.
Hà Nội tổ chức Hội chợ hàng Việt giảm giá ít nhất 10% cho công nhân lao động

Hà Nội tổ chức Hội chợ hàng Việt giảm giá ít nhất 10% cho công nhân lao động

Trong hai ngày 22-23/11, Liên đoàn Lao động TP. Hà Nội sẽ tổ chức Hội chợ hàng Việt phục vụ đoàn viên, công nhân lao động tại Trung tâm Văn hóa – Thông tin – Thể thao xã Đông Anh, với khoảng 50 gian hàng cung cấp sản phẩm thiết yếu, giảm giá ít nhất 10% so với thị trường.
Thời tiết ngày mai 19/11/2025: Bắc Bộ bước vào đợt rét đậm, nhiều nơi rét hại

Thời tiết ngày mai 19/11/2025: Bắc Bộ bước vào đợt rét đậm, nhiều nơi rét hại

Thời tiết ngày mai 19/11/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ trời rét đậm, có nơi rét hại; vùng đồng bằng có nơi rét đậm.
Bắc Ninh: Thúc đẩy mô hình nông nghiệp chất lượng cao tại Phúc Hòa và Tân Yên

Bắc Ninh: Thúc đẩy mô hình nông nghiệp chất lượng cao tại Phúc Hòa và Tân Yên

Sáng 18/11, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Hồng Thái, Ủy viên Trung ương Đảng, đã đi thăm và kiểm tra một số mô hình sản xuất nông nghiệp tiêu biểu trên địa bàn xã Phúc Hòa và Tân Yên. Cùng dự có lãnh đạo HĐND, UBND tỉnh cùng đại diện các sở, ngành liên quan.