Thứ bảy 27/12/2025 05:09
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
Nghiên cứu - Dữ liệu

Làng nghề dệt chiếu Tiên kiều

12/10/2020 00:00
Làng nghề dệt chiếu Tiên kiều

Từ thủa xa xưa, đến truyền thuyết cũng không đủ sức vượt thời gian để nói với hôm nay buổi đầu dựng nghiệp, chỉ biết nghề dệt chiếu bắt đầu từ Tiên Kiều, xã Thanh Hồng, huyện Thanh Hà, rồi lan dần ra cả tổng, cả khu, đến nay trở thành vùng trọng điểm cói và chiếu của Hải Dương.

Làng Tiên Kiều chọn giống cói tròn, óng dài, sợi dẻo, dai, gọi là cói cơm trồng từng ruộng thay cho cói ba cạnh mọc hoang tuy thân to nhưng ngắn và dòn. Cói cấy dịp cuối năm. Đất cấy cói phải làm kỹ như đất gieo mạ. Chọn những chân ruông triều bãi, cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ, san cho phẳng, rồi tách mầm cói ra trồng. Cấy xong giữ nước xấp xảnh cho ruộng liền bùn, để hạn chế cỏ dại và tạo điều kiện cho cói phát triển nhanh. Một tháng sau cói mọc cao, từ đó cho nước thuỷ triều ra vào bình thường, hàng tháng làm cỏ bón phân. cói sẽ mọc đều và tốt. Mỗi lần cấy cói có khả năng thu hoạch liên tục 10 - 12 năm, chân ruộng tốt có thể để lâu hơn mới phải cấy lại. Một năm thu hoạch cói hai lần, cói chiêm thu vào tháng 5-6, sau vụ gặt, trước mùa mưa bão; cói mùa thu vào tháng 10 - 11, thời kỳ khô hanh, chất lượng tốt hơn cói chiếm. Theo kinh nghiệm dân gian thì ruộng có từ màu xanh chuyển sang màu vàng, loáng thoáng khô lá mác là cói chiếm đã chín, bắt đầu thu hoạch, cói mùa khi thân cây vàng óng, một phần ba số cây trổ hoa thì thu hoạch là vừa. Khi thu hoạch dùng liềm cắt sát gốc, cắt đến đâu gọn sạch đến đấy để lứa sau cói mọc đều. Trước khi chẻ phơi, cắt ngọn cói thành từng cỡ bằng nhau, dùng dao con chẻ từ gốc thành 2-3 hoặc sợi đều nhau tuỳ theo cói to hay nhỏ và mục đích sử dụng. Chẻ cói bằng dao, mỗi lần được 3-4 cây, chẻ thành thạo được 6-7 cây. Gần đây cải tiến cách chẻ bằng bàn chẻ. Bàn chẻ rất đơn giản làm bằng tấm gỗ con (30x20cm) đóng hai đinh sắt, căng một sợi dây nhỏ hoặc hai trục lăn với một lưỡi dao mỏng ở giữa, khi chẻ lao gốc vào dây thép rút mạnh, cói được chẻ đều và nhanh. Loại cói già xấu không chẻ để dệt loại chiếu dót. Cói chẻ phơi qua 7 nắng mới khô kiệt, 1kg cói phơi khô chỉ còn 250gam. Cói khô thu lại bó gọn thành từng bó 20-25kg để ở nơi khô ráo làm nguyên liệu dự trữ quanh năm. Nghề truyền thống dệt chiếu cói ở Tiên Kiều (Ảnh: minh họa) Thập kỷ 90 của thế kỷ trước, chiếu ni-lông, chiếu cỏ, chiếu tre, chiếu gỗ của Trung Quốc nhập lậu, tràn ngập thị trường, bán với giá thấp, khiến chiếu cói Tiên Kiều đứng trước sự cạnh tranh gay gắt. Vì vậy, sản phẩm chiếu cói không những tiêu thụ khó mà còn bị mất giá. Nhiều hộ dệt chiếu thủ công trong làng buộc phải tạm gác go, tìm công việc khác. Diện tích trồng cói thu hẹp chỉ còn chừng 30 ha. Trong bối cảnh ấy, khoảng 200 hộ tâm huyết với nghề chiếu cói vẫn bền bỉ mắc go, dệt chiếu và không quên nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh với sản phẩm nhập từ Trung Quốc. Chiếu cói Tiên Kiều đã khẳng định được ưu thế về chất lượng, độ bền và chiếm được cảm tình của người tiêu dùng. Liên tục trong các năm từ 2006 đến nay, sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều sản xuất ra đến đâu, tiêu thụ hết đến đó. Tình trạng ế chiếu cói đã chấm dứt. Nắm cơ hội này, nông dân trong xã và 5 xã khác thuộc khu Hà Đông (Thanh Hà) mạnh dạn chọn cây cói làm cây chuyển dịch cơ cấu cây trồng, thay vì độc canh cây vải thiều. Diện tích trồng cói tại đây hiện đạt hơn 150 ha; riêng xã Thanh Hồng có 65 ha, tăng gấp đôi so với diện tích cói năm 2003. Các hộ tạm gác go đi làm công việc khác đã trở lại với nghề truyền thống. Sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều ngày một nâng dần thị phần trên thị trường chiếu trải giường nội địa. (Ảnh: minh họa) Tuy nhiên, làng nghề chiếu cói này tiếp tục đối mặt với những thách thức mới. Thời kỳ bao cấp, phần lớn diện tích đất nông nghiệp ở khu Hà Đông được dành để trồng cói. Nhờ trồng tập trung, đất màu mỡ, cây cói cho năng suất bình quân 6 tạ/ sào/ năm và ít bị nhiễm bệnh. Nay, do đất tốt chuyển sang trồng vải, đất xấu dành cho trồng cói và trồng đan xen với các vườn chuyển đổi nên cây cói bị nhiễm rầy, bị chuột phá, năng suất chỉ còn bình quân 4 tạ/ sào/ năm. Điều này khiến cho nguyên liệu không đủ cung ứng cho nhu cầu phát triển nghề. Mặc dù sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó nhưng thu nhập của người làm nghề vẫn đạt thấp. Tháo gỡ khó khăn này, cách tốt nhất là hợp tác, liên kết làm ăn để cùng duy trì, phát triển nghề. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến thành lập HTX Chiếu cói Tiên Kiều vào tháng 9-2009. Cùng với lo thủ tục hành chính thành lập HTX, 8 xã viên đầu tiên đã cùng nhau góp gần 2 tỷ đồng vốn kinh doanh. Có vốn, HTX dành ra 200 triệu đồng mua 3 giàn máy dệt chiếu cói. Giá nguyên liệu của chiếu dệt máy tương đương giá nguyên liệu dùng cho dệt chiếu bằng phương pháp thủ công. Song cứ 45 phút mỗi máy dệt được 2 lá chiếu, tương đương năng suất của 1 lao động thủ công làm việc trong 8 giờ. Vì vậy, giá thành sản phẩm của chiếu dệt bằng máy hạ hơn rất nhiều so với dệt bằng phương pháp thủ công. Tiên Kiều hiện có hơn 500 hộ duy trì nghề dệt chiếu cói thủ công, sản lượng chiếu đạt hơn 400 nghìn lá/năm. Trong đó chỉ có khoảng 5.000 lá bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng tại chợ Bầu nằm trên địa bàn xã; số còn lại được các tư thương mua gom, mang đi tiêu thụ trong tỉnh và các địa phương... Hơn 10 năm nay, chiếu cói Tiên Kiều, được công nhận là làng nghề và sản phẩm chiếu cói Tiên Kiều ngày một nâng dần thị phần trên thị trường chiếu trải giường nội địa.

(theo thegioidisan.vn)
Bài liên quan
Tin bài khác
Thời tiết ngày mai 27/12/2025: Không khí lạnh bao trùm miền Bắc, Trung Bộ mưa rải rác

Thời tiết ngày mai 27/12/2025: Không khí lạnh bao trùm miền Bắc, Trung Bộ mưa rải rác

Thời tiết ngày mai 27/12/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo không khí lạnh tiếp tục chi phối miền Bắc và Bắc Trung Bộ, còn khu vực Trung và Nam Trung Bộ xuất hiện mưa rải rác.
Bức tranh thưởng Tết cuối năm: Cao nhất đến hàng trăm triệu

Bức tranh thưởng Tết cuối năm: Cao nhất đến hàng trăm triệu

Những ngày cuối tháng 12, bức tranh thưởng Tết của người lao động trên cả nước dần được hé lộ khi các địa phương bắt đầu tổng hợp, báo cáo tình hình.
Hà Nội lập 3 đoàn kiểm tra đột xuất an toàn thực phẩm dịp Tết Bính Ngọ 2026

Hà Nội lập 3 đoàn kiểm tra đột xuất an toàn thực phẩm dịp Tết Bính Ngọ 2026

Nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm phục vụ nhân dân đón Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Bính Ngọ và Lễ hội Xuân 2026, UBND TP Hà Nội vừa ban hành quyết định thành lập 3 đoàn kiểm tra liên ngành an toàn thực phẩm (ATTP), triển khai kiểm tra đột xuất tại 126 xã, phường trên toàn địa bàn thành phố.
Thời tiết hôm nay 26/12: Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ trời rét

Thời tiết hôm nay 26/12: Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ trời rét

Thời tiết hôm nay 26/12, miền Bắc sáng sớm nay trời rét hơn, trưa chiều có nắng; Trung Bộ mưa vừa, có nơi mưa to, trời lạnh; cao nguyên Trung Bộ rét về đêm, ngày nắng ấm; Nam Bộ ngày trời nắng, mưa trái mùa giảm dần.
Toyota Việt Nam đón Huân chương Lao động hạng Nhất sau 30 năm phát triển

Toyota Việt Nam đón Huân chương Lao động hạng Nhất sau 30 năm phát triển

Sau ba thập kỷ hoạt động tại Việt Nam, Toyota Việt Nam vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất, ghi nhận những đóng góp nổi bật cho phát triển kinh tế – xã hội và ngành công nghiệp ô tô.
Thời tiết ngày mai 26/12/2025: Bắc Bộ rét, vùng núi có nơi rét đậm, rét hại

Thời tiết ngày mai 26/12/2025: Bắc Bộ rét, vùng núi có nơi rét đậm, rét hại

Thời tiết ngày mai 26/12/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ và từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh có mưa vài nơi, trời rét, vùng núi Bắc Bộ có nơi rét đậm, rét hại.
Năm 2025, du lịch Hà Nội đón hơn 33,7 triệu lượt khách, doanh thu vượt 134.000 tỷ đồng

Năm 2025, du lịch Hà Nội đón hơn 33,7 triệu lượt khách, doanh thu vượt 134.000 tỷ đồng

Năm 2025 đánh dấu bước chuyển quan trọng của du lịch Hà Nội khi quá trình phục hồi đã được chuyển hóa thành tăng trưởng thực chất.
Hà Nội tạm cấm, hạn chế phương tiện nhiều tuyến đường phục vụ Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc

Hà Nội tạm cấm, hạn chế phương tiện nhiều tuyến đường phục vụ Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc

Để bảo đảm an ninh, an toàn và giao thông thông suốt phục vụ Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI, Công an TP Hà Nội thông báo tạm cấm, hạn chế phương tiện trên nhiều tuyến đường trọng điểm trong hai ngày 26 và 27/12/2025, đồng thời tổ chức phân luồng, hướng dẫn các tuyến lưu thông thay thế cho người dân và phương tiện liên tỉnh.
Thời tiết hôm nay 25/12: Hà Nội có mưa, trời rét

Thời tiết hôm nay 25/12: Hà Nội có mưa, trời rét

Thời tiết hôm nay 25/12, Bắc Bộ nhiệt độ sáng sớm nay giảm mạnh, rét nhất đợt, 3 ngày tới trời rét; Bắc Trung Bộ trời rét; Hà Tĩnh – Khánh Hoà có nơi mưa to, trời lạnh; cao nguyên Trung Bộ trời nắng; Nam Bộ sáng có nắng, chiều có mưa trái mùa.
Khởi động chương trình "Nữ trí thức Việt - Dấu ấn Tự hào Sản phẩm Việt" 2026

Khởi động chương trình "Nữ trí thức Việt - Dấu ấn Tự hào Sản phẩm Việt" 2026

Ngày 22/12, Tạp chí Phụ Nữ Mới phối hợp cùng Công ty CP Truyền thông Kinh tế và Đời sống chính thức khởi động chương trình “Nữ trí thức Việt - Dấu ấn Tự hào Sản phẩm Việt” 2026.
Thời tiết ngày mai 25/12/2025: Không khí lạnh tràn về, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ rét đậm, vùng núi rét hại

Thời tiết ngày mai 25/12/2025: Không khí lạnh tràn về, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ rét đậm, vùng núi rét hại

Thời tiết ngày mai 25/12/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An có mưa vài nơi, trời rét, vùng núi rét đậm, riêng vùng núi Đông Bắc Bộ có nơi rét hại.
Vietnam Airlines khai trương đường bay thẳng TP. Hồ Chí Minh – Điện Biên

Vietnam Airlines khai trương đường bay thẳng TP. Hồ Chí Minh – Điện Biên

Ngày 24/12/2025, Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) chính thức khai trương đường bay thẳng kết nối TP. Hồ Chí Minh với tỉnh Điện Biên, đánh dấu bước tiến mới trong việc tăng cường kết nối hàng không giữa trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước và khu vực Tây Bắc.
Vietjet Air mở đường bay kết nối Mông Cổ và Nha Trang

Vietjet Air mở đường bay kết nối Mông Cổ và Nha Trang

Từ ngày 15/12/2025 đến cuối tháng 2/2026, loạt chuyến bay charter từ Mông Cổ dự kiến đưa hàng nghìn du khách quốc tế đến với Phú Quốc, Nha Trang trong mùa du lịch tránh rét.
Đề xuất hoán đổi ngày làm việc để nghỉ Tết Dương lịch 2026 kéo dài 4 ngày

Đề xuất hoán đổi ngày làm việc để nghỉ Tết Dương lịch 2026 kéo dài 4 ngày

Sự hoán đổi ngày làm việc được Bộ Nội vụ đề xuất nhằm tạo điều kiện để công chức, viên chức nghỉ Tết Dương lịch 2026 trong 4 ngày liên tục, đồng thời khuyến khích người sử dụng lao động áp dụng tương tự đối với người lao động, trên cơ sở bảo đảm đầy đủ quyền lợi theo quy định pháp luật.
Lan tỏa yêu thương từ cơ sở: Công an xã Vân Du tiếp nối hành trình “Vì Nhân dân phục vụ”

Lan tỏa yêu thương từ cơ sở: Công an xã Vân Du tiếp nối hành trình “Vì Nhân dân phục vụ”

Ngày 23/12/2025, Công an xã Vân Du, tỉnh Thanh Hóa tổ chức chương trình thăm hỏi, tặng quà các hộ gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trên địa bàn, tiếp nối và duy trì hiệu quả mô hình “Công an xã Vân Du – Lan tỏa yêu thương, vì nhân dân phục vụ”, đồng thời thiết thực hưởng ứng phong trào thi đua “Ba nhất” do Bộ Công an phát động.