'Kiêng khem thực phẩm quá mức để không béo phì là thiếu khoa học'

00:00 12/10/2020

Với nhiều năm kinh nghiệm nghiên cứu về dinh dưỡng, đặc biệt là cho trẻ nhỏ, chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn đã chia sẻ những phương pháp giảm béo phì mà không cần cắt giảm chế độ ăn uống một cách quá mức.

Lười vận động là nguyên nhân chính gây ra béo phì (Nguồn Internet)

Béo phì chưa phải vấn đề đáng lo ngại tại Việt Nam

Theo Đài quan sát y tế toàn cầu (Global Health Observatory) thuộc Tổ chức Y tế thế giới cho thấy, tỷ lệ béo phì tại Việt Nam năm 2016 ở mức 2,6% đối với nhóm người 5-19 tuổi và 2,1% với người trưởng thành (trên 18 tuổi). Điều này cho thấy tỷ lệ béo phì của Việt Nam còn rất khiêm tốn so với các nước trong khu vực, quá nhiều lo lắng là chưa cần thiết. Một lối sống lành mạnh và phân bổ dinh dưỡng hợp lý là điều được khuyên.

Trong những trường hợp thực tế, nếu mục tiêu của bạn chỉ là giảm mỡ thừa, duy trì vóc dáng, hay đơn giản là trở thành một phiên bản khỏe mạnh thì các phương phápăn kiêng hà khắc sẽ không thực sự mang lại hiệu quả dài lâu, chưa kể đến nếu áp dụng qua phương thức “truyền miệng” mà không có hướng dẫn kỹ lưỡng của chuyên gia dinh dưỡng có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

 

Những quan điểm “giải quyết” béo phì sai lầm

Thông thường  khi muốn giảm cân, việc đầu tiên nhiều người nghĩ đến việc loại bỏ tinh bột, đường ra khỏi khẩu phần ăn, kiêng tất cả những món ăn yêu thích, dù thỉnh thoảng chỉ là một que kem hay cốc nước ngọt. Thậm chí, có người còn sử dụng những viên thuốc giảm cân mà không tìm hiểu thành phần của nó có ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe. Tuy nhiên, đây được xem là những cách giảm cân phản khoa học và không mang lại hiệu quả một cách bền vững. Trên thế giới một số nước như Đa Mạch, Thái Lan, Brunei cũng đã từng áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số đồ uống có đường để hạn chế béo phì và bảo vệ sức khỏe người dân nhưng cũng không mang lại hiệu quả vì tình trạng béo phì vẫn tiếp tục tăng.  Điều này cho thấy, vấn đề quan trọng trong việc giảm béo phì, chúng ta cần hiểu rằng, đường không phải là nguyên nhân chính gây ra béo phì mà là do lối sống và sinh hoạt của mỗi người

Kết quả nghiên cứu của TS Seidelmann tiến hành trong 25 năm được đăng trên tập san khoa học Lancet cho thấy việc ăn giảm đường, tinh bột không liên quan đến ngăn ngừa phát triển bệnh mãn tính. Còn theo báo cáo của WHO trong năm 2018, thì các nguyên nhân gây béo phì là việc tiêu thụ quá mức các loại thực phẩm có nhiều chất béo, và lối sống thiếu hoạt động thể chất (do đặc thù công việc, phương tiện di chuyển và tình trạng đô thị hóa).

Một nghiên cứu của các nhà nghiên cứu tại Đại học Washington chỉ ra rằng, chế độ ăn uống kém dẫn đến tỉ lệ tử vong là 1/5. Chế độ ăn uống kém cũng có thể gây ra các bệnh cao huyết áp và tiểu đường, do có liên quan đến việc ăn uống không đúng cách.  Ngoài ra, không tập thể dục cũng dẫn đến huyết áp cao và tiểu đường và những người không hoạt động thể chất có khả năng bị lo âu, trầm cảm, bệnh mạch vành và thậm chí ung thư, theo tạp chí y khoa của trường Johns Hopkins.

Các phương pháp sống khỏe từ các nước phát triển

Với nhiều nước phát triển trên thế giới, để cơ thể khỏe mạnh và cân đối, thay vì cắt giảm thì họ lại rất coi trọng chất lượng bữa ăn, cũng như chế độ sinh hoạt vận động hàng ngày. Điển hình như Nhật Bản, Canada hay New Zealand, …

Nhật Bản là một trong những quốc gia có số lượng người có tuổi thọ cao nhất thế giới, khiến ai cũng nể phục. Người Nhật có lối sống nhẹ nhàng và sở hữu cho mình những bí quyết giữ gìn sức khỏe, vóc dáng hết sức khoa học. Người Nhật kết hợp đa dạng các loại thực phẩm để đảm bảo dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, không ăn quá no và khi ăn luôn tập trung, không xao lãng bằng việc xem tivi, hay dùng điện thoại. Ngoài ra hoạt động thể chất cũng là một trong những cách giúp họ duy trì sức khỏe và tăng tuổi thọ.  Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, hơn 98% trẻ em Nhật đi bộ hoặc đi xe đạp tới trường. Người trưởng thành ở Nhật cũng thường xuyên đi bộ ở khoảng cách gần hoặc đi tới các ga tàu điện ngầm.

Bữa ăn của người Nhật thường rất phong phú, đa dạng các món (Nguồn Internet)

Tại Canada, đất nước đáng sống nhất thế giới, theo công bố trên US News & World Report, người dân Canada tập trung vào khẩu phần theo dĩa ăn và tích cực rèn luyện thể thao. Phương pháp khẩu phần ăn theo dĩa của người Canada vô cùng đặc biệt, họ sử dụng dĩa có đường kính dĩa 13-15 cm và chia làm 4 phần: 1 phần cơm hoặc bún, nui.(ít nhất 2 ngày/tuần dùng nguyên liệu nguyên hạt);  1 phần thịt, cá hoặc tôm (ít nhất 2 ngày ăn cá/tuần); 2 phần: rau củ quả, chọn ít nhất 2 loại rau cho lá, 1 loại củ và 2 loại trái cây khác nhau.

Cùng chế độ ăn theo dĩa đảm bào đầy đủ dinh dưỡng, người Canada còn uống nước đều đặn mỗi ngày và duy trì ít nhất 150 phút vận động tích cực mỗi tuần.

Ba nhóm thực phẩm chính trong đề xuất của Hướng dẫn thực phẩm và thói quen vận động giúp người Canada duy trì cơ thể cân đối và khỏe mạnh. Ảnh: FoodguideCanada

Người New Zealand thì lại rất có ý thức với khẩu phần từng bữa của mình. Theo quan niệm của họ, nếu cơ thể có chỉ số khối cơ thể BMI (kg/m2) ≥ 25 hoặc vòng bụng nam ≥102 cm, với  nữ ≥88cm, thì nên dùng nguyên tắc bàn tay để chọn khẩu phần đúng cho mỗi bữa ăn trong kiểm soát cân nặng. Nguyên tắc bàn tay bao gồm: nắm tay rau củ quả (chọn ít nhất 2 hoặc 3 loại rau củ); 1 nắm tay cơm, bún, khoai tây hoặc mì; miếng cá bằng 1 bàn tay về độ dày và kích thước, miếng thịt bằng lòng bàn tay về độ dày và kích thước. Bằng phương pháp này, họ không cần quá kiêng khem trong bữa ăn nhưng vẫn giữ được vóc dáng cân đối.

Nguyên tắc bàn tay để chọn khẩu phần đúng cho mỗi bữa ăn trong kiểm soát cân nặng. (Nguồn Internet)

Bí quyết sống khỏe cho người Việt theo lời khuyên của chuyên gia

Từ những bài học về việc giữ cơ thể cân đối và khỏe mạnh từ các nước tiên tiến trên thế giới cho thấy, việc cắt giảm khẩu phần ăn hay kiêng khem quá mức các chất như tinh bột, đường...là thật sự không cần thiết.

Muốn giữ vóc dáng cân đối, tôi nghĩ người Việt nên xây dựng một   chế độ ăn uống cân bằng, đủ chất của người Nhật, New Zealand. Đồng thời, chúng ta cần duy trì thói quen vận động, tập luyện thể dục thể thao thường xuyên như người Canada. Chính sự kết hợp tuyệt vời giữa dinh dưỡng và lối sống sẽ là phương pháp giảm cân thần kỳ mà không loại thuốc hay chế độ kiêng ăn nào có thể mang đến cho bạn.

P.V