Đường sắt Việt Nam thời Chủ tịch HĐTV Vũ Anh Minh: Giảm hàng nghìn lao động vẫn thua lỗ

Doanh thu sụt giảm, lỗ lớn

Ông Vũ Anh Minh được điều động, bổ nhiệm vào vị trí Chủ tịch HĐTV VNR kể từ ngày 1/3/2017. Tại VNR, ông là thành viên chuyên trách phụ trách chung của Hội đồng thành viên. Ông phụ trách các công việc liên quan đến: Quản lý vốn và tài sản do chủ sở hữu nhà nước giao cho Tổng công ty; Chỉ đạo thực hiện các quyết định của chủ sở hữu Nhà nước…

Năm 2017, năm đầu tiên ông Vũ Anh Minh nắm giữ chức vụ Chủ tịch HĐTV VNR, tình hình kinh doanh của Tổng công ty cải thiện đôi chút. Doanh thu năm 2017 tăng lên 8.172,3 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 154 tỷ đồng.

Đến năm 2018, hoạt động kinh doanh bất ngờ đi lùi. Doanh thu giảm sâu xuống 7.614 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế giảm 103 tỷ đồng, tương đương 67% so với năm 2017. Như vậy, VNR kém rất xa so với kế hoạch. Trước đó, VNR đặt kế hoạch doanh thu 8.591 tỷ đồng và 158 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế.

Năm 2019, VNR tiếp tục chứng kiến đà sụt giảm doanh thu, còn 7.530 tỷ đồng. Tuy nhiên, do thực hiện chính sách thắt lưng buộc bụng (chi phí bán hàng giảm từ 311 tỷ đồng xuống 276 tỷ đồng, chi phí quản lý doanh nghiệp giảm từ 535 tỷ đồng xuống 515 tỷ đồng) nên  lợi nhuận sau thuế năm 2019 đạt 150 tỷ đồng, thấp hơn lợi nhuận của năm 2017. Dù tăng so với 2018 nhưng VNR vẫn không hoàn thành kế hoạch vì trước đó VNR đặt mục tiêu lợi nhuận sau thuế  năm 2019 là 188 tỷ đồng.

Năm 2020 là năm VNR thua lỗ "khủng" nhất. Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 2/2020 doanh thu 6 tháng đầu năm của VNR giảm sâu từ 4.619 tỷ đồng xuống chỉ còn 2.791 tỷ đồng. Kết quả là VNR thua lỗ 309 tỷ đồng dù cùng kỳ năm ngoái lãi 141 tỷ đồng.

Cắt giảm hàng nghìn nhân sự vẫn... lỗ!

Trong gần 4 năm ông Minh ngồi ghế Chủ tịch HĐTV, VNR cắt giảm 2.718 nhân sự. Năm 2017, cắt giảm 884 người. Năm 2018, sau khi giảm 1.912 người, tổng lao động chỉ còn 25.578 người. Tới năm 2019, VNR còn 24.772 người.

Dự kiến, năm 2020, VNR bị lỗ trên 1.200 tỷ đồng, dòng tiền bị suy giảm nhanh ngay từ tháng 3/2020. Hiện tại trung bình một tháng, Công ty Mẹ-Tổng công ty Đường sắt Việt Nam bị hụt dòng tiền xấp xỉ 100 tỷ đồng. Dự tính tổng thâm hụt dòng tiền của Đường sắt Việt Nam cả năm sẽ vào 2020 khoảng 1.000 tỷ đồng. Cân đối dòng tiền tại các công ty con là Vận tải đường sắt Hà Nội, Vận tải đường sắt Sài Gòn cũng gặp rất nhiều khó khăn. Dự kiến năm 2020, với khoản lỗ 410 tỷ đồng của Công ty Vận tải đường sắt Hà Nội và 357 tỷ đồng của Công ty Vận tải đường sắt Sài Gòn thì 2 Công ty này cũng sẽ bị hụt dòng tiền khoảng xấp xỉ 1.000 tỷ.

Nguyên nhân là 2 Công ty này trong các năm vừa qua đã đầu tư khoảng 1.500 tỷ đồng đóng mới và cải tạo toa xe nên các năm tiếp theo gặp áp lực rất lớn về dòng tiền trả nợ gốc và lãi vay cho các Ngân hàng thương mại.

Việc mất cân đối dòng tiền của các Công ty Vận tải đường sắt sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền của Công ty Mẹ-Tổng công ty Đường sắt Việt Nam do các công ty con này đang sử dụng dịch vụ của Công ty Mẹ với số tiền dự kiến phải thanh toán cho Công ty mẹ trong năm 2020 lên tới hơn 1.600 tỷ đồng.

Ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch HĐTV VNR cho hay ngành đường sắt đang trải qua giai đoạn thử thách lớn nhất trong lịch sử hơn 100 năm hình thành và phát triển! VNR đề nghị Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp báo cáo Thủ tướng, có ý kiến đối với Bộ GTVT và các cơ quan có thẩm quyền xem xét các biện pháp hỗ trợ cũng như miễn, giảm thuế, phí như: Miễn, giảm khoản phí sử dụng kết cấu hạ tầng đường sắt 8% trên doanh thu vận tải; miễn trích nộp Ngân sách Nhà nước 20% tiền thu cho thuê sử dụng kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia do Nhà nước đầu tư; miễn, giảm, giãn thời gian thu tiền thuê sử dụng đất cho các doanh nghiệp vận tải đường sắt; giãn tiến độ trả nợ, giảm lãi suất vay của các ngân hàng cho các dự án đầu tư của các Công ty vận tải đường sắt nhằm giảm áp lực trả nợ gốc và lãi vay trong giai đoạn khó khăn này...

Mới đây tại buổi làm việc của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp với Tổng công ty Đường sắt, Chủ tịch Ủy ban Nguyễn Hoàng Anh cho rằng: Tổng công ty đường sắt Việt Nam thời gian tới, cùng với các doanh nghiệp vận tải hàng hải, hàng không, đường bộ, cần phối hợp, hợp tác xây dựng chiến lược phát triển lĩnh vực chung, tạo thành hệ thống vận tải đa phương thức, đóng góp quan trọng vào hoạt động thương mại và sản xuất cũng như nền kinh tế quốc dân; giảm chi phí logistics, từ đó dẫn tới giảm chi phí hàng hóa và sản xuất; mở rộng mạng lưới vận tải và đạt được hiệu quả kinh tế cao do khi sử dụng các phương thức vận tải có khả năng chuyên chở khối lượng hàng hóa lớn...

Như vậy, có thể thấy VNR đang chịu tác động tiêu cực từ dịch bệnh Covid-19. Tuy nhiên, đây có lẽ không phải nguyên nhân xâu xa dẫn tới sự sa sút liên tục của VNR trong nhiều năm qua. Do đó, việc điều hành, quản trị VNR cũng đang là vấn đề đang được dư luận đặc biệt quan tâm trong đó có các giải pháp, chiến lược để đưa con tàu VNR thoát khỏi thua lỗ. 

PV