Thứ ba 08/07/2025 16:49
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Fake news mạng xã hội gây hại lớn về kinh tế

12/10/2020 00:00
Quá nhiều tin tức giả (fake news) về hoạt động của doanh nghiệp, hoặc liên quan doanh nghiệp; người có vị trí quan trọng trong xã hội đang tràn lan trên mạng xã hội và có sự dẫn dắt của KOLs (tạm gọi là người định hướng dư luận đám đông). Hầu hết tin

Tin tức giả về việc Hà Nội cấm công chức mua xăng của doanh nghiệp Nhật Bản Ảnh: Internet

Càng nổi càng bị KOLs gây hấn

Heineken, thương hiệu bia được người Việt tin dùng vài năm qua đã phải lên tiếng nhờ cơ quan chức năng can thiệp khi facebook, youtube đăng clip về sản xuất bia Heineken và “rung” lên thông tin: Bia Heineken giả, nhiều loại bia, nước ngọt giả tràn lan trên thị trường. Không ít các bình luận kéo theo xuyên tạc đủ kiểu. Doanh nghiệp này phải lên tiếng để chống lại loại tin giả, bị cắt ghép cố tình chơi về uy tín của sản phẩm và doanh nghiệp này.

Các hãng hàng không, đơn vị kinh doanh cảng hàng không cũng từng không thoát khỏi bị tung tin giả ác ý hoặc siêu vô thức: “Mưa to quá, máy bay rơi luôn…thật là khủng… Nội Bài này”. Dòng tin sai trái đăng kèm vài ảnh lực lượng chức năng ở đâu đó cứu hộ máy bay rơi nếu đem đo lường nghiêm túc thiệt hại về kinh tế cho doanh nghiệp, thì người viết tin có lẽ bị xử tù vẫn chưa tương xứng với hậu quả họ gây ra.

Tình trạng giả mạo tin tức còn được đẩy lên đến mức cao hơn khi người tạo, đưa tin giả lập cả fanpage giả mạo doanh nghiệp. Ngay các hãng sản xuât ô tô như Toyota, Honda… cũng bị nhiều đối tượng lập fanpage giả tạo để bẻ cong thông tin khuyến mại. Doanh nghiệp Nhật bán xăng có nhân viên lau xe cho khách tại Hà Nội bị đưa tin: Hà Nội cấm công chức mua xăng của doanh nghiệp Nhật…Trên Tiền Phong số ra ngày 2/12/2019, cũng đăng bài về một giáo viên bị lừa vay nặng lãi. Điều đáng nói là nhóm cho vay nặng lãi ở Sóc Trăng này còn lập cả trang web giả mạo Công an TPHCM để “truy nã”, tung tin giả “biến” cô giáo vay nặng lãi này thành “gái làng chơi” để đòi tiền, lộ rõ động cơ vì tiền!

Đầu tháng 12/2019, không ít KOLs trên mạng xã hội làm tin ngụy tạo, bịa đặt về Vinamilk nhập khẩu nguyên liệu sữa Trung Quốc. Người ta đã dẫn dắt cách hiểu sai lạc cho nhiều người tiêu dùng rất ác ý, vô tình tiếp tay cho đối thủ cạnh tranh với nhau ra đòn kiểu triệt hạ thương hiệu quốc gia có sản phẩm phân phối rộng rãi trên 40 nước. Tài sản trên thị trường chứng khoán của Vinamilk bay hơi nhiều nghìn tỷ đồng trong vài ngày xảy ra tin đồn. Người thiệt hại nhiều nhất trong trường hợp này là các nhà đầu tư, thị trường chứng khoán và nền kinh tế Việt Nam.

Trên nhiều trang facebook, không ít KOLs với các liên kết bình luận thả phanh, sai trái. Dễ thấy lời lẽ của không ít Facebooker tự xưng “mưu sĩ” xử lý khủng hoảng, nhân danh bảo vệ người tiêu dùng… đã “bẻ” suy nghĩ của nhiều người theo hướng sản phẩm của Vinamilk lấy nguyên liệu từ Trung Quốc, sản xuất không theo chuẩn mực…Nhìn vào nước Việt Nam từ không có ngành công nghiệp sữa, trẻ em suy dinh dưỡng…đến khi có nhiều doanh nghiệp sữa nổi tiếng, phục vụ tiêu dùng ổn định, xuất khẩu uy tín nói chung, người ta chỉ thấy đau lòng trước các trò đạo diễn khuấy đảo, khuếch đại fake news, gây hoang mang cho người dân, cạnh tranh kiểu ao làng...

Đã đến lúc mạnh tay áp dụng luật

Trên thế giới mạng, trong số các KOLs có nhiều người từng hoạt động trong giới báo chí, thậm chí là nhà báo sai phạm, bị xử lý theo pháp luật. Để giữ phẩm chất cho nhà báo là KOLs, không ít chi hội nhà báo của cơ quan báo chí cũng đưa ra quy ước về đạo đức, nhà báo không đưa thông tin trên mạng xã hội trái với quan điểm của tờ báo mình đang công tác… Nếu các KOLs có “kinh nghiệm” đưa fake news và bị xúi giục sản xuất tin giả kéo dài, khiến người dân quen tin vào tin giả sẽ khó mà tin tưởng trở lại với tin thật, tin chính thống.

Tin giả ngày càng đe dọa doanh nghiệp, các tổ chức là sự thật, bởi nó góp phần định hình suy nghĩ và quyết định của nhiều người. Để ngăn chặn tin giả, tháng 6/2018, Luật An ninh mạng được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ 1/1/2019. Trong luật quy định: Cấm đưa thông tin sai sự thật, gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại cho hoạt động kinh tế, xã hội…Tháng 3/2019, Chính phủ chỉ đạo Bộ TT&TT nghiên cứu, có biện pháp xử lý tin giả trên mạng, báo cáo Thủ tướng trước tháng 8/2019.

Đây là cơ sở để cơ quan chức năng tăng dần mức xử phạt theo luật với người tạo ra, đưa tin bịa đặt, gây hại lương dân, doanh nghiệp, tổ chức nhà nước. Ngày 7/12, Công an huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum triệu tập chị Y Viện (22 tuổi, xã Tân Cảnh, huyện Đăk Tô) để làm rõ việc đăng tin “ăn mày mặt nhọ” lên facebook gây hoang mang dư luận, gia đình có trẻ nhỏ. Ngày 6/12, Công an Gia Lai triệu tập Trần Văn Công (Phú Thiện, Gia Lai) khi Công hoá trang mặc đồ đen, bôi đen mặt rồi chụp ảnh đăng facebook. Những trường hợp “ngáo quyền lực mềm” trên mạng xã hội hoặc lên mạng vì mục tiêu kinh tế…, cần được xử lý mạnh tay hơn, tránh để xảy ra hậu quả xấu, lâu dài cho hoạt động kinh tế, xã hội.

Làm lộ diện bản chất của fake news, nhà báo tài năng của Anh - Nick Davies (tác giả cuốn Tin tức Thế giới phẳng) phải mất nhiều năm để tìm, chứng minh cho độc giả thế giới biết, sự cố Y2k (năm 2000) chỉ là tin tức giả. Mẩu tin “gốc” của núi bài vở về Y2k chỉ nhỏ bằng lòng bàn tay, đăng trên một tờ báo của Canada. Tin tức giả về Y2k đã làm chính phủ rất nhiều nước phải chi bộn USD để phòng ngừa, xử lý.

Báo Nhân Dân mới đây đề cập về động cơ của người đưa fake news nói rằng, động cơ của người sản xuất, phát tán tin giả liên quan tài chính rõ hơn nhiều so với mục đích khác.

Lê Duy Nhật

Tin bài khác
"Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần cán mốc trên 8% từ năm 2025"

"Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần cán mốc trên 8% từ năm 2025"

Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã đề xuất loạt giải pháp chiến lược nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao và bền vững, hướng đến mục tiêu phát triển 2045.
Tập đoàn Vale - doanh nghiệp quặng sắt số 1 thế giới "nhắm" Việt Nam làm trung tâm chuỗi cung ứng châu Á

Tập đoàn Vale - doanh nghiệp quặng sắt số 1 thế giới "nhắm" Việt Nam làm trung tâm chuỗi cung ứng châu Á

Tại Hội nghị Thượng đỉnh BRICS mở rộng (Brazil), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có cuộc làm việc với lãnh đạo Tập đoàn Vale – “đại gia” toàn cầu trong lĩnh vực khai khoáng và luyện kim để thảo luận về định hướng hợp tác chiến lược giữa Vale và các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.
Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước công bố tín dụng đạt 17,2 triệu tỉ đồng sau 6 tháng đầu 2025, tiếp tục điều hành linh hoạt để ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.
Hà Nội mở phiên chất vấn về vấn đề an toàn thực phẩm

Hà Nội mở phiên chất vấn về vấn đề an toàn thực phẩm

Kỳ họp thứ 25 HĐND TP Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021–2026, khai mạc sáng 8/7/2025, dành thời lượng nửa ngày để thực hiện hoạt động chất vấn về an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố, một vấn đề đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của cử tri và dư luận.
Cho phép các địa phương cấp tỉnh bội chi có kiểm soát

Cho phép các địa phương cấp tỉnh bội chi có kiểm soát

Dự thảo Nghị định Luật Ngân sách Nhà nước 2025 cho phép địa phương cấp tỉnh bội chi có kiểm soát, để tạo điều kiện cho các dự án đầu tư phát triển quan trọng.
Thỏa thuận mới với Mỹ mở ra cơ hội tái cấu trúc cho doanh nghiệp Việt

Thỏa thuận mới với Mỹ mở ra cơ hội tái cấu trúc cho doanh nghiệp Việt

Thỏa thuận mới với Mỹ giúp Việt Nam tránh được mức thuế đối ứng 46%, nhưng cũng mở ra một kỷ nguyên thuế cao mới, buộc doanh nghiệp phải tái cấu trúc để tồn tại và thích nghi.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu gỡ vướng để hiện thực hóa phát triển trục Sông Hồng

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu gỡ vướng để hiện thực hóa phát triển trục Sông Hồng

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành phối hợp, gỡ vướng mắc để Hà Nội sớm hiện thực hóa trục Sông Hồng, kiến tạo biểu tượng cho Thủ đô.
Xuất khẩu gỗ Việt đối mặt nhiều thách thức, doanh nghiệp chủ động mở rộng thị trường

Xuất khẩu gỗ Việt đối mặt nhiều thách thức, doanh nghiệp chủ động mở rộng thị trường

Thị trường xuất khẩu gỗ Việt Nam đang chịu nhiều tác động từ các cuộc chiến khu vực và xu hướng gia tăng chính sách bảo hộ thương mại tại các thị trường lớn.
Còn nhiều thách thực để kinh tế 2025 đạt mục tiêu tăng trưởng 8%

Còn nhiều thách thực để kinh tế 2025 đạt mục tiêu tăng trưởng 8%

Tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm 2025 đạt 7,52% – một kết quả tích cực, tạo nền tảng quan trọng để hướng tới mục tiêu tăng trưởng 8%. Cục Thống kê đánh giá, dư địa cho tăng trưởng vẫn còn lớn, song cũng thẳng thắn chỉ ra hàng loạt rủi ro và điểm nghẽn cần được tháo gỡ một cách quyết liệt, đồng bộ và kịp thời.
Thủ tướng Chính phủ: Tiến tới xoá room tín dụng theo hạn ngạch

Thủ tướng Chính phủ: Tiến tới xoá room tín dụng theo hạn ngạch

Trong Công điện mới phát đi ngày 6/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) khẩn trương trình Chính phủ dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng trước ngày 15/7.
Chỉ đạo mới của Thủ tướng về chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa

Chỉ đạo mới của Thủ tướng về chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 104/CĐ-TTg ngày 6/7/2025 về tăng cường hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và tổ chức sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2025.
Hạ đặt thành công Rotor tổ máy số 1 Nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng

Hạ đặt thành công Rotor tổ máy số 1 Nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Ban Quản lý dự án Điện 1 phối hợp với các nhà thầu vừa hạ đặt thành công Rotor tổ máy số 1 dự án Thủy điện Hòa Bình mở rộng.
6 tháng đầu năm 2025: Chỉ số sản xuất ngành công nghiệp tăng tới 9,2%

6 tháng đầu năm 2025: Chỉ số sản xuất ngành công nghiệp tăng tới 9,2%

Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, chỉ số sản xuất ngành công nghiệp ước tăng 9,2% so với cùng kỳ năm trước, là mức tăng cao nhất kể từ năm 2020 đến nay.
Sản phẩm OCOP – từ địa phương hướng tới thương hiệu Việt Nam toàn cầu

Sản phẩm OCOP – từ địa phương hướng tới thương hiệu Việt Nam toàn cầu

Chương trình OCOP (mỗi xã một sản phẩm) đang bước vào giai đoạn phát triển mới với kỳ vọng vượt ra khỏi phạm vi địa phương để định hình như một thương hiệu quốc gia, hội nhập vững chắc vào thị trường quốc tế.
Thành phố Đà Nẵng mới với nhiều tiềm năng, dư địa để phát triển

Thành phố Đà Nẵng mới với nhiều tiềm năng, dư địa để phát triển

Thành phố Đà Nẵng mới sở hữu 2 sân bay quốc tế, 2 cảng biển loại và hệ thống giao thông khá đồng bộ, kết nối liên hoàn theo trục Bắc - Nam và Đông - Tây. Tất cả sẽ tạo nền tảng vững chắc để Đà Nẵng phát triển trong giai đoạn tới.