Thứ năm 10/07/2025 00:19
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Đánh thuế lên nước ngọt có giúp giảm béo phì và bảo vệ sức khỏe?

12/10/2020 00:00
Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra việc ăn uống quá độ, không kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến béo phì. Béo phì là do năng lượng nạp vào cao hơn năng lượng tiêu hao, do thói quen chế độ sinh hoạt của mỗi người chứ không phải do đường hay nước
danh thue len nuoc ngot co giup giam beo phi va bao ve suc khoe
Béo phì là do lối sống lười vận động (Nguồn Shutterstock)

Sự thật bất ngờ liên quan đến béo phì

Theo kết quả nghiên cứu về các bệnh không lây nhiễm năm 2018 của tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hai trong bốn nhóm nguy cơ chính đối với các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, tiểu đường, béo phì, ung thư chính là chế độ ăn uống không lành mạnh và thói quen sống thiếu vận động. WHO còn cho biết, ngủ không đủ thời gian tối thiểu hoặc tiêu thụ nhiều các thực phẩm có chứa chất béo hay hàm lượng muối cao cũng có thể là nguyên nhân gây ra thừa cân.

Khảo sát của Viện Dinh dưỡng Quốc gia công bố vào tháng 7/2019 cũng cho thấy có nhiều nguyên nhân dẫn đến béo phì. Trong đó, đáng chú ý nhất là tình trạng thừa năng lượng nhưng lại thiếu vận động thể lực ở trẻ em. Thậm chí, kết quả phân tích hồi quy tuyến tính với phương pháp Stepwise sử dụng chỉ số WHZ (Weight-for-height z-scores) được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) sử dụng để phân loại suy dinh dưỡng, gầy còm, bình thường, thừa cân và béo, nhóm khảo sát của Viện Dinh Dưỡng còn cho thấy tần suất sử dụng các thực phẩm có đường khác trong nghiên cứu còn giảm nguy cơ thừa cân béo phì xuống 0,647 lần.

Bên cạnh đó, trong một nghiên cứu của các nhà khoa học đến từ Đại học Nottingham (Anh) đã được trình bày tại Hội nghị Châu Âu về béo phì được tổ chức tại Glasgow, nhóm nghiên cứu nhận thấy không có mối liên hệ trực tiếp nào giữa việc sử dụng đồ uống có đường với nguy cơ thừa cân béo phì cao ở trẻ trong độ tuổi 4- 10 tuổi.

Ngoài ra, “Trẻ mang một số gen trong các nhóm gen như nhóm gen kích thích sự ngon miệng, nhóm gen liên quan tiêu hao năng lượng, nhóm gen điều hòa chuyển hóa, nhóm gen liên quan đến sự biệt hóa và phát triển tế bào mỡ sẽ có nguy cơ béo phì. Những trường hợp này thường gặp ở cha mẹ thừa cân – béo phì”. PGS.TS Cao Thị Thu Hương – Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia chia sẻ.

Thuế chưa phải là cách tối ưu để giảm béo phì và bảo vệ sức khỏe toàn dân

Đến nay, một số quốc gia trên thế giới áp thuế tiêu thụ đặc biệt lên nước ngọt với mục tiêu giảm và ngăn ngừa các bệnh tiểu đường và béo phì. Tuy nhiên, những nỗ lực này vẫn chưa mang lại hiệu quả, thậm chí còn gây ra những tác động ngược đến nền kinh tế và đời sống người dân.

Nhiều nước phát triển như Đan Mạch và một số nước thuộc Liên minh châu Âu đã gặp thất bại khi áp dụng loại thuế này. Năm 2012, Đan Mạch đã phải bãi bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt vì chính sách này gây ra tình trạng thất nghiệp, tăng lạm phát, tăng chi phí hành chính cho doanh nghiệp trong khi loại thuế này có tác động không đáng kể đối với việc tiêu dùng thực phẩm và đồ uống.

Với các nước thuộc Liên minh châu Âu như Pháp, Phần Lan, Hungary, Hà Lan, một nghiên cứu vào năm 2014 cũng đã chỉ ra chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt lên nước ngọt là thủ phạm làm tăng chi phí hành chính, dẫn đến tình trạng thất nghiệp, tăng giá thực phẩm, và hoàn toàn không cải thiện rõ rệt tình hình sức khoẻ cộng đồng.

Tại khu vực châu Á, một số quốc gia như Thái Lan, Campuchia, Lào, Brunei đã áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt, tuy nhiên tỷ lệ béo phì trong độ tuổi từ 5 đến 19 tuổi và độ tuổi từ 18 tuổi trở lên ở các quốc gia này vẫn tăng liên tục trong 16 năm qua. Đặc biệt, Brunei và Thái Lan là hai quốc gia có tỷ lệ béo phì tăng nhanh và cao nhất trong khu vực. Tại Thái Lan tỉ lệ béo phì ở độ tuổi 5 - 19 tuổi tăng từ 3.1% (năm 2000) lên mức 11.3% (năm 2016), còn ở Brunei mức tăng tương tự từ 6.4% (năm 2000) lên mức 14.1% (năm 2016).

Một nghiên cứu của Viện nghiên cứu kinh tế New Zealand được công bố năm 2017 về việc Đánh giá hiệu quả của thuế tiêu thụ đặc biệt dành cho đồ uống có đường đối với việc cải thiện sức khỏe người tiêu dùng cũng đã chỉ ra rằng, không thể xác định được mối quan hệ nhân quả giữa thuế và thói quen tiêu dùng!

Tại Mỹ, lượng tiêu thụ nước ngọt trên đầu người giảm đi trong suốt 15 năm qua, nhưng tỷ lệ thừa cân béo phì vẫn gia tăng. Còn tại Úc, lượng tiêu thụ đường, chất làm ngọt và thức uống có đường đã giảm hơn 16% từ năm 1980 đến 2011; các dữ liệu của ngành cũng cho thấy lượng sử dụng nước ngọt có ga bình quân trên đầu người đã giảm đến 26% trong vòng 14 năm, từ năm 1997 đến 2011. Tuy nhiên, tỷ lệ béo phì vẫn tăng gấp 3 lần trong vòng 30 năm.

danh thue len nuoc ngot co giup giam beo phi va bao ve suc khoe
Thay đổi lối sống và tăng cường vận động là giải pháp lâu dài để ngăn chặn béo phì và bảo vệ sức khỏe. (Nguồn Shuttershock)

Đâu là giải pháp hiệu quả để giảm béo phì?

Một quốc gia điển hình có những chính sách phù hợp trong việc giảm tình trạng béo phì là New Zealand. Quốc gia này thực hiện chương trình “Active Family” để cả gia đình cùng tham gia vào hoạt động thể chất, tăng cường chơi thể thao, vận động ngoài trời cùng với con, hướng dẫn trẻ ăn uống lành mạnh, giúp con vượt qua tình trạng thừa cân…

Để thay đổi nhận thức, hành vi của người tiêu dùng hướng đến chế độ dinh dưỡng, ăn uống lành mạnh, Nhật Bản, Singapore không cần áp thêm bất kỳ một loại thuế nào làm ảnh hưởng đến người tiêu dùng, nền kinh tế hay môi trường đầu tư. Giải pháp được các quốc gia này lựa chọn là dán nhãn sản phẩm để giúp người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm đúng theo nhu cầu, hay khuyến khích doanh nghiệp phát triển những sản phẩm tốt cho sức khỏe, tuy nhiên hiệu quả mang lại lại rất khả quan, tích cực.

Với các nghiên cứu và phân tích trên, một cách khách quan thay vì áp thuế, chính phủ nên tập trung vào các chính sách và chương trình giáo dục về dinh dưỡng, rèn luyện thân thể và tăng cường vận động. Đơn cử như chương trình Sức khỏe Việt Nam do Bộ Y tế triển khai, nhằm tăng cường vận động thể lực cho người dân bằng cách phát động phong trào 10.000 bước chân mỗi ngày, khuyến khích đi bộ hàng ngày là việc làm cần thiết cho sức khỏe, giảm thiểu béo phì.

Hương Thảo

Tin bài khác
Hà Nội ban hành chính sách đặc thù hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2026–2030

Hà Nội ban hành chính sách đặc thù hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2026–2030

Chiều 9/7, tại Kỳ họp thứ 25, HĐND TP. Hà Nội khóa XVI đã thông qua Nghị quyết quy định một số nội dung chi và mức chi đặc thù nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn giai đoạn 2026–2030.
Công nghiệp xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc

Công nghiệp xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc

Theo các chuyên gia, công nghiệp xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc trong bối cảnh toàn cầu chuyển dịch sang kinh tế phát thải thấp, sạch và tuần hoàn.
Chủ tịch Vinasme: Cần phải hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức

Chủ tịch Vinasme: Cần phải hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân đề xuất cần trao quyền chính thức cho hiệp hội để đại diện, phản biện chính sách và đối thoại để giúp doanh nghiệp vượt thách thức.
UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam thêm 0,9%

UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam thêm 0,9%

Trong báo cáo cập nhật mới nhất, Ngân hàng UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2025 lên 6,9%, tăng 0,9 điểm phần trăm so với mức trước đó, nhấn mạnh vào sự phục hồi xuất khẩu và kỳ vọng từ đàm phán thuế quan với Mỹ.
Cần tìm giải pháp đột phá để đạt tăng trưởng kinh tế hai con số

Cần tìm giải pháp đột phá để đạt tăng trưởng kinh tế hai con số

Trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Trần Lưu Quang nhấn mạnh cần tìm giải pháp đột phá để Việt Nam đạt tăng trưởng kinh tế hai chữ số.
Thương mại Việt Nam – EU nửa đầu năm 2025 xấp xỉ 36 tỷ USD

Thương mại Việt Nam – EU nửa đầu năm 2025 xấp xỉ 36 tỷ USD

Trong sáu tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại Việt Nam - EU đạt gần 36 tỷ USD, trong đó xuất khẩu từ Việt Nam sang EU đạt 27,3 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước; nhập khẩu từ EU đạt 8,4 tỷ USD, tăng 6,4%.
Ông chủ Sunhouse đề xuất giải pháp để doanh nghiệp Việt Nam vươn lên trong bối cảnh mới

Ông chủ Sunhouse đề xuất giải pháp để doanh nghiệp Việt Nam vươn lên trong bối cảnh mới

Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF) diễn ra chiều ngày 8/7, ông chủ Sunhouse đã đề xuất Việt Nam cần một chiến lược đồng hành toàn diện giữa Nhà nước và doanh nghiệp nếu muốn đạt được tăng trưởng hai con số.
"Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần cán mốc trên 8% từ năm 2025"

"Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần cán mốc trên 8% từ năm 2025"

Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã đề xuất loạt giải pháp chiến lược nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao và bền vững, hướng đến mục tiêu phát triển 2045.
Tập đoàn Vale - doanh nghiệp quặng sắt số 1 thế giới "nhắm" Việt Nam làm trung tâm chuỗi cung ứng châu Á

Tập đoàn Vale - doanh nghiệp quặng sắt số 1 thế giới "nhắm" Việt Nam làm trung tâm chuỗi cung ứng châu Á

Tại Hội nghị Thượng đỉnh BRICS mở rộng (Brazil), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có cuộc làm việc với lãnh đạo Tập đoàn Vale – “đại gia” toàn cầu trong lĩnh vực khai khoáng và luyện kim để thảo luận về định hướng hợp tác chiến lược giữa Vale và các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.
Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước: Tín dụng toàn nền kinh tế vượt 17,2 triệu tỉ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025

Ngân hàng Nhà nước công bố tín dụng đạt 17,2 triệu tỉ đồng sau 6 tháng đầu 2025, tiếp tục điều hành linh hoạt để ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.
Hà Nội mở phiên chất vấn về vấn đề an toàn thực phẩm

Hà Nội mở phiên chất vấn về vấn đề an toàn thực phẩm

Kỳ họp thứ 25 HĐND TP Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021–2026, khai mạc sáng 8/7/2025, dành thời lượng nửa ngày để thực hiện hoạt động chất vấn về an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố, một vấn đề đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của cử tri và dư luận.
Cho phép các địa phương cấp tỉnh bội chi có kiểm soát

Cho phép các địa phương cấp tỉnh bội chi có kiểm soát

Dự thảo Nghị định Luật Ngân sách Nhà nước 2025 cho phép địa phương cấp tỉnh bội chi có kiểm soát, để tạo điều kiện cho các dự án đầu tư phát triển quan trọng.
Thỏa thuận mới với Mỹ mở ra cơ hội tái cấu trúc cho doanh nghiệp Việt

Thỏa thuận mới với Mỹ mở ra cơ hội tái cấu trúc cho doanh nghiệp Việt

Thỏa thuận mới với Mỹ giúp Việt Nam tránh được mức thuế đối ứng 46%, nhưng cũng mở ra một kỷ nguyên thuế cao mới, buộc doanh nghiệp phải tái cấu trúc để tồn tại và thích nghi.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu gỡ vướng để hiện thực hóa phát triển trục Sông Hồng

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu gỡ vướng để hiện thực hóa phát triển trục Sông Hồng

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành phối hợp, gỡ vướng mắc để Hà Nội sớm hiện thực hóa trục Sông Hồng, kiến tạo biểu tượng cho Thủ đô.
Xuất khẩu gỗ Việt đối mặt nhiều thách thức, doanh nghiệp chủ động mở rộng thị trường

Xuất khẩu gỗ Việt đối mặt nhiều thách thức, doanh nghiệp chủ động mở rộng thị trường

Thị trường xuất khẩu gỗ Việt Nam đang chịu nhiều tác động từ các cuộc chiến khu vực và xu hướng gia tăng chính sách bảo hộ thương mại tại các thị trường lớn.