Việc sáp nhập ba tỉnh Ninh Bình, Nam Định và Hà Nam thành một thực thể hành chính mới sẽ mở ra cơ hội lớn để tái cấu trúc du lịch, hình thành trung tâm du lịch văn hóa – sinh thái – tâm linh quy mô hàng đầu khu vực miền Bắc.

***

KHẮC PHỤC ĐƯỢC TÌNH TRẠNG "ĐI RỒI… ĐI LUÔN"

Dù nổi tiếng toàn cầu nhưng du lịch Ninh Bình lâu nay vẫn chủ yếu “đón khách trong ngày”. Nên bài toán giữ chân du khách được địa phương đưa ra từ lâu nhưng chưa có lời giải xuất sắc.

Nhắc lại con số hơn 8,7 triệu lượt khách du lịch đến Ninh Bình năm 2024, tăng 30% so với năm trước, trong đó có 1,5 triệu lượt khách quốc tế, đạt mức cao nhất từ trước đến nay. Tuy nhiên, một thực tế khiến nhiều nhà đầu tư và quản lý trăn trở là thời gian lưu trú trung bình của khách vẫn ngắn.

Trong một khảo sát về thời gian lưu trú trung bình của du khách tại Ninh Bình cho kết quả, chỉ khoảng 1,2 ngày, trong khi tỷ lệ khách ở lại qua đêm chưa đến 40%. Phần lớn các tour đưa khách từ Hà Nội đến Ninh Bình theo hình thức “sáng đi – chiều về”, hoặc kết hợp như điểm dừng ngắn trước khi tiếp tục hành trình đến Thanh Hóa, Nghệ An.

Chia sẻ tại nhiều hội thảo, giới chuyên gia phân tích: Du khách không thể “ăn mãi một món” mà luôn mong đợi những cảm xúc, trải nghiệm mới lạ và bất ngờ. Việc thiếu sản phẩm du lịch đặc thù vào buổi tối, dịch vụ lưu trú chưa phong phú, và nhất là thiếu các trải nghiệm bản địa mang dấu ấn riêng khiến du lịch Ninh Bình chưa thể hoàn mỹ.

Nhiều du khách đã phải thốt lên: “Tràng An đẹp nhưng ban đêm thì chẳng biết làm gì. Ăn xong là về khách sạn nghỉ. Không có không gian giao lưu văn hóa”.

Nhưng sau sáp nhập, Ninh Bình mới nắm trong tay hệ sinh thái tài nguyên du lịch hiếm có, bao gồm: Di sản thế giới Tràng An, di tích cố đô Hoa Lư, chùa Bái Đính; Phủ Dầy, chùa Cổ Lễ; khu du lịch Tam Chúc (Hà Nam)…

Ngoài ra, các bãi biển Thịnh Long, Quất Lâm, hồ Đồng Chương, rừng Cúc Phương, vườn quốc gia Vân Long… cũng mang đến những sản phẩm sinh thái, nghỉ dưỡng, giúp Ninh Bình mới không bị phụ thuộc vào một loại hình du lịch duy nhất.

Hơn thế, việc sáp nhập cũng tạo điều kiện để quy hoạch, đầu tư và vận hành hệ thống hạ tầng giao thông một cách thống nhất. Cao tốc Bắc – Nam, tuyến ven biển, đường nối các di tích lớn… sẽ được tích hợp trong quy hoạch tổng thể của tỉnh mới, tránh tình trạng đầu tư chồng chéo.

Sự kết nối giữa các trung tâm thành phố như Ninh Bình, Nam Định, Phủ Lý được tối ưu hóa, từ đó giúp vận hành tour du lịch liên tỉnh, nay là liên vùng trở nên trơn tru hơn.

CẦN CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CHIỀU SÂU

Để thoát khỏi vòng luẩn quẩn “đi về trong ngày”, nhiều ý kiến bày tỏ, Ninh Bình cần một chiến lược bài bản về phát triển sản phẩm du lịch gắn với trải nghiệm – lưu trú – văn hóa – ẩm thực – đêm. Đây không phải là việc làm trong một sớm một chiều, mà đòi hỏi quy hoạch tổng thể, đầu tư đồng bộ và sự tham gia của cả địa phương, doanh nghiệp lẫn cộng đồng.

Giới chuyên gia và công ty du lịch gợi ý, với quy mô dân số và diện tích lớn hơn, Ninh Bình mới có cơ hội xây dựng các cụm sản phẩm chuyên biệt, chẳng hạn: Cụm tâm linh – văn hóa: Tràng An – Bái Đính – Phủ Dầy – Tam Chúc; cụm sinh thái – nghỉ dưỡng: Vân Long – hồ Đồng Chương – rừng Cúc Phương; cụm trải nghiệm làng nghề và ẩm thực: Ninh Bình – Ý Yên – Nam Trực; cụm du lịch biển – lễ hội: Hải Hậu – Giao Thủy – Quất Lâm – Thịnh Long.

Sự phân vùng sản phẩm rõ ràng giúp điều tiết lượng khách, giảm tải cục bộ và tăng chất lượng trải nghiệm – điều mà các tỉnh nhỏ trước kia khó làm được.

Việc giữ chân du khách không đơn thuần là chuyện “thêm một đêm ở lại”, mà là bài toán chiến lược về sản phẩm, trải nghiệm và liên kết. Du lịch Ninh Bình đã có nền tảng tốt, giờ là lúc cần bước sang giai đoạn phát triển chiều sâu, để mỗi du khách không chỉ đến – mà còn muốn quay lại, ở lại và kể lại.

THƯƠNG HIỆU DU LỊCH SẼ THAY ĐỔI THEO CHIỀU SÂU

Sau sáp nhập, tỉnh Ninh Bình mới sẽ có diện tích gần 3.900km², dân số hơn 4,4 triệu người, trở thành một trong những đơn vị hành chính có quy mô lớn tại vùng Đồng bằng sông Hồng.

Theo ông Bùi Văn Mạnh - Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình, khi ba tỉnh Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định hợp nhất sẽ tạo nên không gian mới cho phát triển du lịch. Ninh Bình mới nằm ở vị trí chiến lược phía Nam Hà Nội, kết nối các trục giao thông lớn của cả đường bộ, đường sắt. Ba tỉnh đều là đất tổ có truyền thống văn hóa lâu đời với hơn 5.000 di tích lịch sử, 743 lễ hội truyền thống, 3 di sản phi vật thể quốc gia và di sản văn hóa thiên nhiên thế giới Tràng An.

PGS.TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam – nhấn mạnh: Sự phát triển của Ninh Bình mới, với sự cộng hưởng từ Tam Chúc (Hà Nam), Bái Đính (Ninh Bình) và sự kết nối mở rộng đến Hương Sơn (Hà Nội), Ba Vì, Phú Thọ, đang hình thành một mạch liên kết di sản có giá trị đặc biệt, nhất là trong không gian văn hóa – tâm linh Phật giáo. Đây là một trục phát triển rất hiếm có, tạo nền tảng vững chắc cho việc định hình "đô thị di sản", nâng cao năng lực cạnh tranh cho toàn khu vực.

Tuy nhiên, để đạt tới đẳng cấp phát triển du lịch tầm quốc tế, vai trò trung tâm của doanh nghiệp là không thể thiếu. Doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược phát triển dài hạn, tạo dựng cấu trúc sản phẩm đẳng cấp, mang bản sắc địa phương.

Thẳng thắn nhìn nhận du lịch khu vực còn tồn tại nhiều hạn chế, ông Bùi Văn Mạnh đề xuất xây dựng thương hiệu du lịch chung tầm khu vực, kết nối điểm đến tiêu biểu để hình thành sản phẩm du lịch bốn mùa. Đồng thời, cần quy hoạch không gian du lịch liên kết: Hà Nam với Tam Chúc, Nam Định với trục văn hóa, biển, Ninh Bình với Tràng An làm trung tâm phân phối khách.

Việc hình thành "Du lịch Ninh Bình mở rộng – vùng đất của di sản và tâm linh" là định hướng khả thi, mang thông điệp mạnh, dễ nhận diện, dễ liên kết thị trường. Ngoài ra, tỉnh cũng có điều kiện để xây dựng các quỹ xúc tiến du lịch cấp vùng, triển khai các chiến dịch truyền thông xuyên suốt.

Từ một cuộc sáp nhập hành chính, Ninh Bình mới đã có trong tay cơ hội “vàng” để bứt phá thành cực tăng trưởng mới của ngành du lịch Việt Nam. Khi “tầm” chiến lược đã có và “thế” địa lý – tài nguyên – con người đã hội tụ, điều quan trọng lúc này là hành động nhanh, phối hợp hiệu quả, và định hướng phát triển theo chiều sâu. Nếu làm tốt, Ninh Bình mới không chỉ trở thành trung tâm du lịch phía Bắc mà còn có thể vươn ra khu vực ASEAN như một điểm đến di sản – tâm linh hàng đầu.