So với các nhạc sĩ cùng thời, Đỗ Bảo là người cẩn trọng và có những bước đi chắc và sắc. Tôi nhận thấy điều đó ở Đỗ Bảo từ lâu, nhưng rồi tôi thật sự đã rất xúc động khi cầm trên tay cuốn sách dày mà Đỗ Bảo vừa phát hành “Đỗ Bảo - Ca khúc giai đoạn 1997-2022).

Cuốn sách có thiết kế đẹp và sang trọng, với tôi - một người gắn bó với nghề xuất bản mà khi cầm cuốn sách trên tay tôi cứ muốn hít hà mãi mùi mực in còn tươi mới. Càng xúc động hơn khi lật dở những trang đầu tiên của cuốn sách có một phần nói về tác quyền - Một vấn đề rất quan trọng trong bối cảnh hội nhập hiện nay, khi mà Việt Nam đang tiến vào “Kỷ nguyên vươn mình” như mong muốn của Tổng Bí thư, với nền Công nghiệp văn hoá tầm nhìn 2025 - 2030 theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Đỗ Bảo đã viết: “…Việc sử dụng các bản nhạc trong cuốn sách này như những tư liệu bổ trợ cho nhu cầu tìm hiểu, thưởng thức, nghiên cứu, sản xuất biểu diễn của các cá nhân mà không mang tính thương mại, là những mục đích được tôn trọng và khuyến khích. Đối với các hoạt động sản xuất biều diễn tác phẩm mang tính thương mại hóa, bao gồm, sản xuất tập tin âm thanh, chuyển soạn bản nhạc và phát hành trên Internet, Đài Phát thanh, Đài Truyền hình, hay hoạt động biểu diễn tác phẩm trên sân khấu có doanh thu nói chung, các cá nhân hay tập thể cần thực hiện các nghĩa vụ bản quyền sản xuất và biểu diễn thông qua tổ chức đại diện đã được tác giả Đồ Bảo ủy quyền là Trung tâm Bảo vệ Quyền tác già Ẩm nhạc Việt Nam - VCPMC (www.vcpmc.org). Theo đó, việc sở hữu và sử dụng cuốn sách hay mỗi bản nhạc trong cuốn sách này không bao hàm quyền sản xuất, biểu diễn, phát hành tác phẩm mang mục đích thương mại khi chưa có sự cho phép của tác giả, gia đình hoặc đại diện mà tác giả ủy quyền. Đặc biệt đối với các tác phẩm mới, các tác phẩm mà tác giả chưa công bố dưới hình thức các bản thu âm và buổi biểu diễn, các cá nhân hay tập thể khi có nhu cầu sử dụng để sản xuất biểu diễn thì nhất thiết cần trao đổi để nhận được sự đồng ý của chính tác giả, trước khi có thế sản xuất biểu diễn và phát hành các phiên bản của riêng mình. Mọi hành vi sao chép, in lại cuốn sách với mục dích thương mại, dưới mọi hình thức mà không có sự cho phép bằng văn bản của nhạc sĩ Đồ Bảo hoặc đại diện được nhạc sĩ Đồ Bảo ủy quyền là vi phạm quyền tác giả và quyền sở hữu trí tuệ”.

Việc nhạc sĩ Đỗ Bảo nhắc tới vấn đề bản quyền ngay đầu cuốn sách với những chỉ dẫn tỷ mỉ là điều cực kỳ quan trọng, nó không chỉ thể hiện giá trị và sự tôn trọng chính bản thân người sáng tạo ra tác phẩm mà còn là phương thức góp phần để bảo vệ chính đứa con tinh thần của mình không bị xâm phạm. Qua đó, nâng cao ý thức của bạn đọc, của công chúng và của chính những người làm nghề, nhắc nhở họ về việc phải tuân thủ những nguyên tắc cơ bản trong sáng tạo nghệ thuật. Chỉ khi chúng ta biết trân trọng những sáng tạo mang giá trị nghệ thuật và đặt nó ở vị trí cao nhất thì mới có thể thúc đẩy nghệ thuật phát triển và mới đủ sức hội nhập quốc tế.

Quả thực, mỗi trang sách của Đỗ Bảo đều cuốn hút tôi, và tôi tin bạn đọc có trong tay cuốn sách này cũng sẽ có những cảm nhận như vâỵ. Không chỉ có những tác phẩm hay mà ở đó còn có những tản văn, bút ký được Đỗ Bảo chắt chiu, gom nhặt và cần trọng từng câu từ khi đặt bút viết. Và điều đó cũng lý giải được vì sao ca từ trong sáng tác của Đỗ Bảo đẹp và nhân văn đến thế! Bởi trước mỗi ca khúc là những trăn trở được Đỗ Bảo ghi lại, rồi nhào nặn, ngâm ngợi và lựa chọn trở thành những ca từ đẹp nhất có thể, khi đưa chúng đến với mọi người. Song, có lẽ nguyên nhân sâu sa làm nên một Đỗ Bảo chững chạc, đa tài nhưng khiêm nhường chính từ những năm 2000, Bảo là biên tập viên âm nhạc của Nhà xuất bản Âm nhạc Việt Nam (Dihavina). Tại đây, Bảo đã được tiếp xúc với nhiều tác giả, tác phẩm, nhiều thể loại âm nhạc và chính công việc của người biên tập các ấn phẩm băng đĩa, sách nhạc đã rèn cho Bảo sự cẩn trọng, tỷ mỉ trong câu từ, trong lựa chọn để tham vấn cho các tác giả bố cục cuốn sách nhạc, hay ấn phẩm chất lượng nhất.

Trong cuốn sách của Bảo có một số tác phẩm từng phát hành nhưng được Bảo chỉnh sửa trong khoảng thời gian 2020 - 2022. Bạn sẽ có được những chú giải tuyệt vời về các hợp âm đi kèm trong mỗi bản nhạc, được trình bày ở dạng hợp âm cho đàn guitar. Về Phong cách (style/genre), tốc độ (tempo) là những chú giải quan trọng thể hiện trên bản nhạc với tính thần tôn trọng bản gốc khi xuất bản, hay khi được thu âm phát hành lần đầu tiên.

Nói như Đỗ Bảo thì: “Đây là ấn phẩm mang nhiều kỷ niệm, gói ghém một hành trình sáng tạo miệt mài, khổ ải và hạnh phúc. Ngoài giai điệu và lời ca của những ca khúc, tôi cũng biên soạn các hợp âm hay câu dạo nhạc gốc để người chơi đàn hát có thể đệm hát các bài ca một cách thuận tiện. Tôi cũng chọn ra một số bài hát để viết phần đệm piano, mong rằng bạn yêu nhạc có thể chơi và hiểu nhiều hơn về các bản nhạc tôi viết. Bởi đây là một cuốn sách nhạc, không dễ tiếp cận với những người không học nhạc lý.

Do đó, tôi cũng chất lọc và sửa soạn lại những dòng ghi chép của mình để chia sẻ bên cạnh một số bài hát. Cùng với những ý tưởng thiết kế trang sách của Nha Đam, mong rằng mọi người khi cầm cuốn sách trên tay cũng có thể xem nó như một ấn phẩm văn hóa nghệ thuật. Và nếu mọi người thấy chút ít âm nhạc nào đó ngay cả khi các bản nhạc chưa vang lên thì thật may mắn, hạnh phúc cho tôi”.

Sẽ chẳng còn gì thú vị và tò mò với bạn đọc nếu tôi “tọc mạch” kể hết ra đây những gì Bảo nghĩ và viết trong cuốn sách. Song, đây là một cuốn sách đáng để đọc nhất là với những ai mới bước chân vào con đường âm nhạc chuyên nghiệp. Và nó cũng là một đầu sách ít nhiều mang lại giá trị cho những người yêu sách, yêu văn học nghệ thuật, yêu cái đẹp và yêu cả tác giả - Nhạc sĩ Đỗ Bảo.

Đỗ Bảo là người cẩn trọng, nghiêm túc với nghề và luôn đi những bước đi chậm, chắc và lặng lẽ toả sáng như chính con người anh vậy - khiêm nhường, hoà nhã và bao dung. Nhiều nguời lo ngại về cái tính cẩn trọng của Bảo sẽ không phù hợp thời thượng, nhưng tôi lại nghĩ, có được những nguời dám hy sinh cái lợi trước mắt để kiên trì theo đuổi con đường mình chọn và những bước chậm ấy đã đi sâu, đọng lại trong lòng người yêu nhạc là thành công không dễ gì có được đối với một nhạc sĩ.

“Sự sáng tạo nào cũng phải được lên ý tưởng thiết kế, như một tiền đề, để gieo xuống hạt mầm chính xác rồi đón đợi những thành quả tương xứng chào đời. Hạt mầm vô hình để âm nhạc vang lên có thể là một ý tưởng bất chợt của người nhạc sĩ, một cảm xúc thôi thúc, nhưng hạt mầm hiện hữu của âm nhạc lại chính là những ý tưởng khi đã được phác ra trên dòng nhạc, những bản nhạc, điều mà tất cả các nhà soạn nhạc chuyên nghiệp ngày nay dù tuân theo lối biểu hiện nào, áp dụng công nghệ nào, cũng khó có thể chối bỏ. Tôi luôn đòi hỏi mình viết ra đúng các cung bậc, âm giai vừa vặn với tình cảm cùng nhận thức của mình. Những đặc điểm riêng của ca khúc của tôi giờ được thể hiện ở đây, thông qua cuốn sách, với mong muốn được độc giả đón nhận, chia sẻ và rồi tiếp biến trong đời sống mỗi người”, Nhạc sĩ Đỗ Bảo viết.

Với tôi, nhạc sĩ Đỗ Bảo là một trong những gương mặt tiêu biểu của âm nhạc đương đại Việt Nam. Là người trẻ, nhưng Đỗ Bảo không chạy theo xu hướng nhạc thị trường sôi động, mà có lối tư duy sáng tạo tinh tế, mang đậm chiều sâu triết lý và nhân sinh quan, giàu chất tự sự. Các sáng tác của Bảo đa dạng từ ca khúc, khí nhạc, nhạc cho phim và thường có sự kết hợp giữa pop, jazz, soul và cả những yếu tố của nhạc cổ điển, tạo nên một tổng thể hài hoà, có chiều sâu suy tưởng nhưng vẫn thanh thoát, gợi cảm xúc.

Đỗ Bảo luôn tìm ra trong vũ trụ bao la ấy một góc của riêng mình, như một câu hát trong “Mùa Thu” của Đỗ Bảo mà tôi rất mê bởi tính phát hiện mang sắc thái riêng của Đỗ Bảo: “Thu đang nồng nàn/ tựa thu rót mật/Tựa ly rượu ngon ủ men thời gian”. Hay như cảm thức về mùa Xuân trong Bảo cũng rất khác. Như chúng ta đã biết, có rất nhiều những ca khúc về mùa Xuân với rất nhiều góc nhìn cách cảm đa chiều. Và cũng rất nhiều bài về mùa Xuân có tên gọi trùng nhau hoặc có nét nhạc tương đồng. Song Bảo đã chiêm nghiệm và cảm thức về mùa Xuân rất riêng với “Cách cửa mùa Xuân”. Bảo đã khái quát về khát vọng Xuân của mọi người, của nhân loại mong cầu, và mong “Cánh cửa mùa Xuân” sẽ mở ra cho tất cả mọi người một cuộc sống an yên, hạnh phúc…

Nghe nhạc của Đỗ Bảo, ở mỗi một tác phẩm đều khiến tâm hồn ta trở nên tĩnh lặng, thanh thoát, hướng thiện, đẹp như một giấc mơ. Quả thực, ca từ trong mỗi ca khúc của Đỗ Bảo không chỉ đơn thuần là kể một câu chuyện mà còn mang tính trừu tượng, nhiều tầng nghĩa, đầy chất thơ và triết lý như: Bức thư tình đầu tiên, Những khung trời khác, Chuyện của mặt trời - Chuyện của chúng ta, Mùa thu, Cánh cửa mùa Xuân...

Không chỉ tiêu biểu trong sáng tác, Đỗ Bảo còn là nhạc sĩ hoà âm, phối khí được đánh giá cao bởi những bản phối có chiều sâu và không gian âm nhạc rộng mở. Dường như Bảo là người tiên phong trong việc kết hợp các yếu tố của jazz, R&B, funk vào nhạc pop Việt, giúp các tác phẩm có màu sắc quốc tế nhưng vẫn giữ được nét riêng. Đỗ Bảo tạo ra một thế giới âm nhạc rất riêng, phản ánh những suy tư, trăn trở về tình yêu, cuộc sống và con người và nhân tình thế thái.

Chính vì thế, âm nhạc của Đỗ Bảo không dễ tiếp cận, nhưng lại có sức sống bền bỉ với thời gian, vì nó mang đến những cảm xúc và suy tư tinh tế mà mỗi lần nghe lại, người ta lại tìm thấy một điều mới mẻ trong đó. Hay nói chính xác hơn, học thuật trong sáng tạo không chỉ là nền tảng tri thức giúp người nghệ sĩ định hình phong cách, mà còn là nơi bộc lộ rõ nét bản ngã của người sáng tạo, để lại dấu ấn riêng biệt. Tất cả đều được chắt lọc qua thời gian với những trải nghiệm và vốn sống riêng, tác động trực tiếp đến nhận thức, cách tiếp cận và sáng tạo tác phẩm.

Qua thời gian, tôi cảm nhận về âm nhạc của Đỗ Bảo đã đạt tới Trí - Định -Tuệ của người sáng tạo. Bởi, những sáng tác của Bảo cho thấy Bảo không chỉ là lựa chọn lý trí, mà còn là điều mang tính tự nhiên, xuất phát từ bên trong người nghệ sĩ được chuyển hoá từ hệ giá trị, quan điểm về cái đẹp, về cuộc sống mà anh nâng niu, tạo dựng, vun bồi mỗi ngày để có hướng đi đầy học thuật nhưng không mất đi sự tự do trong sáng tạo. Chỉ khi đạt được cảnh giới của Trí - Định -Tuệ thì học thuật mới trở thành công cụ giúp nhạc sĩ biểu đạt bản ngã của mình một cách tinh tế, sâu sắc mà không bị lệ thuộc vào bất cứ điều gì. Đó cũng là điều khác biệt để Đỗ Bảo có thể kể câu chuyện của riêng mình theo một cách rất riêng.