Với niềm đam mê văn học từ thuở thiếu niên và những năm tháng phục vụ trong lực lượng cảnh vệ, ông Trần Văn Mười - Chủ tịch Công ty nhà đất Nhân Mười không chỉ xây dựng một sự nghiệp vững chắc mà còn phát triển những giá trị nhân văn qua những bài thơ tự sáng tác. Những vần thơ của ông vừa là tác phẩm nghệ thuật, vừa hướng đến mục tiêu lớn lao hơn là thúc đẩy tinh thần đoàn kết, hòa bình và sự phát triển bền vững của đất nước.

Nhân dịp xuân Ất Tỵ, Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập đã có cuộc phỏng vấn đặc biệt với ông Trần Văn Mười để hiểu hơn về đam mê thơ ca và dấu mốc giúp ông trở thành Kỉ lục gia người Việt toàn cầu.

*****

Ông có thể chia sẻ hành trình từ doanh nhân gắn bó với kinh doanh đến việc sáng tác thơ và đạt được danh hiệu kỷ lục gia người Việt toàn cầu?

Ông Trần Văn Mười: Từ nhỏ, tôi đã yêu thích văn thơ, đặc biệt là trong những năm cấp 3, khi được học chuyên văn suốt ba năm liền. Sau đó, khi tham gia lực lượng cảnh vệ, tôi được rèn luyện và thấm nhuần tinh thần bảo vệ Đảng, Nhà nước, cũng như bảo vệ các nguyên thủ quốc gia và quốc tế. Chính những năm tháng ấy đã tôi luyện cho tôi ý chí, tinh thần trách nhiệm và tình yêu lớn lao dành cho quê hương, đất nước.

Bên cạnh sự nghiệp kinh doanh mà tôi đã bắt đầu từ rất sớm, tôi nhận thấy rằng những bài thơ của mình không chỉ là một phần của văn hóa mà còn có thể trở thành công cụ định hướng, hoạch định cho sự phát triển kinh doanh và xã hội. Từ khi tôi sáng tác thơ, nhiều doanh nghiệp đã tìm thấy cảm hứng và bắt đầu tự viết nên những bài thơ của riêng họ, như một cách lan tỏa giá trị nhân văn và xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Trong đó có 3 bài thơ tiêu biểu là “Con cháu vua hùng toàn cầu”, “Chung sức xây dựng trái đất xanh”, “Đất nước giàu mạnh”.

Các nhạc sĩ, ca sĩ, nghệ sĩ cũng dùng bài thơ của tôi để làm thành những bài hát kết hợp cùng nhạc cụ dân tộc. Trong đó bài thơ “Con cháu vua Hùng toàn cầu” là bài thơ giúp tôi nhận được Bằng xác lập Kỷ lục Châu Á. Tác phẩm được chuyển thể thành 18 loại hình âm nhạc (nhắc nhớ đến 18 vị vua Hùng) gồm tân nhạc và các thể loại nhạc dân gian truyền thống. Riêng thể loại tân nhạc, bài hát được trình bày bằng 2 phiên bản tiếng Việt và tiếng Anh.

Những bài thơ, khi được phổ thành lời hát, không chỉ dễ đi vào lòng người mà còn mang ý nghĩa cảm hóa sâu sắc. Như bài “Con cháu vua Hùng toàn cầu”, tôi hy vọng sẽ truyền cảm hứng để mọi người ý thức rõ hơn về trách nhiệm của mình với đất nước. Khi nhận ra rằng chúng ta đều chung dòng máu Lạc Hồng, con cháu vua Hùng, mỗi người sẽ có trách nhiệm hơn, không làm điều gì tổn hại đến nhân dân hay tổ quốc, vì tất cả chúng ta đều có chung cội nguồn.

Vào tháng 12 năm 2024, tại Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh, một chương trình hòa tấu đặc sắc đã diễn ra, nơi 30-40 bạn trẻ đã cất lên tiếng hát từ những bài thơ hào hùng do tôi sáng tác. Đó là một trải nghiệm vô cùng ý nghĩa. Tôi cũng từng được mời tham gia chương trình nối cầu truyền hình tại Thanh Hóa, kết nối năm trường học để các em học sinh hát vang ca khúc “Con cháu vua Hùng toàn cầu”. Ngay tại Đại học Cần Thơ, bài hát ấy cũng được các bạn trẻ biểu diễn đầy cảm xúc. Thậm chí, ở những địa phương như tại đền Phú Thọ, người dân thường xuyên nghe bài hát đó qua TV, những điều này đã góp phàn lan tỏa giá trị văn hóa và lòng tự hào dân tộc.

Khi đứng trên các sân khấu quốc tế, tôi luôn cố gắng truyền tải thông điệp hòa bình và đoàn kết qua những bài thơ, bài hát của mình. Đặc biệt, tôi đã sáng tác bài “Chung sức xây trái đất xanh” bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau, với mong muốn gửi tặng bài hát này đến Liên Hợp Quốc. Tôi hy vọng rằng, trước mỗi phiên họp, khi 193 quốc gia cùng cất lên những lời ca đó, thế giới sẽ cùng nhau hướng tới hòa bình, giảm bớt chiến tranh, và lan tỏa tinh thần đoàn kết toàn cầu.

Có câu nói rất hay của ông là: Doanh nhân làm kinh doanh đồng thời phải biết làm văn hóa vậy có thể hiểu hoạt động kinh doanh là chất liệu, là cảm hứng cho các ý tưởng văn hóa và ngược lại văn hóa soi đường cho kinh doanh. Ông có thể chia sẻ suy nghĩ của mình về vai trò của văn hóa doanh nghiệp và cách thức lan tỏa tinh thần đó trong cộng đồng doanh nhân và xã hội không?

Ông Trần Văn Mười: Như Bác Hồ đã dạy, văn hoá có trong tất cả các ngành nghề. Ngành nghề nào cũng đều có văn hoá, và thậm chí chúng ta ở đâu cũng đều phải có văn hoá. Ví dụ những người sản xuất kinh doanh thì cũng phải có văn hoá, có nghĩa là anh không được làm hàng giả, hàng kém chất lượng để làm ảnh hưởng đến sức khoẻ của nhân dân. Đấy chính là tính nhân văn ở trong vấn đề sản xuất kinh doanh. Và người doanh nhân kinh doanh thượng tôn pháp luật, không trốn thuế đó cũng là văn hóa bởi sứ mệnh của doanh nhân là phải làm giàu cho đất nước. Đúng là văn hoá rất quan trọng, văn hoá giống như là chỉ đường, soi đường cho chúng ta đi

Bản thân tôi hiện đang giữ nhiều vai trò quan trọng trong các tổ chức, hội nhóm, như Phó Chủ tịch thường trực Câu lạc bộ Doanh nhân Thanh Hóa, Phó Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Thành phố Thủ Đức, Chủ tịch Hội Doanh nhân họ Trần, Chủ tịch Hội Cảnh vệ khóa I, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Thơ Việt Nam, và Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản TP.HCM. Trong tất cả những hội, câu lạc bộ đó, tôi luôn tích cực tham gia các cuộc họp và đặc biệt thường xuyên hát bài “Chung tay xây trái đất xanh.” Điều này không chỉ có tác dụng trong công ty mà còn lan tỏa mạnh mẽ trong các hội nhóm, câu lạc bộ. Người ta cảm nhận được tấm lòng nhân ái, sự cống hiến của những người bình thường như tôi, và từ đó, họ cũng học theo để làm những điều tốt đẹp hơn, đóng góp nhiều hơn cho xã hội, tham gia nhiều hơn vào các hoạt động thiện nguyện.

Cùng với đó, khi chúng ta đưa những hình ảnh đẹp về đất nước, con người Việt Nam qua thơ ca và bài hát, không chỉ người trong nước mà cả bạn bè quốc tế cũng cảm nhận được vẻ đẹp nhân văn của chúng ta. Những giá trị đó giúp nâng cao hình ảnh Việt Nam, thu hút sự quan tâm của thế giới và thúc đẩy du lịch cũng như phát triển kinh tế quốc gia. Chính vì vậy, tôi tin rằng việc lan tỏa những giá trị tốt đẹp không chỉ giúp xây dựng một cộng đồng doanh nhân mạnh mẽ, mà còn góp phần vào sự phát triển chung của đất nước.

Là doanh nhân với khát vọng cải tạo xã hội, khát vọng hùng cường dân tộc, những bài thơ do ông sáng tác là sản phẩm đặc biệt xuất phát từ cảm xúc tâm hồn của ông để thể hiện cái to tác của xã hội và hào quang tốt đẹp của chế độ. Vậy ông có thể chia sẻ thêm về những ý tưởng thơ ca của mình để hiện thực khát vọng đó?

Ông Trần Văn Mười: Thơ ca không chỉ là cái đẹp của ngôn từ, không chỉ là nghệ thuật mà còn là sức mạnh, góp phần quan trọng vào các cuộc kháng chiến của dân tộc. Ngày trước, các nhà thơ như Trường Chinh, với bút danh Sóng Hồng, đã dùng ngòi bút của mình làm vũ khí, thể hiện rõ qua câu thơ: “Dùng ngòi bút làm đòn xoay chế độ, mỗi vần thơ bom đạn phá cường quyền”; hay các bài ‘hịch’ đều khơi dậy tinh thần yêu nước, khát vọng độc lập tự do, ý chí kêu gọi toàn dân đoàn kết chống giặc ngoại xâm; bài quốc ca mỗi khi vang lên, hàng triệu trái tim cùng hướng về Tổ quốc, thể hiện quyết tâm hy sinh để bảo vệ nền độc lập của dân tộc.

Tôi nhận thấy rằng, khi văn hóa được sử dụng để truyền tải thông điệp, nó có thể khơi gợi lý tưởng cao đẹp của con người Việt Nam, đặc biệt là điều mà thế hệ mai sau cần hiểu, cần học, và cần thực hiện. Muốn làm được điều ấy, cần phải bắt đầu từ việc học lịch sử, thấm nhuần lòng nhân ái của dân tộc. Như ông cha ta từng dạy: “Dân ta phải biết sử ta”. Chúng ta phải hiểu về Phật hoàng Trần Nhân Tông, người mang tấm lòng từ bi rộng lớn, hay Trần Hưng Đạo, vị tướng thương dân, thương lính như con, nhờ đó mà đánh thắng quân Nguyên - Mông. Chính tấm lòng yêu thương và đoàn kết ấy là bài học lớn mà chúng ta không thể bỏ qua.

Đặc biệt, trong bài “Con cháu vua Hùng toàn cầu”, tôi đã lồng ghép những câu chuyện lịch sử và hình ảnh cao đẹp của Phật hoàng Trần Nhân Tông. Ông không chỉ là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam, mà còn được thế giới tôn vinh, điển hình như việc Đại học Harvard (Mỹ) thành lập Học viện Trần Nhân Tông. Điều đó cho thấy nhân loại cũng học hỏi từ lòng nhân ái, trí tuệ và sự cao cả của ông, cũng như từ những giá trị nhân văn của người Việt Nam.

Trong dòng chảy lịch sử Việt Nam, khi nhắc đến hào khí Đông A, khó có nơi nào sánh được. Đặc biệt là chiến công 3 lần đánh bại quân Mông – Nguyên, một thế lực mạnh nhất thời bấy giờ, đã vang danh khắp thế giới. Chính vì vậy, Trần Hương Đạo đã được vinh danh là một trong 10 vị tướng tài giỏi nhất thế giới, một biểu tượng bất diệt của lòng yêu nước và tài thao lược.

Với những trang sử hào hùng ấy, tôi đã nỗ lực sử dụng thơ ca để quảng bá văn hóa và tinh thần Việt Nam đến bạn bè quốc tế. Mỗi vần thơ là một lời tự hào về con người và đất nước mình, một cách để đưa giá trị văn hóa Việt Nam lan tỏa khắp năm châu. Vừa qua, tôi đã đến Lào để biểu diễn, mang những vần thơ và bài hát đậm chất Việt đến gần hơn với người dân nước bạn. Hay như chuyến đi Malaysia mới đây, tôi cũng tiếp tục quảng bá hình ảnh Việt Nam – một đất nước giàu bản sắc, nhân văn và tình người.

Ngày nay, đường lối của chúng ta là xây dựng quan hệ hữu nghị với tất cả các nước, như lời Bác Hồ căn dặn di chúc là phải quan hệ với tất cả các nước tốt, chúng ta đều phải coi ‘năm châu bốn bể đều là anh em’. Khi đoàn kết, sức mạnh dân tộc sẽ trở nên vô song, không thế lực nào có thể khuất phục.

Vì vậy, tôi đã dùng lời văn, lời thơ để cảm hóa và giáo dục các thế hệ mai sau. Chúng ta phải không ngừng truyền tải những giá trị ấy, để nuôi dưỡng tinh thần yêu nước và gắn bó cộng đồng. Đây chính là con đường chúng ta cần đi để bảo vệ và phát triển đất nước vững bền. Điển hình như những câu thơ trong bài ‘Chung sức xây dựng trái đất xanh’ có nói:

“Chẳng lẽ chỉ sống bằng chiến tranh

Tài năng trí tuệ đâu các anh

Làm ăn kinh tế tận trời xanh

Tại sao lại phải cứ tranh giành”

Cứ chiến tranh là sẽ khổ, kéo theo bao nhiêu người chết, kéo lùi lại lịch sử nhiều năm. Cho nên tôi mong những lời thơ của mình có thể cảm hoá con người trên thế giới để người ta có tính lương thiện. Đâu phải cứ làm ra nhiều của cải vật chất là biết cách sống hạnh phúc được đâu. Thậm chí những người bình thường vẫn có thể sống hạnh phúc được. Cho nên mình phải làm những việc lương thiện để từ đó một thế giới mới có thể hiện đại văn minh, không có chiến tranh xảy ra.

Trong thời đại ngày nay, tôi nghĩ rằng thơ ca vẫn cần giữ vai trò định hướng và truyền tải những giá trị lớn lao. Ví dụ, trong bài thơ “Con cháu vua Hùng toàn cầu”, tôi đã lồng ghép những thông điệp ý nghĩa: câu “Chu toàn phép nước sâm ngọc ca” là lời nhắn nhủ hãy chấp hành tốt pháp luật; câu “Sơn hà xã tắc lòng thiết tha” gợi nhắc tình yêu dành cho quê hương đất nước; hay câu “Năm châu bốn bể anh em cả” truyền tải tinh thần ngoại giao đoàn kết, coi bạn bè quốc tế là anh em để cùng hợp tác và xây dựng lâu dài. Chỉ khi bạn bè quốc tế nhận thấy lòng nhân ái và nhân văn của con người Việt Nam, họ mới thực sự sẵn lòng gắn bó, hợp tác với chúng ta. Bên cạnh đó, câu “Con cháu vua Hùng chung một nhà” kêu gọi sự đồng lòng của toàn dân tộc, bởi sự đoàn kết chính là nền tảng tạo nên sức mạnh. Và về quân sự, tôi nhấn mạnh rằng: “Luyện văn, luyện võ chu đáo quá”. Một con người lý tưởng không chỉ biết học hỏi kiến thức mà còn phải rèn luyện ý chí, sức mạnh, để vừa xây dựng vừa bảo vệ Tổ quốc.

Nói qua về vấn đề kinh tế, trong bài thơ “Đất nước mạnh giàu”, tôi đã dùng những lời thơ giản dị mà sâu sắc:

“Muốn đất nước mạnh giàu

Thủ tục hành chính nhanh

Kêu gọi được đầu tư

Trăm điều dân thuận lợi

Doanh nghiệp sẽ thành công

Giúp nước nhà phát triển”

Những áng thơ này phản ánh chân thực một trong những yếu tố cốt lõi để phát triển đất nước: cải cách thủ tục hành chính. Đây là vấn đề rất quan trọng mà chúng ta cần ưu tiên thực hiện ngay. Tôi nhận thấy Đảng và Nhà nước đang làm rất tốt điều này, với tinh thần tinh gọn và hiệu quả, một minh chứng rõ ràng cho những nỗ lực thúc đẩy kinh tế đất nước.

Thông qua thơ ca, tôi cũng mong muốn hoạch định những lời chia sẻ thiết thực, không chỉ dành cho các doanh nghiệp mà còn cho thế hệ tương lai – những người sẽ nối tiếp vai trò lãnh đạo đất nước. Lãnh đạo cần phải là “minh quân,” như câu thơ trong bài “Con cháu vua Hùng toàn cầu” có câu “Minh quân trong sáng thơm tỏa xa”. Tấm gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh với lòng nhân ái bao la chính là biểu tượng cao đẹp của một “minh quân” mà cả thế giới tôn kính.

Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi!

Nội dung: Phước Lập

Đồ hoạ: Trang Anh