Vì sao gạo xuất khẩu vẫn chưa được gắn logo "Vietnam rice"?
Theo giải thích của lãnh đạo Agrotrade, nguyên nhân Việt Nam chưa có lô gạo xuất khẩu nào mang logo Gạo Việt Nam là do sự phức tạp của luật pháp quốc tế xung quanh vấn đề sở hữu trí tuệ.
Ngày 25/12, tại TP HCM, Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT) tổ chức Hội thảo góp ý báo cáo đánh giá kết quả thực hiện đề án tái cơ cấu ngành hàng lúa gạo và đề xuất bổ sung, chỉnh sửa đề án tái cơ cấu ngành hàng lúa gạo đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
Ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, đề án tái cơ cấu ngành lúa gạo Việt Nam đến năm 2020 tầm nhìn năm 2030 được triển khai từ năm 2016 với mục tiêu tổng quát nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh lúa gạo làm cơ sở đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia; tạo việc làm, tăng thu nhập cho người trồng lúa, bảo vệ môi trường sinh thái, phát triển bền vững và tham gia hiệu quả vào thị trường toàn cầu.
Nhiều chỉ tiêu được đặt ra cho mốc năm 2020 như: đảm bảo lợi nhuận người trồng lúa hàng hóa đạt từ 30% tổng thu trở lên; tỷ lệ sử dụng giống xác nhận chiếm trên 75% diện tích tại vùng chuyên canh của Đồng bằng sông Cửu Long. Tại các vùng chuyên canh, diện tích liên kết sản xuất, tiêu thụ, xây dựng cánh đồng lớn chiếm 20% trở lên.
Diện tích áp dụng quy trình canh tác bền vững đạt từ 50% diện tích gieo trồng trở lên, giảm 30% lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật so với ban đầu, giảm tổn thất sau thu hoạch xuống dưới 8% và 20% sản lượng gạo xuất khẩu mang thương hiệu gạo Việt Nam...
Theo ông Trần Xuân Định - nguyên Cục phó Cục Trồng trọt, cố vấn chỉnh sửa đề án - trong 17 mục tiêu của đề án đến năm 2020, vẫn còn 7 mục tiêu chưa đạt được, trong đó có chỉ tiêu về tỉ lệ 20% gạo xuất khẩu mang thương hiệu; còn lại gồm: chỉ tiêu về chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa, liên kết tổ chức sản xuất, giảm lượng giống gieo sạ, giảm lượng phân bón - thuốc bảo vệ thực vật, cơ giới hóa sản xuất và áp dụng các biện pháp thực hành sản xuất nông nghiệp tốt.
"Đến nay, chưa có lô gạo xuất khẩu nào mang logo, thương hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam rice. Lý do không phải vấn đề kỹ thuật hay chất lượng mà do thủ tục hành chính. Hiện nay, việc cấp chứng nhận đủ tiêu chuẩn sử dụng logo và thương hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam rice được giao cho Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) nhưng theo quyết định của Bộ Nội vụ thì VFA chưa có chức năng này. Hơn nữa, đây lại là thủ tục hành chính nhà nước" - ông Định phân tích.
Lãnh đạo Cục Trồng trọt cho hay vấn đề phát triển thị trường và xây dựng thương hiệu gạo là lĩnh vực phụ trách của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Agrotrade, thuộc Bộ NN-PTNT). "Đây là vấn đề quản lý nhà nước, hiệp hội khó mà đảm trách được. Về nguyên tắc, để xây dựng thương hiệu chung cần có tiêu chuẩn, doanh nghiệp xuất khẩu gạo đạt tiêu chuẩn đó sẽ được gắn logo chung bên cạnh thương hiệu riêng của doanh nghiệp để dễ nhận diện thương hiệu Gạo Việt Nam" - lãnh đạo Cục Trồng trọt nêu quan điểm.
Góp ý cho đề án tái cơ cấu ngành lúa gạo đến năm 2025 tầm nhìn đến năm 2030, đại diện Cục Trồng trọt đề xuất cần có giải pháp và chính sách cho phát triển chế biến sâu sản phẩm từ lúa gạo, giảm xuất khẩu dạng nguyên liệu, tăng tỷ lệ xuất khẩu các sản phẩm chế biến từ cao cấp đến phổ thông như dầu gạo, bánh gạo, bột gạo, các sản phẩm dinh dưỡng, thực phẩm chức năng từ gạo, mỹ phẩm từ gạo…
Bên cạnh đó, cần hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu gạo thiết lập sự hiện diện thương mại trực tiếp ở các thị trường nước ngoài. Các thương vụ ở nước ngoài có thể là nơi trưng bày sản phẩm gạo Việt Nam và hỗ trợ nhóm doanh nghiệp thành lập kho chứa và phân phối trực tiếp.
Ngoài ra, nên để các doanh nghiệp nhỏ tự xuất khẩu các loại gạo chất lượng cao của Việt Nam với khối lượng nhỏ để doanh nghiệp có thể khai phá các thị trường khó tính, thị trường ngách.
Đối với thị trường quốc tế, các cơ quan chức năng đang tập trung hoàn thiện tiến trình đăng ký quốc tế nhãn hiệu chứng nhận Gạo Việt Nam/Vietnam rice theo hệ thống Madrid. Sau khi hoàn thiện tiến trình đăng ký quốc tế thì mới có thể chuyển giao cho một cơ quan đầu mối sở hữu, quản lý và vận hành, khi ấy mới có thể gắn logo" - lãnh đạo Agrotrade thông tin.
Tại Hội thảo, Phó Giáo sư-Tiến sỹ Bùi Bá Bổng, nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, an ninh lương thực Việt Nam đã được đảm bảo. Mục tiêu thời gian tới là nâng cao giá trị xuất khẩu bằng chất lượng và thương hiệu chứ không phải về sản lượng. Muốn tái cơ cấu ngành lúa gạo hiệu quả cần thực hiện đồng bộ 3 nhóm giải pháp: hể chế và chính sách; phát triển khoa học và công nghệ; đầu tư cơ sở hạ tầng.
Cụ thể, Nhà nước cần tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách thúc đẩy tích tụ, tập trung đất nông nghiệp, khắc phục tình trạng manh mún, tạo điều kiện thu hút đầu tư, ứng dụng cơ giới hóa và công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp; đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển giống lúa, tăng tỷ lệ chế biến sâu các sản phẩm từ gạo, xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam giúp nâng cao thu nhập cho người trồng lúa.
Về phía doanh nghiệp, cùng quan điểm, đại diện Tập đoàn Lộc Trời chia sẻ, tái cơ cấu ngành lúa gạo chỉ thật sự hiệu quả khi giải quyết được bài toán cắt giảm chi phí sản xuất, nâng cao thu nhập cho người nông dân.
Một trong những đề xuất, kiến nghị của dự thảo đề án là "lấy tiêu chí về giá trị, chất lượng và nâng cao thu nhập của nông dân cho người trồng lúa là hàng đầu, thay vì các tiêu chí về số lượng như trước đây". Theo đó, mục tiêu xuất khẩu gạo đến năm 2030 được đưa về 4 triệu tấn và năm 2025 là 5-5,5 triệu tấn (trong 5 năm gần đây, Việt Nam xuất khẩu khoảng 6-7 triệu tấn/năm). Tiêu chí lợi nhuận cho người trồng lúa được đặt là hơn 50% năm 2030 trong khi mức mục tiêu năm 2020 là 30% (thực tế đã đạt từ 30%-75%).
Ý kiến từ địa phương, ông Nguyễn Trần Thức, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Cà Mau, thông tin tỉnh này đang phát triển nông nghiệp hữu cơ, trong đó có mặt hàng gạo để nâng giá trị sản xuất. "Cà Mau đang phát triển mô hình luân canh lúa tôm. Theo đó, lúa hữu cơ doanh nghiệp đang thu mua của nông dân ở mức 8.500-9.500 đồng/kg, cao hơn lúa thường 2.000-3.000 đồng/kg. Ngoài ra, từ ruộng này, nông dân thu hoạch tôm, cua hữu cơ có giá trị rất cao. Nông dân bán một ký cua có giá trị bằng nửa tạ lúa. Cà Mau có 40.000 ha lúa tôm, 3.000 ha lúa mùa bản địa có khả năng phát triển nông nghiệp hữu cơ đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân. Chúng tôi đề xuất nên lồng ghép đề án lúa gạo với đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ để địa phương dễ thực hiện" - ông Thức nói.
An Thảo
Cùng chuyên mục
Trước 30/4, Bộ Tài chính phải trình đề xuất giảm thuế VAT đến hết năm 2024
Sau 11 năm, chuẩn bị đấu thầu vàng miếng
Đề nghị tập trung thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp kinh doanh vàng
Lào Cai xây dựng Đề án Phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới
Bình Phước: Hỗ trợ công nghệ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2024
-
Tập trung vào giá trị cốt lõi, doanh nghiệp Việt có thể nâng tầm thương hiệu
-
TS. Lê Xuân Nghĩa: Cần xây dựng gói tín dụng hỗ trợ mới cho nhà ở xã hội bài bản hơn
-
Có nên đầu tư vàng giữa lúc thị trường đang đầy biến động?
-
Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam: Nhà ở xã hội và cải tạo chung cư cũ sẽ giải quyết vấn đề chênh lệch cung- cầu
-
Jamie Dimon, CEO JPMorgan Chase: Trí tuệ nhân tạo thay đổi cuộc chơi lớn