Thúc đẩy ứng dụng và nhân rộng tiến bộ khoa học công nghệ vào nông nghiệp

Ngày 26/2, Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI) phối hợp với Ban Thường trực Đánh giá Tác động CGIAR (SPIA) và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam tổ chức hội thảo với chủ đề "Đánh giá sự phổ biến và áp dụng các đổi mới sáng tạo của CGIAR trong nông nghiệp Việt Nam". Sự kiện này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc đánh giá mức độ ứng dụng các sáng kiến khoa học trong sản xuất nông nghiệp.

Theo báo cáo SPIA Việt Nam trình bày tại hội thảo, năm 2024, các sáng kiến của CGIAR đã mang lại lợi ích thiết thực và bền vững cho khoảng 3,7 đến 3,9 triệu hộ gia đình. Đặc biệt, việc đưa các giống lúa chống biến đổi khí hậu vào sản xuất không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn tạo điều kiện cho ngành lúa gạo Việt Nam hội nhập sâu hơn vào thị trường toàn cầu.

Thúc đẩy ứng dụng và nhân rộng tiến bộ khoa học công nghệ vào nông nghiệp

Báo cáo cũng xác định 19 sáng kiến quan trọng đã được nông dân áp dụng, tiêu biểu như hệ thống bản đồ rủi ro thiên tai và kế hoạch thích ứng với biến đổi khí hậu (CS-MAP), bản tin thời tiết nông vụ và phương pháp tưới ngập khô xen kẽ (AWD). Những giải pháp này giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, tối ưu hóa nguồn nước và giảm tác động tiêu cực của thiên tai đối với ngành nông nghiệp.

Tại hội thảo, các chuyên gia và nhà hoạch định chính sách đã tập trung thảo luận về việc lồng ghép hoạt động theo dõi triển khai các sáng kiến đổi mới vào hệ thống dữ liệu quốc gia. Việc tăng cường liên kết giữa công tác nghiên cứu và khuyến nông được xem là chìa khóa để đẩy nhanh tiến độ ứng dụng công nghệ vào sản xuất.

Một ví dụ điển hình là thành phố Cần Thơ – một trong những địa phương tiên phong áp dụng các quy trình kỹ thuật tiên tiến như "3 giảm, 3 tăng" và "1 phải, 5 giảm". Những mô hình này giúp giảm chi phí sản xuất, nâng cao năng suất và cải thiện chất lượng nông sản, từ đó gia tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Mặc dù đạt được những kết quả tích cực, việc mở rộng và nhân rộng tiến bộ khoa học công nghệ vẫn gặp nhiều khó khăn. Theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (Bộ NN&PTNT), một trong những rào cản lớn nhất là mức đầu tư cho nghiên cứu khoa học và công nghệ trong nông nghiệp còn thấp so với nhu cầu thực tế. Ngoài ra, các chính sách khuyến khích khoa học công nghệ chưa thực sự đáp ứng được mong muốn của các bên tham gia vào chuỗi giá trị nông nghiệp.

Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu tiếp tục đặt ra những thách thức ngày càng lớn đối với sản xuất nông nghiệp. Cùng với đó, những thay đổi trong cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Việt Nam cũng tác động không nhỏ đến khả năng thích ứng và triển khai các sáng kiến đổi mới.

Để vượt qua các rào cản và khai thác tối đa tiềm năng của khoa học công nghệ trong nông nghiệp, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý, các địa phương và các tổ chức quốc tế. Đặc biệt, sự đồng hành của nhóm Viện/Trung tâm nông nghiệp quốc tế CGIAR sẽ là yếu tố quan trọng giúp Việt Nam tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả sản xuất và phát triển một nền nông nghiệp bền vững trong tương lai.