Thu phí không dừng đứng trước nguy cơ "vỡ kế hoạch": Bộ GTVT sẽ giải quyết thế nào?

Theo hợp đồng ký với bộ GTVT, Công ty TNHH Thu phí tự động VETC (Công ty VETC - Công ty con của Công ty CP Tasco) thực hiện dự án thu phí không dừng giai đoạn I trên phạm vi 44 trạm thu phí với 620 làn thu phí trên quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, 18 trạm trên các cao tốc và quốc lộ khác.

Sau 5 năm thực hiện với tổng mức đầu tư 2.030 tỷ đồng, nhà đầu tư mới lắp đặt và vận hành thu phí không dừng tại 23 trạm thu phí, 2 trạm đã lắp đặt nhưng đang dừng thu phí, 2 trạm đang lắp đặt, và chỉ mới có 11/44 trạm ký được phụ lục hợp đồng và hợp đồng dịch vụ.

Trước thực trạng trên, VETC đã có văn bản đề xuất dừng triển khai dự án để chuyển giao cho nhà đầu tư khác hoặc Nhà nước nhận lại dự án để tiếp tục thực hiện. Chủ đầu tư cho rằng, hiện vẫn còn nhiều nhà đầu tư BOT không chịu hợp tác trong triển khai thu phí tự động, điều này khiến doanh nghiệp phải đối mặt với nguy cơ phá sản.

Mới đây, phản hồi lại đề xuất của VETC, bộ GTVT khẳng định không đồng ý với đề xuất của chủ đầu tư và yêu cầu Công ty VETC phải có trách nhiệm tiếp tục thực hiện Hợp đồng đã ký kết với bộ GTVT. 

VETC xin trả lại dự án thu phí tự động không dừng cho bộ GTVT vì chậm tiến độ.

Bộ GTVT thừa nhận những vướng mắc lớn nhất của dự án là doanh thu hoàn vốn không như dự kiến. Bên cạnh đó là do tiến độ ký hợp đồng dịch vụ, trích doanh thu chậm.

Ngoài ra, việc nhiều dự án BOT sụt giảm doanh thu so với phương án tài chính ban đầu (do lưu lượng phương tiện thấp hơn so với dự báo, chưa được tăng phí theo đúng lộ trình, phải giảm phí qua trạm theo Nghị quyết 35/NQ-CP) ảnh hưởng đến nguồn thu, phương án tài chính của dự án.

Nhiều đơn vị khai thác đường bộ không muốn hoặc không có khả năng triển khai hệ thống thu phí không dừng, tiêu biểu là Tổng công ty phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC). Việc triển khai thu phí không dừng tại 4/5 tuyến cao tốc do VEC quản lý rất chậm do chưa bố trí được vốn đầu tư hệ thống Front-End tại các trạm.

Bên cạnh đó, vướng mắc về đàm phán tỷ lệ trích doanh thu giữa VEC và đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí tự động không dừng cũng ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án.

Một nguyên nhân khác được bộ GTVT đưa ra là do số lượng phương tiện dán thẻ (e-tag) và nộp tiền vào tài khoản giao thông để tham gia dịch vụ thu phí tự động không dừng chưa cao (khoảng 800.000 thẻ/3,5 triệu phương tiện dán thẻ sử dụng dịch vụ ETC).

Giải đáp về những lo ngại về dự án thu phí không dừng giai đoạn 2 có thể tiếp tục vỡ kế hoạch, bộ GTVT khẳng định sẽ phối hợp với với VETC và các cơ quan đơn vị có liên quan từng bước tháo gỡ các khó khăn vướng mắc với quyết tâm cao để hoàn thành dự án.

Việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ thu phí không dừng đã được Tổng cục Đường bộ hoàn thành từ tháng 5/2019. Tuy nhiên, đến thời điểm này Nhà đầu tư chưa hoàn thiện thủ tục thành lập doanh nghiệp dự án theo quy định dẫn đến chưa đủ cơ sở pháp lý để thực hiện các bước tiếp theo như Thiết kế bản vẽ thi công (TKBVTC), ký Hợp đồng tín dụng, thi công lắp đặt thiết bị… Với tiến độ thành lập Doanh nghiệp dự án chậm như hiện nay, dự án có nguy cơ không hoàn thành đúng tiến độ theo Quyết định số 07/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Bộ GTVT khẳng định sẽ phối hợp với với VETC và các cơ quan đơn vị có liên quan từng bước tháo gỡ các khó khăn vướng mắc với quyết tâm cao để hoàn thành dự án.

Để giải quyết các khó khăn, bộ GTVT đưa ra các giải pháp đối với dự án giai đoạn 1 là thực hiện quyết liệt giải pháp phân luồng giao thông tại các trạm trên Quốc lộ 1 và một số trạm cửa ngõ các thành phố lớn để khuyến khích chủ phương tiện dán thẻ và tham gia dịch vụ, tăng cường hiệu quả của hệ thống. Đẩy nhanh tiến độ đàm phán Hợp đồng dịch vụ, lắp đặt thiết bị, bàn giao công tác quản lý thu phí và trích chi phí quản lý thu phí tự động theo phương án tài chính của dự án.

Tập trung tà soát lại phương án tài chính của dự án để xác định tỷ lệ trích chi phí quản lý thu phí tự động không dừng tại các dự án cao tốc do VEC quản lý làm cơ sở sớm ký kết Hợp đồng dịch vụ. Phối hợp với Ủy ban quản lý vốn Nhà nước để tháo gỡ khó khăn về nguồn vốn để triển khai các dự án của VEC.

Đồng thời, bộ GTVT chỉ đạo cục đăng kiểm, các cơ quan đơn vị liên quan tiếp tục dán thẻ cho các phương tiện. Phối hợp với Công ty VETC để tăng cường năng lực thông qua phương án bổ sung các nhà đầu tư có năng lực tham gia dự án thu phí tự động không dừng như đề xuất của Công ty VETC.

Sớm hoàn thiện việc kết nối liên thông tài khoản cá nhân tại các ngân hàng thông qua cổng thanh toán điện tử và một số giải pháp liên thông tài khoản khác nhằm tạo sự thuận lợi, minh bạch cho người sử dụng.

Đặc biệt, đối với dự án giai đoạn 2, nhà đầu tư dự án cần tập trung, khẩn trương phối hợp cùng các cơ quan liên quan để được chấp thuận chủ trương và hoàn thiện thủ tục thành lập Doanh nghiệp dự án làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo (TKBVTC, ký Hợp đồng tín dụng, lắp đặt, vận hành hệ thống…).

Nguyễn Lâm