Sự sụp đổ của thỏa thuận Nvidia khiến SoftBank mất đi một cánh tay đắc lực

16:49 11/02/2022

Dù con số của đợt IPO sắp tới của nhà thiết kế chip Arm như thế nào thì một đợt chào bán chỉ có thể mang lại một phần lối thoát cho SoftBank, ít nhất là ban đầu, khác xa so với thương vụ mà hãng đã đạt được với Nvidia.

Giám đốc điều hành SoftBank Masayoshi Son phát biểu trong một cuộc họp báo tại Tokyo vào ngày 8 tháng 2. (Ảnh: SBG)

Giám đốc điều hành SoftBank Masayoshi Son phát biểu trong một cuộc họp báo tại Tokyo vào ngày 8 tháng 2. (Ảnh: SBG).

Thương vụ SoftBank bán nhà thiết kế chip Arm cho hãng bán dẫn khổng lồ Nvidia của Mỹ trị giá 66 tỷ USD trên giấy tờ bị nó sụp đổ trong tuần này - nhiều hơn gấp đôi so với những gì SoftBank đã trả cho doanh nghiệp ở Anh vào năm 2016. Khi đã mất đi một khoản lợi nhuận béo bở từ một vụ mua bán, thì hiện tại SoftBank đang xem xét một đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng cho Arm, và khi đó, họn có thể gặp khó khăn để hòa vốn.

Các nhà phân tích cho rằng, quy mô của sự thụt lùi định giá, về việc liệu Arm có thể duy trì sự phục hồi gần đây sau nhiều năm hoạt động kém hiệu quả hay không và liệu nó có thể kìm hãm được thách thức "hiện hữu" từ các đối thủ công nghệ mới hay không.

"Giai đoạn tăng trưởng thứ hai của Arm sắp bắt đầu", người sáng lập SoftBank Masayoshi Son cho biết trong tuần này. "Tôi tin rằng nó sẽ phát triển bùng nổ."

Những dường như những người khác không chắc chắn như vậy.

Có trụ sở tại Cambridge, Anh, Arm có một vị trí trung tâm trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu. Nó không tự sản xuất chip hoặc thiết bị hoàn thiện mà cấp phép thiết kế bộ vi xử lý cho các công ty công nghệ trên khắp thế giới. Chip được tìm thấy trong hầu hết các điện thoại thông minh trên thế giới, cũng như các sản phẩm từ máy tính đến ô tô.

Nvidia là đối thủ của nhiều khách hàng của Arm, những người đã khổ sở vì kế hoạch bán hàng sau khi nó được công bố vào tháng 9 năm 2020. Mối quan tâm của họ đã bị các cơ quan quản lý ở các quốc gia bao gồm Trung Quốc, Anh và Mỹ, đã kiện để chặn thỏa thuận được tiến hành. 

Trụ sở chính của Arm Holdings tại Cambridge, Anh: Công ty có một vị trí trung tâm trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu, nhờ vào các thiết kế vi xử lý được sử dụng rộng rãi. © Hình ảnh Getty
Trụ sở chính của Arm Holdings tại Cambridge, Anh: Công ty có một vị trí trung tâm trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu, nhờ vào các thiết kế vi xử lý được sử dụng rộng rãi. Ảnh: Getty Image. 

Geoff Blaber, Giám đốc điều hành của Công ty nghiên cứu CCS Insight có trụ sở tại London, cho biết: “Thỏa thuận Nvidia đã làm tổn hại đến cơ sở mô hình kinh doanh của Arm, vốn được xây dựng dựa trên sự độc lập của nó. IPO là con đường tốt nhất cho Arm và cung cấp sự cân bằng quan trọng giữa đầu tư và tính trung lập."

Doanh thu của Arm đã tăng ít hơn 5% hàng năm trong ba năm tài chính vừa qua. Là một phần của thỏa thuận được đề xuất, Nvidia cam kết đầu tư mạnh mẽ vào nỗ lực nghiên cứu và phát triển của nhà thiết kế chip để phục hồi tăng trưởng và giúp họ đẩy mạnh thị trường máy tính. Các giám đốc điều hành của Arm đã lo lắng rằng các nhà đầu tư thị trường đại chúng sẽ không sẵn sàng từ bỏ lợi nhuận ngắn hạn cho các khoản đầu tư dài hạn cần thiết.

“Chúng tôi đã tính đến việc IPO nhưng xác định rằng áp lực tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận trong ngắn hạn sẽ bóp nghẹt khả năng đầu tư, mở rộng và đổi mới của chúng tôi”, Giám đốc điều hành lúc đó của Arm là Simon Segars đã viết trong một bài đăng trên blog vào tháng 7 năm 2021. Segars đã được thay thế trong tuần này.

Cựu Giám đốc điều hành Arm Holdings, Simon Segars, phải, phát biểu tại buổi thuyết trình của SoftBank World ở Tokyo vào ngày 20 tháng 7 năm 2017, trong khi Giám đốc Tập đoàn SoftBank Masayoshi Son lắng nghe.
Cựu Giám đốc điều hành Arm Holdings, Simon Segars, phát biểu tại buổi thuyết trình của SoftBank World ở Tokyo vào ngày 20 tháng 7 năm 2017.

Blaber cho biết: “Lời hứa của Nvidia dựa trên khoản đầu tư khổng lồ vào Arm ở mức có thể thu hẹp lại thông qua việc trở lại niêm yết công khai.

SoftBank cho biết, Arm đang trên đà đạt doanh thu 2,5 tỷ USD trong năm tài chính này, kết thúc vào tháng 3, tăng 26% so với 1,98 tỷ USD của năm trước. Tốc độ tăng trưởng đột biến, sau nhiều năm ở mức một con số, đã khiến các nhà phân tích ngạc nhiên. SoftBank cho biết, đó là do nhu cầu mới về điện thoại thông minh và thiết bị 5G, cũng như trong các lĩnh vực như máy tính và máy chủ nơi công nghệ của Arm chưa được áp dụng rộng rãi.

Trong khi thị trường của nó đang tiếp tục mở rộng, vị trí trung tâm của Arm phải đối mặt với những thách thức.

RISC-V, một kiến ​​trúc chip mã nguồn mở, đang nhanh chóng đạt được sức hút, nhờ sự hỗ trợ từ các công ty Trung Quốc. Các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm ngăn chặn Huawei tiếp cận công nghệ của Mỹ đã khiến việc sử dụng các thiết kế của Arm trở nên khó khăn hơn và tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn, đồng thời Bắc Kinh đang tích cực thúc đẩy sự độc lập cho lĩnh vực chip của mình.

Công nghệ này vẫn kém phát triển hơn nhiều so với công nghệ của Arm, nhưng nhà sản xuất chip Intel của Mỹ hiện cũng đã đặt trọng tâm của mình vào việc phát triển chip, thông báo trong tuần này rằng họ sẽ tham gia cơ quan tiêu chuẩn của mình và hứa hẹn quan hệ đối tác chiến lược với các nhà phát triển chip làm việc trên công nghệ này.

Lil Read, nhà phân tích của GlobalData, một nhà phân tích tại London, cho biết: "Mặc dù Arm là một công ty toàn cầu có tính hệ quả cao, nhưng nó phải đối mặt với mối đe dọa hiện hữu từ RISC-V trong 5 năm tới, đặc biệt là tại cường quốc đang thiếu thốn về chất bán dẫn của Trung Quốc". 

Kể từ khi SoftBank trả 31,4 tỷ USD tiền mặt cho Arm vào năm 2016, quyền sở hữu của nó đã liên quan đến một số vụ chuyển đổi chiến lược.

Arm thành lập một bộ phận có tên là Nhóm Dịch vụ IoT để theo đuổi ý tưởng của Son về phần mềm có thể thu thập và phân tích dữ liệu từ các thiết bị chạy bằng chip Arm. Công ty đã đầu tư mạnh mẽ, bao gồm cả việc mua lại một công ty khởi nghiệp với giá 600 triệu đô la được báo cáo vào năm 2018.

Nhưng công việc kinh doanh này vẫn tiếp tục thua lỗ và phải vật lộn để chống lại các dịch vụ điện toán đám mây như AWS của Amazon. Các hoạt động kinh doanh của bộ phận này được tách ra cho SoftBank và một phần sau đó được bán cho Quỹ Tầm nhìn (Vision Fund) do SoftBank điều hành, sau khi Nvidia tỏ ý không muốn mua chúng. Kết quả là, lợi nhuận của Arm được cải thiện đáng kể nhưng buộc phải từ bỏ tầm nhìn dài hạn của Son.

Arm cũng gặp rắc rối về quản lý ở Trung Quốc sau khi bán 51% cổ phần của công ty con tại đây cho một nhóm các nhà đầu tư địa phương vào năm 2018. Năm 2020, Arm thông báo rằng họ đã bãi nhiệm Allen Wu khỏi vị trí Chủ tịch điều hành và Giám đốc điều hành của Arm China sau một cuộc điều tra cho thấy. rằng ông ta "đang gây rủi ro cho sự tiến bộ của Arm China và lợi ích của các cổ đông cùng các bên liên quan của công ty". 

Tuy nhiên, Wu được cho là đã từ chối rời đi và tiếp tục xuất hiện tại các sự kiện của công ty. Trong báo cáo thường niên mới nhất của mình, Arm tiết lộ rằng họ đang trong quá trình "giải quyết một số tranh chấp với một thành viên của ban quản lý cấp cao tại Arm China" và dữ liệu tài chính liên quan đến đơn vị có thể thay đổi sau khi các tranh chấp được giải quyết.

Son cho biết trong tuần này, ông dự kiến ​​Arm sẽ niêm yết trên thị trường Nasdaq ở Mỹ vào tháng 3 năm sau, và các nhà đầu tư sẽ phải cân nhắc tất cả những vấn đề này khi quyết định cách định giá doanh nghiệp.

Lil Read cho biết: "Mặc dù thật khó để đặt một giá trị tuyệt đối những gì mà Arm có thể kiếm được khi IPO, nhưng nó gần như chắc chắn ít hơn việc Nvidia đã dành cho Arm". Giá thầu tháng 9 của Nvidia đã chốt Arm ở mức 40 tỷ đô la, mặc dù giá cổ phiếu tăng vọt của Nvidia kể từ đó đã nâng giá trị lên mức cao nhất là 87 tỷ đô la vào tháng 11, trước khi giảm trở lại 66 tỷ đô la vào ngày 8/2.

Chip Nvidia được trưng bày tại một hội nghị trí tuệ nhân tạo ở Hàng Châu, Trung Quốc, vào tháng 6 năm 2021. Việc công ty Mỹ mua lại Arm Holdings đã vấp phải sự phản đối gay gắt từ bên trong ngành công nghiệp chip. (FeatureChina qua AP Images) © AP
Chip Nvidia được trưng bày tại một hội nghị trí tuệ nhân tạo ở Hàng Châu, Trung Quốc, vào tháng 6 năm 2021. Việc công ty Mỹ mua lại Arm Holdings đã vấp phải sự phản đối gay gắt từ bên trong ngành công nghiệp chip. Ảnh: AP.

Bối cảnh thị trường đang biến động. Cổ phiếu công nghệ đã trượt giá trong năm nay do triển vọng tăng lãi suất ở Mỹ đã làm giảm định giá đối với các cổ phiếu tăng trưởng. Kết quả riêng của SoftBank nhấn mạnh rõ điều này: Lợi nhuận ròng của ngân hàng này giảm 98% so với cùng kỳ năm ngoái, trong quý từ tháng 10 đến tháng 12 do định giá của một số công ty danh mục đầu tư trong Quỹ Tầm nhìn giảm xuống.

Trước khi được SoftBank chuyển sang tư nhân, Arm đã giao dịch với tỷ lệ giá trị trên doanh thu trung bình hàng năm của doanh nghiệp từ 12 đến 22 lần. Nếu đợt IPO sắp tới của nó nằm trong phạm vi, công ty có thể được định giá từ 31 tỷ USD đến 55 tỷ USD.

David Bicknell, nhà phân tích chính tại GlobalData cho biết: “SoftBank có thể sẽ chỉ hòa vốn trên toàn bộ giá trị của thương vụ mua lại trị giá 31 tỷ USD vào năm 2016".

Ảnh minh Arm Holdings được ví như Thụy Sĩ vì tính trung lập trong việc cấp phép các kiến ​​trúc thiết kế chip của mình cho tất cả các hãng. (Ảnh do Arm Holdings cung cấp)
Arm Holdings có được tính trung lập trong việc cấp phép các kiến ​​trúc thiết kế chip của mình cho tất cả các hãng. Ảnh: Nikkei Asia. 

Các nhà đầu tư sẽ có cả năm để theo dõi tiến độ của Arm trước khi chào bán, khiến các ước tính định giá mang tính tạm thời. Người phát ngôn của Arm cho biết: "Chúng tôi đang bắt đầu quá trình IPO trong tuần này và có nhiều thông tin chi tiết phải làm trong những tháng tới." Son hôm thứ Ba cho biết, ông đang đặt mục tiêu đưa Arm trở thành "đợt IPO lớn nhất trong lịch sử chất bán dẫn", nhưng nói thêm rằng giá cổ phiếu của hãng sau khi niêm yết "do thị trường quyết định".

"Tôi không biết về ngày niêm yết đầu tiên, nhưng thời gian trôi qua, tôi tin rằng lợi nhuận và giá trị của nó sẽ tăng lên", Son nói.

Dù con số như thế nào thì một đợt chào bán chỉ có thể mang lại một phần lối thoát cho SoftBank, ít nhất là ban đầu - khác xa so với thương vụ bán toàn bộ mà hãng đã đạt được với Nvidia và làm phức tạp thêm khả năng tiếp cận tiền mặt cho các khoản đầu tư trong tương lai.

Tuy nhiên, đối với Arm, IPO sẽ là một thời điểm quan trọng. Một đợt IPO sẽ cung cấp một cách rõ ràng về tương lai cho Arm và cho phép nó thiết lập lại định hướng chiến lược của mình như một công ty độc lập hơn", Lil Read cho biết.

Bảo Bảo