SPAC nóng ở Mỹ liệu có thể lan sang Việt Nam?

Khi cơn sốt SPAC bùng phát ở Mỹ, nhiều thị trường khác cũng giật mình và nhìn lại mình. Nhưng đúng là chỉ có thị trường Mỹ mới xảy ra hiện tượng này vì sự tự do và là một thị trường luôn có nhiều cung cầu đặc biệt. Các thị trường khác như Paris, Amsterdam cũng có quan tâm và cũng bắt đầu có xu hướng đu trend nhưng vẫn ở mức rất hạn chế. Thị trường London thì còn rất dè dặt và những quy định chặt chẽ trước đó cũng khó tạo điều kiện cho SPAC được trỗi dậy.

Ở khu vực châu Á, Hongkong và Singapore mới đây cũng đặt vấn đề sẽ xem xét nhưng rõ ràng mức độ rủi ro cao đối với các nhà đầu tư vào SPAC sẽ phải khiến các cơ quan quản lý thận trọng hơn. Mà thực ra, SPAC là hình thức kế thừa của dạng công ty séc-trắng (blank cheque), tức là chỉ có tiền mà không có hoạt động kinh doanh gì, đã có tiếng xấu từ những năm 1980 với hầu hết là các vụ lừa đảo nhà đầu tư.

Việc phát triển SPAC đòi hỏi thị trường đạt ở mức độ phát triển có độ chín nhất định, là về trình độ của các nhà đầu tư cá nhân muốn đầu tư vào SPAC, cũng như các quy định nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Chẳng hạn như ở Pháp và nhiều nước châu Âu khác, đầu tư vào SPAC chỉ dành cho các nhà đầu tư có chứng chỉ hay đã được công nhận (qualified).

Trong lúc số lượng SPAC vượt nhu cầu thì lợi thế trong thương lượng sáp nhập sẽ thuộc về công ty muốn đi niêm yết. Tuy nhiên, cũng phải lưu ý rằng, dù được niêm yết theo đường tắt thì sau đó, các thủ tục về báo cáo tài chính, sự minh bạch là những khoản "đắt đỏ" về sau. Niêm yết ở thị trường lớn nhất thế giới thì rủi ro bị tấn công bởi các "cá mập", các quỹ đầu cơ (hedge fund) bán khống cũng sẽ tăng lên nhiều nếu để tỷ lệ cổ phiếu thả nổi cao. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư quốc tế sẽ định giá rất kỹ, nếu không thuyết phục được họ bằng các con số và câu chuyện hấp dẫn, sẽ không bao giờ được họ để ý đến.