Sắp đóng cửa mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á ở Hà Tĩnh

16:38 30/03/2021

Dự án Mỏ sắt Thạch Khê (Hà Tĩnh) do Công ty CP Sắt Thạch Khê (TIC) làm chủ đầu tư được triển khai từ năm 2008 với tổng số vốn đầu tư khoảng 14.500 tỷ đồng. Đáng nói sắp tới mỏ này sẽ bị đóng cửa vì nhiều lý do trong đó có việc tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động lớn đến môi trường.

Mỏ sắt Thạch Khê (Hà Tĩnh) từng được đánh giá có trữ lượng lớn nhất Đông Nam Á. Mỏ sắt này nằm trên địa bàn 6 xã ven biển gồm: Thạch Khê, Thạch Bàn, Thạch Đỉnh, Thạch Hải, Thạch Trị và Thạch Lạc của huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh), với tổng diện tích đất sử dụng của dự án là 4.821ha.
Dự án do Công ty CP Sắt Thạch Khê (TIC) làm chủ đầu tư được triển khai từ năm 2008 với tổng số vốn đầu tư khoảng 14.500 tỷ đồng, vòng đời khai thác hơn 50 năm. Dự án được kỳ vọng sẽ giúp giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương, đáp ứng được nhu cầu tinh quặng sắt chất lượng cao và giá rẻ cho ngành luyện kim trong nước.
Sắp đóng cửa mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á ở Hà Tĩnh
Sắp đóng cửa mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á ở Hà Tĩnh
Đáng nói, việc khai thác dự án gây ảnh hưởng đến cuộc sống của hơn 5.000 hộ dân, sẽ phải di dời khoảng 4.000 hộ dân. Tính đến nay, tổng diện tích đã GPMB là 830ha và thực hiện di dời 113 hộ dân. 
Bên cạnh đó, trong quá trình triển khai, dự án gặp nhiều vướng mắc về huy động và góp vốn, dẫn đến chậm tiến độ giải phóng mặt bằng, thiếu tiền thanh toán cho nhà thầu tư vấn lập thiết kế kỹ thuật và xây dựng khu tái định cư.
Vì vậy, đến tháng 11/2011, Chính phủ phải cho tạm dừng dự án để thẩm định lại thiết kế kỹ thuật và tái cơ cấu cổ đông. Từ cuối năm 2016, UBND tỉnh Hà Tĩnh có báo cáo gửi Trung ương đề xuất tạm dừng dự án vì gây ra nhiều hệ lụy. Theo đó, tỉnh Hà Tĩnh cho rằng, dự án có công nghệ, kỹ thuật khai thác chưa phù hợp với đặc thù địa chất mỏ nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động lớn đến môi trường. Phương thức vận chuyển quặng khó khả thi, hiệu quả thấp, ảnh hưởng lớn đến hệ thống hạ tầng giao thông trên địa bàn; thị trường tiêu thụ quặng sắt chưa chắc chắn. Dự án có nguy cơ gây ra sự suy giảm, thậm chí cạn kiệt nước ngầm, gây xâm nhập mặn, hoang mạc hóa, sạt lở đất ở phạm vi rộng (kể cả TP Hà Tĩnh khoảng cách đến mỏ sắt chưa đến 6km).

Trước đó, kết luận thanh tra của Tổng cục Địa chất và khoáng sản cũng chỉ ra mỏ sắt Thạch Khê thực hiện công tác thử nghiệm công nghệ trên nền cát và sét giai đoạn 1 khoảng 1,5 triệu m3 từ 2007 - 2009 khi chưa được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cho phép là chưa phù hợp với quy định của Luật khoáng sản.

Từ 2009 - 2011, TIC tiếp tục bóc đất tầng phủ đến độ sâu -34m, với khối lượng 12,7 triệu m3, thu hồi được 3.000 tấn quặng sắt khi không có thiết kế kỹ thuật dự án được cấp thẩm quyền duyệt.

Theo Bộ KH&ĐT, trường hợp TIC vi phạm các quy định của Luật khoáng sản; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật khoáng sản và các văn bản pháp luật có liên quan hoặc không thực hiện đúng, đầy đủ nghĩa vụ tại giấy phép sẽ bị thu hồi giấy phép và TIC phải chịu mọi trách nhiệm trước pháp luật.

Hoàng Tình