Ngành dệt may Việt Nam đối mặt áp lực chi phí gia tăng

Công nhân làm việc ở một nhà máy may mặc ở tỉnh Bắc Giang, Việt Nam. Ảnh: Reuters

Đối với nhiều công ty may mặc nước ngoài đang may gia công cho một số thương hiệu lớn nhất thế giới như Nike, Adidas, Uniqlo và H&M, Việt Nam là căn cứ sản xuất lớn nhất của họ. Tuy nhiên, tờ Nikkei Asian Review cho biết các hãng may mặc lớn của Đài Loan đang dừng hoặc giảm chậm tốc độ mở rộng hoạt động sản xuất ở Việt Nam do lo ngại cuộc chiến thương  mại Mỹ-Trung sẽ gián tiếp đẩy tăng chi phí thuê nhân công và đất đai.

Khi các công ty cung ứng của các hãng công nghệ như Apple, Dell, Google và Amazon tìm kiếm các địa điểm sản xuất mới, cuộc cạnh tranh thuê đất đai và công nhân lành nghề ở Việt Nam được dự báo sẽ tăng nhiệt.

Công ty may mặc Makalot Industrial (Đài Loan), nhà sản xuất áo quần hàng đầu cho GAP, Walmart, Zara và H&M, cho biết sẽ giảm tốc độ của các kế hoạch mở rộng sản xuất tại Việt Nam.

“Trong tương lai ngắn hạn, chúng tôi dự báo sẽ xảy ra tình trạng thiếu hụt lao động, thậm chí sẽ xảy ra các cuộc cạnh tranh dữ dội để thuê nhân công ở Việt Nam”, Frank Chou, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hàng Makalot Industrial, nói.

Ông cho rằng đối với ngành công nghiệp may mặc, thời điểm tốt nhất để đầu tư ở Việt Nam có thể đã qua và các công ty sẽ phải điều chỉnh để thích nghi với một môi trường khó khăn hơn.

Việt Nam là căn cứ sản xuất lớn nhất của Makalot Industrial, chiếm đến 37% công suất của công ty này. Tuy nhiên, Chou cho biết công ty ông sẽ tập trung mở rộng sản xuất ở Indonesia, nơi mà ông kỳ vọng sẽ trở thành căn cứ sản xuất quan trọng nhất trong vòng 3 đến 5 năm tới.

Roger Lo, Phó chủ tịch Công ty dệt may Eclat Textile (Đài Loan), nhà sản xuất trang phục thể thao cho các khách hàng như Nike, Under Armour và Lululemon, cho biết công ty sẽ ngừng mở rộng sản xuất ở Việt Nam.

“Từ năm nay, chúng tôi sẽ không tăng công suất nhà máy ở Việt Nam và chúng tôi đang tìm kiếm các nước khác để mở rộng đầu tư”, ông nói. Hiện tại, hầu hết hoạt động sản xuất của Eclat Textile đều đặt ở Đài Loan và Việt Nam.

Nhờ dân số lớn với 95 triệu người và vị trí địa lý gần gũi với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Việt Nam từ lâu là một điểm đến được yêu thích đối với các công ty dệt may và giày dép muốn tìm kiếm chi phí sản xuất thấp và lực lượng lao động trẻ.

Tuy nhiên, lương tối thiểu ở vùng 1 của Việt Nam đã tăng nhanh trong 10 năm qua từ mức 1 triệu đồng (43 đô la Mỹ)/tháng lên mức 4,18 triệu đồng/tháng vào năm 2019.

Người phát ngôn của công ty Pou Chen (Đài Loan), nhà sản xuất giày dép thể thao cho Nike, Adidas và nhiều thương hiệu quốc tế nổi tiếng khác, cho biết giá thuê đất ở Việt Nam đang tăng lên qua mỗi năm. Người này cho biết: “Trong dài hạn, chúng tôi không nghĩ còn nhiều dư địa để tiếp tục tăng công suất và nhân công của chúng tôi ở Việt Nam. Điều này không có nghĩa là chúng tôi dứt khoát phải di chuyển đến một nơi nào khác ngoài Việt Nam... Chúng tôi phải thay đổi mạnh mẽ bằng cách tự động hóa để giảm sử dụng nhân công trong dài hạn, giúp duy trì tính cạnh tranh. Chúng tôi sẽ linh động điều chỉnh công suất”.

Trong năm 2018, Pou Chen sản xuất 46% trong tổng số 326 triệu đôi giày của công ty này ở Việt Nam, căn cứ sản xuất lớn nhất của Pou Chen. Con số này giảm so xuống còn 43% trong quí 1-2019. Tại Indonesia, công suất của Pou Chen tăng từ 37% vào năm ngoái lên 41% trong quí 1 năm nay.

Một lãnh đạo của một công ty sản xuất dày dép khác của Đài Loan đã đầu tư ở Việt Nam trong 20 năm qua, cũng đưa ra ý kiến tương tự. Người này nói: “Chúng tôi thực sự có một chút lo lắng vì chi phí tuyển dụng nhân công có thể tăng lên, khiến chúng tôi khó tuyển dụng lao động. Tuy nhiên, bạn không thể lúc nào cũng chọn giải pháp tìm kiếm các nước khác có chi phí lương nhân công thấp hơn”.

Ông cho biết nhiều công ty đang nhắm đến Campuchia, Indonesia và các nước khác vì có chi phí lương thấp hơn so với Việt Nam. Tuy nhiên, ông cho rằng chất lượng lao động, hiệu quả làm việc và hạ tầng nói chung ở Việt Nam vẫn cạnh tranh hơn ở ngành sản xuất giày dép dù chi phí nhân công đang tăng.

Ông nói: “Chi phí đang tăng nhưng chúng tôi có thể đầu tư vào tự động hóa, cải thiện năng lực quản lý để tăng hiệu quả sản xuất. Không dễ tìm kiếm các công nhân hiệu quả ở những nước khác ngoài Việt Nam”.

Nhà phân tích Karen Ma, ở Viện Nghiên cứu Công nghệ công nghiệp ở Tân Trúc, Đài Loan, nói: “Hầu hết các công ty trong ngành công nghiệp dệt may và giày dép sẽ đối mặt với thế bế tắc: Họ nên tìm đến đâu nếu rời Việt Nam? Hiện tại, không có nhiều sự lựa chọn cho họ khi Lào, Indonesia vẫn chưa đạt được trình độ của Việt Nam về khía cạnh hạ tầng và chất lượng nhân lực”. 

Theo Nikkei Asian Review