Kỳ vọng thị trường lao động sẽ có nhiều “điểm sáng” trong năm 2021

Xu hướng phục hồi

Theo số liệu vừa được Tổng cục Thống kê (TCTK) công bố, trong quý IV/2020, lực lượng lao động cả nước từ 15 tuổi trở lên là 55,1 triệu người, tăng 563.800 người so với quý trước.

“Thị trường lao động đã phản ánh đúng bức tranh hoạt động sản xuất, kinh doanh của khu vực doanh nghiệp và cả nền kinh tế. Quý IV/2020, hoạt động sản xuất, kinh doanh đã dần phục hồi khi đạt tốc độ tăng trưởng 4,48%, trong khi quý III chỉ tăng 2,69%, nên lực lượng lao động gia tăng, nhưng so với cùng kỳ năm 2019, tốc độ tăng trưởng quý IV/2020 còn thấp xa (4,48% so với 6,97%), nên lực lượng lao động bị giảm. Còn tính chung cả năm 2020, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên giảm 1,2 triệu người so với năm 2019. Điều này cho thấy, Covid-19 đã tước đi cơ hội tham gia thị trường lao động của 1,6 triệu người”, bà Vũ Thị Thu Thủy, Cục trưởng Cục Thu thập dữ liệu và Ứng dụng công nghệ thông tin thống kê (TCTK) bình luận.

Theo Tổng Cục thống kê, đại dịch COVID-19 đã tác động làm thay đổi xu hướng biến động mang tính mùa vụ của lực lượng lao động giữa các quý trong năm. Năm 2020, lực lượng lao động bắt đầu giảm ở quý I, sau đó tiếp tục giảm mạnh và chạm đáy ở quý II và dần có sự phục hồi vào quý III và quý IV. Mặc dù có phục hồi nhưng lực lượng lao động đến quý IV/2020 vẫn chưa đạt được trạng thái ban đầu khi chưa có dịch.

Trao đổi về vấn đề lao động, việc làm, ông Lê Quang Trung - nguyên Phó Cục trưởng phụ trách Cục Việc làm, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) cho hay, dự báo năm 2021, thị trường lao động sẽ có nhiều “điểm sáng” nhờ thu hút làn sóng đầu tư, các doanh nghiệp (DN) đã tìm hướng sản xuất kinh doanh trong bối cảnh dịch COVID-19 và các biện pháp kiểm soát COVID-19 sẽ phát huy hiệu quả. Nhu cầu sản xuất, cung cấp hàng hoá nội địa sẽ tăng, xuất khẩu sẽ phục hồi.

Tuy nhiên, dịch COVID-19 có những biến đổi khó lường và tác động nhiều mặt của kinh tế-xã hội. Để ổn định và phát triển thị trường lao động, ông Trung cho rằng, cần tiếp tục hoàn chỉnh hệ thống pháp luật, trong đó chú ý hình thức làm việc từ xa, hình thức cho người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (NSDLĐ) thực hiện tốt hơn khi năm đầu tiên Bộ luật Lao động 2019 có hiệu lực.

Trong thời gian tới, ông Trung cho rằng, cần tăng cường công tác dự báo kinh tế-xã hội và thị trường lao động. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cần cải cách thủ tục hành chính làm sao các nhà đầu tư, sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu cần nhanh gọn. Công tác đào tạo nghề và giới thiệu việc làm chú trọng, đặc biệt hoạt động Trung tâm Dịch vụ Việc làm trong tổ chức thông tin thị trường lao động, sàn giao dịch, đáp ứng nhu cầu của nhà tuyển dụng.

“Cần rà soát chính sách hỗ trợ cho các DN sản xuất kinh doanh. Một số ngành gặp khó khăn như du lịch, hàng không… cần có biện pháp hỗ trợ kịp thời để đơn vị này vượt qua khó khăn”, ông Trung nói thêm.

Tập trung vào thị trường nội địa

Nhận định về bức tranh thị trường lao động trong năm 2021, ông Trung cũng cho rằng dù còn nhiều khó khăn song vẫn có những điểm sáng nhờ thu hút làn sóng đầu tư, trong bối cảnh dịch Covid-19 các doanh nghiệp đã tìm hướng sản xuất kinh doanh khác, hơn hết các biện pháp kiểm soát dịch đang phát huy hiệu quả. "Nhu cầu sản xuất, cung cấp hàng hóa nội địa sẽ tăng, xuất khẩu sẽ dần phục hồi", ông Trung dự báo.

Có chung nhận định, chuyên gia Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) nói rằng, theo dự báo từ quốc tế, nhiều quốc gia vẫn bị tác động nghiêm trọng bởi dịch Covid-19.

Do đó, mảng xuất khẩu của nước ta đến các thị trường sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng, vì vậy cần chuyển dịch cơ cấu lao động, tận dụng những thành tựu kinh tế để kích cầu những ngành bị tác động trong nước, cũng như tập trung hướng vào thị trường tiêu dùng nội địa.

Bà Hương phân tích, trong thị trường lao động, vừa qua có những lùm xùm liên quan đến lái xe công nghệ. Qua đó có thể thấy, hiện nay trong Luật Lao động, các văn bản quản lý lao động chưa thấy rõ những quan hệ lao động trên như thế nào.

“Ở đây, xuất hiện những hình thức việc làm mới, quan hệ lao động mới buộc phải điều chỉnh. Năm 2021, chắc chắn kinh tế nước ta sáng sủa hơn. Qua dịch COVID-19 thấy được, những nền kinh tế với gần 100 triệu dân trở lên phải hướng vào nội địa - thị trường tiêu dùng, lao động rộng lớn”, bà Hương nói thêm.

Chuyên gia này phân tích, việc thu hút chuyển dịch đầu tư nước ngoài vào Việt Nam khiến thị trường lao động nước ta có nhiều cơ hội tăng năng suất lao động, chuyển dịch cơ cấu lao động. Nhưng về mặt quản lý nhà nước về lao động, bảo vệ lao động cần nhiều chính sách để nghiên cứu, đáp ứng được nhận dạng quan hệ lao động mới. Thực sự giải pháp an sinh xã hội, hỗ trợ thị trường lao động chủ động rất nhiều trong thời gian tới.

Bảo Bảo