Cuộc đàn áp công nghệ của Trung Quốc mở rộng từ gã khổng lồ Alibaba sang Tencent

Rõ ràng, các cơ quan quản lý đang tập trung vào các hoạt động chống cạnh tranh và bảo vệ thông tin cá nhân của khách hàng. Nhưng nhiều nhà quan sát tin rằng động thái này được thúc đẩy bởi mong muốn giữ cho các công ty công nghệ thông tin hùng mạnh trong tầm kiểm soát.

Các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc đã sử dụng sức mạnh độc quyền của họ trong thị trường trong nước để củng cố vị thế thống trị của họ. Tuy nhiên, các mô hình kinh doanh của họ hiện đang được thử nghiệm bởi các quy định gần đây.

Ngày 27/7, dịch vụ nhắn tin WeChat của Tencent cho biết họ đã tạm ngừng đăng ký người dùng mới, được cho là để tăng cường hệ thống bảo mật thông tin theo yêu cầu của các cơ quan quản lý Trung Quốc. WeChat là một ứng dụng nhắn tin bằng văn bản và giọng nói tương tự như WhatsApp. Với hơn 1,2 tỷ người dùng, nó đã trở thành phần mềm nhắn tin cứu cánh cho tiếng Trung. Trong khi đó, WeChat Pay của Tencent xử lý gần 40% thanh toán di động của đất nước.

Thông báo của WeChat theo sau lệnh của Cục Quản lý Nhà nước về Quy chế Thị trường ngày 24 tháng 7 rằng Tencent phải trả khoản tiền phạt 500.000 nhân dân tệ (tương đương 77.323 USD) liên quan đến việc mua lại một công ty phát trực tuyến âm nhạc hàng đầu Trung Quốc. Nói rằng thương vụ mua lại này giúp Tencent chiếm được hơn 80% thị trường phát trực tuyến nhạc trong nước, cơ quan giám sát thị trường đã yêu cầu gã khổng lồ công nghệ thông tin từ bỏ quyền phát trực tuyến nhạc độc quyền của mình.

Việc khiển trách Tencent được coi là một phần trong nỗ lực của chính phủ Trung Quốc kể từ năm ngoái nhằm áp dụng nghiêm ngặt luật chống độc quyền và buộc công ty phải thắt chặt kiểm soát thông tin cá nhân.

Với giá trị vốn hóa thị trường lớn hơn Alibaba, Tencent là một trong 10 công ty lớn nhất thế giới. Nhưng sau cuộc đàn áp, cổ phiếu của công ty đã tạm thời giảm hơn 20% trong tháng 7, xóa sạch 170 tỷ USD giá trị thị trường.

Các quy định rõ ràng nhắm thẳng vào Tencent đã bị thắt chặt nhiều lần trong quá khứ và mỗi lần như vậy công ty đều chứng kiến ​​cổ phiếu của mình sụt giảm. Sự thay đổi mới nhất là lớn nhất, có thể vì các nhà đầu tư coi động thái quy định mới nhất không phải là một lần duy nhất mà là thứ sẽ làm suy yếu vĩnh viễn mô hình kinh doanh của Tencent.

Tencent được nhiều người coi là "siêu ứng dụng" đầu tiên trên thế giới - một ứng dụng cho phép người dùng truy cập nhiều loại dịch vụ internet. Điều này đã được thực hiện vào năm 2017 bằng cách thêm các chức năng "chương trình nhỏ" vào WeChat bao gồm trò chơi, thương mại điện tử, giao đồ ăn, đặt xe và mua vé sự kiện.

Với WeChat hoạt động như một bộ ứng dụng, người dùng có thể thực hiện nhiều công việc kinh doanh trực tuyến của họ ở một nơi. Khi họ sử dụng các ứng dụng mới, họ không cần phải trải qua quá trình tải xuống và đăng ký rườm rà. Thanh toán cũng có thể được thực hiện qua WeChat Pay.

Điều này khiến các nhà phát triển ứng dụng vừa và nhỏ ở Trung Quốc không thể quảng bá dịch vụ của họ một cách độc lập; Tencent đã biến các ứng dụng này thành các chương trình nhỏ, trong đó có hàng triệu chương trình. Tencent cũng đã mở rộng phạm vi kinh doanh của mình bằng cách mua lại các nhà phát triển ứng dụng hoặc mua cổ phần của họ.

Tham vọng của Tencent cũng không chỉ giới hạn ở thị trường Trung Quốc. Họ đã tiếp quản hoặc hình thành mối quan hệ hợp tác vốn với các công ty nước ngoài về trò chơi, âm nhạc, phim ảnh và các nội dung khác, bắt đầu bằng việc mua lại Riot Games, một công ty Hoa Kỳ nổi tiếng với việc phát triển một trò chơi chiến đấu trực tuyến nhiều người chơi có tên là League of Legends.

Chiến lược kinh doanh của họ là thu hút mọi người vào ứng dụng nhắn tin của mình, sau đó tăng cường cung cấp bằng một loạt các dịch vụ khác. Bằng cách nắm bắt các kênh phát trực tuyến trong nước cho các trò chơi và âm nhạc phổ biến với giới trẻ, nó có thể cung cấp cho họ nội dung mới từ các công ty mà nó sở hữu cổ phần.

Mô hình độc quyền nguyên sơ của Tencent đã được Alibaba tiếp nối thông qua nền tảng thanh toán trực tuyến Alipay.

Có lẽ trớ trêu thay, với sự kìm hãm hiện tại, chính phủ Trung Quốc phải chịu một phần trách nhiệm trong việc giúp Tencent và Alibaba trở thành những siêu ứng dụng, chẳng hạn, bằng cách hạn chế quyền truy cập của các công ty internet ở nước ngoài vào thị trường Trung Quốc.

Bây giờ các cơ quan quản lý đang có một sự thay đổi hoàn toàn. Sau khi quở trách Alibaba về các hành vi chống cạnh tranh, Bắc Kinh tập trung vào việc đưa Tencent vào tầm ngắm. Khi các động thái ngăn chặn các gã khổng lồ công nghệ lạm dụng quyền lực độc quyền của họ và buộc họ phải bảo vệ thông tin cá nhân đang có động lực trên toàn cầu, thì Trung Quốc cũng đang đi theo hướng tương tự.

Theo Minoru Nogimori, Nhà kinh tế cao cấp tại Viện Nghiên cứu Nhật Bản, "Hai công ty đã phát triển lớn đến mức có thể đi chệch khỏi sự kiểm soát của chính quyền Trung Quốc".  

Hoạt động kinh doanh tài chính của Alibaba đã thu hút khách hàng và quỹ của các ngân hàng và công ty bảo hiểm quốc doanh, trong khi mảng kinh doanh nội dung của Tencent trở nên có ảnh hưởng hơn so với các phương tiện truyền thông liên kết với đảng.

Đế chế của Tencent và Alibaba liệu sẽ tan rã? Vào ngày 19 tháng 7, trước khi mức độ nghiêm trọng của cuộc đàn áp đối với Tencent trở nên rõ ràng, công ty cho biết họ đã lên kế hoạch mua lại nhà phát triển trò chơi điện tử Sumo Group của Anh, được cho là với giá 1,27 triệu USD. Không có thông tin báo chí nào về việc Bắc Kinh can thiệp để ngăn chặn hoạt động mua lại doanh nghiệp của các công ty Trung Quốc ở nước ngoài.

Chính phủ dường như không có ý định tước bỏ hoàn toàn quyền lực của Tencent và Alibaba. Đảng Cộng sản nước này "chỉ muốn mở rộng tầm kiểm soát của mình", Nogimori nói.

Trung Quốc không có lý do gì để phản đối các công ty nội dung trong nước mua lại các đối thủ nước ngoài vì điều này giúp gia tăng ảnh hưởng của họ. Tencent được cho là đang cố gắng mua một công ty trò chơi của Đức với công nghệ hữu ích cho mô phỏng quân sự. Thậm chí còn có lo ngại rằng mối đe dọa cạnh tranh từ các công ty công nghệ thông tinTrung Quốc sẽ gia tăng với sự hậu thuẫn của Bắc Kinh.

Bảo Bảo (Theo Nikkei Asia)