"Chơi Forex" nguy cơ tiếp tay cho các hoạt động rửa tiền phi pháp

Bản chất sàn giao dịch ngoại hối (hay còn gọi là kinh doanh sàn Forex) là hoạt động kinh doanh ngoại hối qua tài khoản, dưới hình thức giao dịch ký quỹ. Thời gian gần đây, khi thị trường chứng khoán trồi sụt thất thường, sàn giao dịch vàng bị đóng cửa thì trong giới đầu tư rộ lên hình thức đầu tư vào ngoại tệ, ngoại hối qua mạng Internet.

Thành viên tham gia kinh doanh trao đổi tiền tệ kiếm tiền trong thị trường Forex bằng cách mua những cặp tiền tệ sẽ tăng và bán những cặp tiền tệ sẽ giảm. Chênh lệch đó là lợi nhuận của giao dịch. Khả năng thu được lợi nhuận luôn tồn tại vì tỷ giá trao đổi luôn luôn dao động. Ngày nay, nhiều nước trên thế giới đã cho phép các Công ty giao dịch trung gian tham gia thị trường. Vì vậy, đối tượng tham gia đã được mở rộng hơn, bao gồm cả các nhà đầu tư cá nhân “nhỏ lẻ”.

Đối với nhiều quốc gia khác trên thế giới có nền tài chính phát triển, hoạt động giao dịch Forex khá sôi động với các công ty môi giới, sàn giao dịch trung gian được cơ quan chức năng cấp phép hoạt động.

Ở Việt Nam, hình thức “chơi Forex” đã bắt đầu du nhập và phát triển nhanh chóng trong những năm trở lại đây. Đây là một lĩnh vực đặc thù, có điều kiện mà ở đó hiệu quả kinh doanh phụ thuộc nhiều vào trình độ công nghệ, sự hiểu biết thị trường tài chính quốc tế đặc biệt là tính nhanh nhạy trong các quyết định kinh doanh.

Tuy nhiên tại Việt Nam, theo quy định Pháp lệnh Ngoại hối, Nghị định 95/2011 của Chính phủ, chỉ các tổ chức tín dụng có giấy phép hoạt động ngoại hối và các đại lý được chỉ định mới được mua bán và cung ứng dịch vụ liên quan đến ngoại tệ, riêng các đại lý chỉ được phép thu ngoại tệ về bán cho tổ chức tín dụng chứ không được phép bán ra. Do vậy, có thể khẳng định, các hoạt động “chơi Forex” hiện nay là trái pháp luật. 

Mảng Forex ở nước ta hiện nay mới chỉ được NHNN cấp phép cho các tổ chức tín dụng. Trong đó, các tổ chức tài chính lớn như ngân hàng nước ngoài, các Công ty tài chính quốc tế là những tổ chức hoạt động hiệu quả nhờ có nhiều thế mạnh về trình độ và kỹ thuật. Đối với các tổ chức tín dụng trong nước, chỉ có một vài cái tên có kết quả kinh doanh mang lại hiệu quả cao trong lĩnh vực này là Vietcombank, STB...

Tuy nhiên, với việc tham gia dễ dàng, thủ tục nhanh gọn, ít tốn chi phí cộng với những lời chào mời hấp dẫn từ các tổ chức cung cấp dịch vụ đầu tư Forex không được cấp phép, không ít cá nhân, nhà đầu tư đã tham gia giao dịch trên thị trường này.

Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, hiện cả nước ước tính có khoảng 70 - 80 công ty kinh doanh forex, với hàng nghìn người tham gia kinh doanh loại hình này và hàng nghìn người khác đang gửi tiền vào các công ty để ủy thác kiếm lời, kéo theo đó, lượng tiền mà nhà đầu tư đổ vào kênh này được ước đoán lên tới nhiều trăm tỷ đồng.

Các tổ chức, cá nhân cung ứng dịch vụ này là vi phạm pháp luật Việt Nam về quản lý ngoại hối. Trong khi đó, những người tham gia giao dịch (traders) vừa vi phạm pháp luật, vừa không được pháp luật bảo vệ nếu có tranh chấp, xung đột xảy ra. Không phải các người chơi “traders” khi tham gia đều không biết các hoạt động này là bị cấm. Tuy nhiên, vì lợi nhuận và tâm lý ưa mạo hiểm, họ vẫn sẵn sàng đánh đổi để tham gia.

Ngoài yếu tố rủi ro vì vi phạm pháp luật, người chơi còn phải chịu một rủi ro khác là sàn giao dịch online (broker) vì muốn “ăn” nhiều hơn nên phần lớn các sàn ảo đều không chịu làm trung gian mà đứng ra ôm lệnh của nhà đầu tư - tức làm nhà cái. Trong khi nhiều người cứ tưởng mình chơi và đang giao dịch với thị trường Forex toàn cầu nhưng thực chất là các lệnh chỉ được xử lý trên hệ thống máy chủ của chủ sàn, hầu hết các lệnh đặt mua bán đều được giữ lại.

Sàn đầu tư chứng khoán Forex là phạm pháp

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 11/2020, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Đào Minh Tú khẳng định:

Gia Minh