Bị tố khuất tất trong thí điểm Grab, Uber, Bộ Giao thông vận tải nói gì?

Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa có văn bản giải trình, làm rõ những kiến nghị về những khuất tất trong việc gia hạn thí điểm QĐ 24 liên quan Grab, Uber và trong sửa đổi chuẩn bị ban hành Nghị định thay thế Nghị định 86/2014/NĐ-CP ngày 10/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng ô tô do Đảng ủy, Hội đồng quản trị Công ty CP Ánh Dương Việt Nam (Vinasun) gửi đến các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ GTVT và một số cơ quan TW khác.

Trong đơn kiến nghị của Vinasun, doanh nghiệp này đã nêu cụ thể nhiều nội dung "tố" Bộ Giao thông Vận tải có nhiều khuất tất trong đề án thí điểm gọi Grab, Uber.

Theo đó, Vinasun cho rằng Quyết định số 24 ngày 7/1/2016 cho phép triển khai thí điểm hình thức vận tải hợp đồng điện tử (do cựu Bộ trưởng Đinh La Thăng ký ban hành) của Bộ Giao thông vận tải có sai phạm nghiêm trọng trong quá trình thẩm định, phê duyệt đề án để lại nhiều hệ lụy, hậu quả nghiêm trọng.

“Khi đề án trong quá trình lấy ý kiến, Bộ Công an cũng đã chỉ ra cho Bộ GTVT thấy sai phạm quy định của giao kết hợp đồng vận tải, Tuy nhiên, bộ phận thẩm định đề án đã cố tình không lưu tâm mà còn lý giải đây là kỹ thuật chuyên sâu, không cần đưa vào phụ lục”, Vinasun nêu.

Theo Vinasun, trước và trong suốt quá trình thí điểm, Sở Giao thông Hà Nội và TP HCM đã liên tục khuyến cáo tình trạng gia tăng lượng xe, gây ùn tắc giao thông và tình trạng không kiểm soát được các phương tiện vận tải. Tuy nhiên, các kiến nghị đó đã không được lưu tâm mà ngược lại còn được các cơ quan chức năng, chuyên môn lý giải thí đểm thì không cần khống chế số lượng. Trong khi đó, theo Vinasun, hai hãng Grab – Uber liên tục thực hiện chương trình khuyến mãi, thưởng tài xế để chiêu mộ lái xe.

“Hai hãng này còn kết nối ngân hàng giúp lái xe vay tới 90% giá trị xe” Vinasun ‘tố’ và cho rằng, chính vì việc này nên chỉ trong một thời gian ngắn, số lượng xe cá nhân đã tăng chóng mặt, phủ kín đường, nhiều hơn số lượng xe taxi chính thống trước nay vẫn bị giới hạn theo quy hoạch.

Ảnh minh họa

Đặc biệt, sau khi chiếm lĩnh thị trường, hai hãng này đã tiến hành siết thưởng lái xe, tăng phí sử dụng phần mềm từ 20% lên 25% và hiện tại là 28%. Tăng phí nhưng các tài xế đã đầu tư xe không thể dừng, vẫn phải chạy xe để kiếm sống, trả nợ ngân hàng. Còn phía các công ty taxi chính thống cũng bị giảm số lượng khách, giảm đầu xe, nhiều doanh nghiệp không đủ trả lương nhân viên, đóng bảo hiểm cho người lao động.

"Kết cục dành cho cả doanh nghiệp, tài xe taxi truyền thống lẫn Grab – Uber đều rất bi đát, ảnh hưởng đến đời sống việc làm của hàng trăm người lao động cả nước. Và việc này là việc Uber sát nhập vào Grab”, Vinasun chỉ rõ.

Liên quan tới những ý kiến nêu trên của Vinasun, Bộ GTVT đã có văn bản trả lời làm rõ thêm. Theo Bộ GTVT, Bộ đã nhiều lần trả  lời và làm rõ quy trình khi ban hành Quyết định số 24/QD-BGTVT để thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 1850/TTfg-KTN ngày 19/10/2015. Trong đó bao gồm các nội dung đã được báo cáo Thủ tướng Chính phủ về đề xuất thí điểm và được Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho phép thí điểm tại văn bản 1850/TTg-KTN, quá trình trước khi báo cáo Thủ tướng Chính phủ (trước khi ban hành QĐ 24),Bộ GTVT đều lấy ý kiến và tiếp thu giải trình các bên ý kiến tham gia của Bộ, ngành và địa phương lien quan, việc thí điểm ứng dụng hợp đồng vận tải điện tử phù hợp với Luật giao thông đường bộ, Luật giao dịch điện tử, Bộ Luật dân sự.

Hệ lụy: Ra đời hàng loạt hợp tác xã “giấy”

Vinasun cho rằng, QĐ 24 quy định chỉ có các doanh nghiệp vận tải, hợp tác xã vận tải có giấy phép kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng mới được tham gia thí điểm.

Chính vì lẽ đó, trong 2 năm, hàng loạt hợp tác xã được dựng lên để hợp thức yêu cầu này.

Vinasun nêu điển hình có HTX Hợp Nhất tại TP.HCM có số lượng xã viên lên đến 12.000, số lượng xe hơn cả công ty taxi lớn nhất thành phố.

Điều đáng nói là các xã viên chỉ phải nộp một khoản phí hằng năm là được cấp phù hiệu xe hợp đồng để chạy Grab, Uber.  HTX không phải quản lý nhân thân, hành trình phục vụ khách hàng, nghĩa vụ thuế, bảo hiểm của lái xe. Các xã viên là lái xe cũng không có quan hệ gì với HTX, không có bất cứ nghĩa vụ, trách nhiệm, quyền lợi gì với HTX.  

Các xã viên gia nhập vào HTX không được báo cáo với các cơ quan cấp phép HTX, không được tham gia đại hội thành viên, quyết định các vấn đề của HTX như Luật HTX quy định.

Về vấn đề Vinasun nêu trên, Bộ GTVT cho rằng việc thành lập và hoạt động của HTX đã được thực hiện theo quy định của Luật HTX năm 2012. Quyền và nghĩa vụ trong hoạt động kinh doanh vận tải bằng xe ô tô được thực hiện theo quy định của Luật Giao thông đường bộ năm 2008 và các Nghị định của Chính phủ, Thông tư của Bộ GTVT hướng dẫn về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô.

Việc các đơn vị kinh doanh vận tải là HTX khi đáp ứng đủ điều kiện để kinh doanh vận tải thì được phép kinh doanh là phù hợp với quy định của pháp luật.

Theo Luật Giao thông đường bộ và Nghị định, Thông tư hướng dẫn thì đối với hoạt động kinh doanh vận tải theo hợp đồng sẽ có 3 loại hình đơn vị kinh doanh vận tải được thực hiện gồm: doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Tuy nhiên, để đảm bảo việc quản lý và phối hợp quản lý theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã hạn chế đối tượng và được các đơn vị, Bộ, ngành khi lấy ý kiến (trước khi Bộ GTVT ban hành Nghị quyết số 24) đều thống nhất.

Bộ GTVT cho rằng, thực tế cho đến nay sau hơn 2 năm thí điểm, việc quy định doanh nghiệp và hợp tác xã mới được thí điểm ứng dụng hợp đồng điện tử là phù hợp trong quản lý vận tải cũng như quản lý thuế.

Ngoài ra, qua thí điểm nhiều hợp tác xã vận tải đã phát hiện phù hợp với việc thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể theo đúng chỉ đạo của Đảng, Nhà  nước trong phát triển KT-XH (bảo đảm các thành phần kinh tế bình đẳng trước pháp luật, cạnh tranh lành mạnh, công khai, minh bạch).

Đinh Bách