Vì sao Hàn Quốc, Thái Lan Và Anh muốn gia nhập CPTPP?

Hàn Quốc

Ảnh minh họa

Để tiến tới gia nhập CPTPP, chính phủ Hàn Quốc đã có cuộc họp với các ngành công nghiệp khác nhau cũng như tiến hành các nghiên cứu về lợi ích kinh tế cùng bất lợi, tác động ảnh hưởng của hiệp định đối với thị trường việc làm địa phương và các ngành công nghiệp. Sau một quá trình xem xét kĩ lưỡng, quốc gia này đã đạt kết luận rằng việc gia nhập CPTPP mang lại nhiều lợi ích hơn là hạn chế.

Hưởng tăng trưởng kinh tế thương mại từ các quốc gia hàng đầu

Ngày 15 tháng 6, phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng bộ Kinh tế và Tài chính, ông Kim Dong-yeon chia sẻ, Hàn Quốc gia nhập CPTPP sẽ giúp tăng trưởng GDP và tăng cường khả năng cạnh tranh công nghiệp. Đầu tiên, quốc gia này có thể mong đợi thặng dư thương mại lớn hơn trong lĩnh vực ô tô và hóa dầu nếu tham gia CPTPP, nhất là trong bối cảnh Hoa Kỳ có khả năng tham gia hiệp định trở lại. Cụ thể, trong một hội nghị do Liên đoàn các ngành công nghiệp Hàn Quốc tổ chức, nhà nghiên cứu Jung Jae-won từ Viện nghiên cứu kinh tế Hàn Quốc (KERI) cho biết thương mại thặng dư có thể tăng 26,5 tỷ đô la. Tuy nhiên, nếu Hàn Quốc tham gia hiệp định mà không có sự góp mặt của Hoa Kỳ, nước này có thể phải đối mặt với khoản cắt giảm 7,9 tỷ đô la trong thặng dư thương mại của mình. Giả sử Mỹ quay trở lại CPTPP, KERI cho hay phân khúc ô tô và vận tải sẽ được hưởng thêm thặng dư 9,5 tỷ đô la. Tiếp theo là ngành công nghiệp hóa dầu với 8,8 tỷ đô la. Khi Hàn Quốc và Hoa Kỳ cùng tham gia CPTPP, hai bên sẽ xây dựng mối quan hệ công nghiệp và thương mại. Có thể thấy, khi “ông lớn” Hoa Kỳ đã đánh tiếng, gia nhập CPTPP cũng là một cơ hội đáng nắm bắt đối với Hàn Quốc, nhất là khi hiệp định đặt ra nhằm mục đích cắt giảm thuế quan đối với hàng hóa, Hàn Quốc cũng phần nào bớt lo ngại đối với các chính sách thuế quan của tổng thống Hoa Kỳ.

Thứ hai, Hàn Quốc và Anh cũng đã có buổi gặp mặt vào tháng 10 vừa qua với nội dung duy trì mối quan hệ thương mại giữa hai nước đồng thời thảo luận lợi ích của mỗi nước khi gia nhập CPTPP và đồng ý hợp tác chặt chẽ trong tương lai. Phía Hàn Quốc, ông Kim cũng kêu gọi hỗ trợ từ chính phủ Anh và nhận được hứa hẹn từ phía bộ trưởng thương mại quốc tế Anh, ông Liam Fox. Như vậy, nếu Anh được chấp thuận gia nhập CPTPP, Hàn Quốc sẽ có thêm “bệ đỡ” thúc đẩy phát triển kinh tế, thương mại của đất nước. Bên cạnh đó, Hàn Quốc cũng sẽ có cơ hội mở rộng hợp tác, thắt chặt mối quan hệ với các quốc gia thành viên lớn của CPTPP như Canada, Nhật Bản; mở rộng thị trường tới các quốc gia đầy tiềm năng như Việt Nam hay Singapore.

Chống chủ nghĩa bảo hộ thương mại, chủ động tham gia hiệp định đa phương

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng bộ kinh tế và tài chính, Kim Dong-yeon đã phát biểu : “Chúng tôi sẽ chủ động đối phó với chủ nghĩa bảo hộ thương mại ngày càng gia tăng bằng cách chủ động tham gia một hiệp định đa phương”.

 Một số lượng lớn các quốc gia đang tìm cách thâm nhập vào các hiệp định thương mại đa phương nhằm đảm bảo thương mại tự do không có thuế quan, rào cản. Hàn Quốc không phải là ngoại lệ khi quyết định gia nhập CPTPP. Trong môi trường phát triển không chắc chắn và đầy rủi ro, CPTPP giúp cung cấp môi trường ổn định. Bản thân thỏa thuận cung cấp cơ hội mới đáng kể cho các thành viên tìm kiếm thị trường mới. Điều này sẽ thúc đẩy các đa dạng hóa các danh mục đầu tư, tăng cường hợp tác với các thành viên khác và giảm bớt sự phụ thuộc vào Hoa Kỳ.

Cùng với đó, các nhà phân tích cho rằng mặc dù Hàn Quốc đã ký Hiệp định thương mại tự do (FTA) với nhiều nước, nhưng tham gia các hiệp định đa phương sẽ là một lựa chọn tốt hơn bởi sẽ giúp thành lập mặt trận thống nhất chống lại chủ nghĩa bảo hộ của Hoa Kỳ và quan trọng hơn, hiệp định đa phương hướng đến tự do thương mại, xóa bỏ thuế quan đem đến lợi ích đáng kể cho các quốc gia thành viên.

Dù Hoa Kỳ có quay trở lại hay không, Hàn Quốc vẫn được khuyến khích tham gia hiệp định. Lợi ích về kinh tế cũng như thương mại đạt được khi gia nhập CPTPP là rất rõ ràng và ổn định. CPTPP sẽ là một cơ hội tốt và rất đáng mong chờ đối với Hàn Quốc trong tương lai.

Thái Lan

Ảnh minh họa

So với hai quốc gia cùng mong muốn gia nhập CPTPP năm nay, Thái Lan có sự khao khát mạnh mẽ hơn cả trong số ba nước. Đối với Thái Lan, quyết định trở thành thành viên hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương là quyết định mang tính bước ngoặt trong năm nay. Chính phủ đã yêu cầu bộ Thương mại xem xét các chi tiết về cách thức tham gia hiệp định. “Đây là một vấn đề quan trọng” và “nếu không có vấn đề gì chúng ta sẽ tham gia vào năm nay”, phó Thủ tướng Thái Lan, Somkid Jatusripitak trao đổi với các phóng viên. Quả thực việc Thái Lan gia nhập CPTPP mang lại cho nước này vô vàn lợi ích cùng lúc mà gói gọn chỉ trong một hiệp định .

Duy trì và mở rộng thương mại với 9 quốc gia thành viên CPTPP

Không tính Hoa Kỳ, CPTPP hiện tại bao gồm 11 quốc gia thành viên. Thật thú vị khi Thái Lan đã có thỏa thuận thương mại tự do với 9 trong số 11 nước này. Thái Lan đã có hiệp định thương mại tự do ASEAN với Autray và New Zealand; hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương với Australia, Chile , Peru; hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN với Bru-nây , Malaysia , Singapore và Việt Nam. Riêng đối với Nhật Bản, Thái Lan đã ký kết hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện ASEAN – Nhật Bản và hiệp định Đối tác Kinh tế giữa hai nước . Nhờ lợi thế đến từ các hiệp định thương mại có sẵn trước đó, Thái Lan gần như khó có thể chối từ mảnh đất CPTPP màu mỡ, củng cố nền kinh tế, quan hệ thương mại giữa với các quốc gia nêu trên. Gia nhập CPTPP được coi là động thái thúc đẩy triển vọng các thỏa thuận nhằm mở rộng hơn nữa trong tương lai . Xuất khẩu của Thái Lan sang các quốc gia thuộc CPTPP đứng ở mức 70,3 tỷ đô la năm 2017, chiếm hoảng 30% tổng giá trị xuất khẩu của đất nước. Khi gia nhập hiệp định, Thái Lan sẽ hướng tới mục tiêu tăng xuất khẩu sang các nước này.

CPTPP - cầu nối tiềm năng

Câu hỏi được đặt ra CPTPP cung cấp những gì mà Thái Lan chưa có? Như đã nói đến ở trên , trong số 11 quốc gia đã ký kết, Thái Lan có giao dịch thương mại tự do với 9 nước trong số đó. Hai nước còn lại là Canada và Mexico cũng là những “người chơi” có vị thế lớn trên thế giới . Về tổng quan, Canada có nền kinh tế lớn thứ 10 trên thế giới, với GDP 1,5 nghìn tỷ đô la và dân sô 36,2 triệu người. Mexico là nước có nền kinh tế đứng thứ 15, GDP 1,06 nghìn tỷ đô la với dân số 127 triệu người. Nền kinh tế của Thái Lan xếp hạng 28 toàn thế giới, GDP 390 tỷ đô la cùng dân số 69 triệu người.

Hiện tại, Thái Lan có cân bằng thương mại tích cực với Canada , tức giá trị hàng xuất khẩu của Thái Lan sang Canada vượt giá trị nhập khẩu từ Canada về Thái Lan. Trong năm 2016, xuất khẩu của Thái Lan sang Canada được định giá 2,3 tỷ đô la, trong khi nhập khẩu từ Canada có giá trị 680 triệu đô la.

Với Mexico cũng vậy, Thái Lan cũng yêu thích cân bằng thương mại tích cực với nước này. Trong năm 2016, Thái Lan đã xuất khẩu 5,4 tỷ đô la hàng hóa sang Mexico , với hàng nhập khẩu từ Mexico chỉ đạt 497 triệu đô la. Thị phần của Thái Lan trong tổng giá trị thương mại toàn cầu của Mexico chiếm khoảng 1,5% Tổng hợp lại, Canada và Mexico chiếm 3,7% tổng xuất khẩu của Thái Lan. Sự có mặt của một thỏa thuận thương mại đem lại ưu đãi khối lượng giao dịch cao hơn trong tương lai. Có thể nói, CPTPP không chỉ giới hạn trong thương mại hàng hóa mà còn bao gồm các thành phần kinh tế khác, bằng cách tự do hóa thương mại, dịch vụ và đầu tư. Tất cả những yếu tố này có thể góp phần tạo thêm cơ hội kinh tế và lợi ích cho Thái Lan nếu nước này gia nhập CPTPP.

 Thái Lan - Hoa Kỳ

 Những nỗ lực trước đó của Thái Lan nhằm thu hút sự quan tâm của Hoa Kỳ trong việc đàm phán FTA bị đình trệ do cuộc khủng hoảng chính trị tại Thái Lan. Thái Lan trước đó cũng từ chối tham gia TPP vì lo ngại một số điều kiện nhất định như hạn chế trong các khoản thu chính phủ, tăng cường các yêu cầu bảo hộ sở hữu trí tuệ, hạn chế trong hoạt động mua sắm dược phẩm được ủng hộ bởi Hoa Kỳ. Tuy nhiên, theo CPTPP, các nước thành viên đã có thống nhất đình chỉ các điều khoản trên, mở cửa cho Thái Lan tham gia vào các điều khoản chung tương đối thuận lợi.

Vì vậy, bằng con đường gia nhập CPTPP, ngay cả khi Thái Lan không có được lợi ích thương mại ngay lập tức từ các thành viên CPTPP hiện tại, nước này vẫn có thể đạt được một thỏa thuận thương mại tự do với Hoa Kỳ nếu Hoa Kỳ quay trở lại CPTPP. Đây là cơ hội mà Thái Lan đặt cược vào. Có như vậy, Thái Lan đạt thỏa thuận thương mại tự do với Hoa Kỳ mà không phải đối mặt trực tiếp trong đàm phán thương mại song phương và còn tìm kiếm thương lượng tập thể với các thành viên CPTPP khác về các vấn đề chung. Trong bối cảnh này, gia nhập CPTPP rất có ý nghĩa chiến lược với Thái Lan.

Anh

Ảnh minh họa

Vương quốc Anh đã tiến hành tham khảo ý kiến công chúng về việc tham gia hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) dưới sự dẫn dắt của bộ trưởng thương mại quốc tế, Liam Fox sau khi Anh rời khỏi Liên minh Châu Âu (EU) vào tháng 3 tới. Mục đích Anh đàm phán gia nhập CPTPP nhằm đẩy mạnh xuất khẩu hậu Brexit.

Nhiều ý kiến cho rằng động thái này là vô lý vì Anh cách xa Thái Bình Dương, tuy nhiên theo ông Fox, việc Anh tham gia vào CPTPP mà ông gọi là “thỏa thuận lịch sử” sẽ “đưa Anh vào trung tâm các khu vực phát triển nhanh nhất thế giới”. Nếu Vương quốc anh gia nhập hiệp định, quốc gia này sẽ trở thành nền kinh tế lớn thứ hai trong khối và sẽ tạo điều kiện cho vai trò lớn hơn của các tập đoàn xuyên quốc gia Anh trong nền kinh tế thuộc về các nước đang phát triển ở cả hai khu vực.

Tham gia CPTPP đồng nghĩa Anh đang chuẩn bị một chính sách thương mại độc lập sau khi rời khỏi EU. Anh muốn tối đa hóa các cơ hội thương mại trên toàn cầu cả bằng thúc đẩy quan hệ giao dịch với “bạn bè cũ” và đồng mình mới. Điều này là bởi lẽ, trong thế giới hiện đại, các chuỗi giá trị không chỉ dừng lại trong khu vực các nước láng giềng mà còn vượt lên tầm thế giới, tạo nên sự thịnh vượng rộng lớn hơn nhất là khi CPTPP là thỏa thuận thương mại tự do lớn nhất trong lịch sử, bao gồm hàng hóa và dịch vụ.

Hơn nữa, trọng tâm của tăng trưởng kinh tế toàn cầu đã chuyển sang khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Khu vực này ngày càng thể hiện năng động hơn nền kinh tế châu Âu hiện nay. Gia nhập hiệp định đã giúp một quốc gia đứng trên bờ vực gần 30 năm trước trở thành New Zealand thịnh vượng như bây giờ. Có thể nói, một chiến lược thương mại toàn cầu thông minh sẽ là con đường đến thắng lợi hậu Brexit dành cho Anh. Đưa sự năng động của khu vực châu Á – Thái Bình Dương đến châu Âu thông qua gia nhập CPTPP thúc đẩy đổi mới và tăng trưởng trên toàn lĩnh vực của quốc gia này.

Các thỏa thuận từ CPTPP có thể cho phép tăng cường thương mại và đầu tư, tiếp cận an toàn cho các nhà xuất khẩu Anh đến các thị trường, cung cấp cho người dùng nhiều sản phẩm với giá thấp hơn, giúp đất nước sáng tạo, cạnh tranh và ngày càng thịnh vượng. Bên cạnh đó, xem xét một số ngành kinh tế cụ thể sẽ giúp hiểu hơn về mối quan hệ của Anh với CPTPP.

 Thương mại hàng hóa

 Thương mại hàng hóa giữa Anh và các quốc gia thành viên CPTPP đạt khảng 30 tỷ bảng Anh năm 2016, chiếm khoảng 7% trong tổng thương mại hàng hóa đất nước. Những sản phẩm xuất khẩu của Anh sang các thành viên CPTPP bao gồm máy móc, phương tiện, dược phẩm và hàng điện tử. Và các quốc gia thành viên CPTPP nhận từ Anh khoảng 10% lượng hàng nhập khẩu. Thương mại dịch vụ Dịch vụ ngày càng quan trọng đối với nền kinh tế Anh, chiếm 79% GDP của Anh trong năm 2016. Thương mại dịch vụ giữa anh và các quốc gia thành viên CPTPP đạt tổng 30 tỷ bảng trong năm 2016, 2/3 trong đó là xuất khẩu. Dịch vụ thương mại là ngành xuất khẩu lớn nhất từ Anh. Trong các nước CPTPP , các dịch vụ thương mại cao nhất từ Anh, tới Nhật Bản, theo sau là Australia, Canada và Singapore.

Năng suất

“Năng suất” được định nghĩa là lượng đầu ra mà cá nhân, doanh nghiệp, ngành hoặc nền kinh tế có thể sản xuất từ mức đầu và trước đó. Tăng trưởng năng suất là yếu tố đơn lớn nhất quyết định mức sống và là một trong những nguyên tắc quyết định sự phát triển dài lâu của nền kinh tế .

Đối với Anh, tiềm năng gia nhập CPTPP có nghĩa là sự hòa nhập lớn hơn trong chuỗi giá trị khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Điều này vượt xa các lợi ích có được từ những thỏa thuận thương mại song phương.

 Có thể thấy, tuy trước mặt việc gia nhập hiệp định còn nhiều khó khăn do các điều khoản rút khỏi EU nhưng lợi ích CPTPP mang lại rất đáng để Anh đặt niềm tin vào một khu vực mới. Nếu thành công, CPTPP sẽ mở ra một thế giới hoàn toàn mới về cơ hội kinh doanh tại Vương quốc Anh. Đây là thời khắc quyết định và toàn thế giới đều có thể mong chờ sự xuất hiện của Anh trong CPTPP.

Phan Lê